Παρασκευή 1 Ιουνίου 2007

Ασυνήθιστος Ιούνιος στην Κρήτη

Ασυνήθιστος Ιούνιος στην Κρήτη

Στον πρώτο μήνα του καλοκαιριού στην Κρήτη δεν εκδηλώνονται βέβαια τα καμώματα του Μάη, αλλά αντίθετα με αυτό που ίσως πιστεύεται τα φαινόμενα (βροχή, καταιγίδες ή/και χαλάζι) δεν είναι καθόλου σπάνια. Στα παράλια βρέχει σχεδόν κάθε δεύτερο έτος, ενώ στο εσωτερικό μάλλον κάθε χρόνο τον μήνα αυτό. Οι βροχές στους παραλιακούς σταθμούς είναι συνήθως μικρού ύψους (π.χ. στα Χανιά μια φορά μόνο καταγράφηκε βροχή 63,6 χιλιοστά - το 1965), στο Ηράκλειο τα ύψη είναι ακόμη μικρότερα, οι δε καταγραφές της 115 ΠΜ στο αεροδρόμιο Χανίων των ετών 1982 - 199,9 χιλιοστά - και 1994 - 198 χιλιοστά - προφανώς είναι λάθος γιατί πέραν του υπερβολικού μεγέθους δεν επαληθεύονται ούτε από άλλους σταθμούς ούτε από δημοσιεύματα του Τύπου). Στο εσωτερικό όμως του νησιού, ακόμα και σε μικρή απόσταση από τα παράλια, μπορεί να ανέρχονται σε σημαντικά ύψη, όπως προκύπτει και από το όμοιου αντικειμένου άρθρο του Μιχάλη Δρεττάκη που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο hellasweather την 21-6-2002 (μήνυμα αρ. 5260), λόγω προφανώς της αστάθειας που χαρακτηρίζει τις καιρικές συνθήκες κατά τις οποίες συνήθως παρατηρούνται οι βροχές αυτό τον μήνα.

Παρατηρούνται όμως και ασυνήθιστα έντονα φαινόμενα ακόμη και στα παράλια, αν και σχετικά σπάνια. Αυτά δεν νομίζω να οφείλονται απλά σε συνθήκες αστάθειας αλλά σε χαμηλά που εγκλωβίζονται στην Κρήτη.

Οι καταγραφές του δεύτερου ημίσεως του 19ου αιώνα προέρχονται κυρίως από την εργασία του Μενέλαου Παρλαμά «Ιστορικά και βιογραφικά Σημειώματα Στεφάνου Νικολαίδου», που αναφέρω και στις καταγραφές για τον Μάιο (Κρητ.Χρον. 1949.313 επ).

Παραθέτω τις διαθέσιμες καταγραφές κατά χρονολογική σειρά, αρχίζοντας με μια ιδιαίτερα εντυπωσιακή .

1. Την 10 (= 23) Ιουνίου 1838 σημειώθηκε πρωτοφανής καταιγίδα σε όλη την βόρεια περιοχή του σημερινού νομού Χανίων, της πόλης συμπεριλαμβανόμενης, που έκαμε τέτοια αίσθηση ώστε καταγράφηκε τόσο σε Κώδικα της Μονής Τζαγκαρόλων (Ακρωτήρι) όσο και σε Κώδικα της Μονής Γωνιάς (Κολυμπάρι), αναδημοσιεύθηκαν δε από τον Ν. Τωμαδάκη :

Ετσι, κατά την πρώτη καταγραφή :

«τω 1838, Ιουνίου 10, Παρασκευή, έβρεξεν εις Χανία, Αποκόρωνα νερά πολλά ομοίως και χαλάζι έως 30 δράμια το έν και βροντάς και αστραπές πάμπολλες και αστροπελέκια ώσθε οπού εκάησαν τα σταφύλια και τα μαγαζία εγέμοσαν νερά και ακολούθως επνίγησαν άνθρωποι και ζώα εις τους δρόμους και τα αστάχυα από τα αλώνια έχασαν οι άνθρωποι» (Κώδικας 10 Μονής Τζαγκαρόλων)

Κατά τη δεύτερη καταγραφή :

«Κατά τους 1838 τη 10η Ιουνίου έβρεξε μία ραγδαία βροχή με αστραπάς και βροντάς ώστε ώστε όπου οι ποταμο΄ιεξήλθον από τα όριά των. Τα υάλινα παράθυρα εις τα Χανοία πολλά ολίφγα έμεναν από το χαλάζι, οι καταρράκται οι εις τα Χανοία δεν (ησ)χωρούσαν τα ύδατα και έπλευσαν εις τα μαγαζία πράγματα. Από τας πεδιάδας και άλωνας επάρθηκαν παρά των υδάτων πάμπολλα δεμάτιαγεννημάτων και βόδια πολλά επνίγησαν εις τα πεδιάδας. Ένα παπώρ την αυτήν ημέραν απ’έξω απ’τα Χανοία σβύνοντάς του η βροχή την μηχανή εβούλησεν» (Κώδικας της Μονής Γωνιάς)

2. 1866, 20 Μαίου (= 2 Ιουνίου) : «Αρχισε βροχή ως εν ημέρα χειμώνος μετά ψύχους διαρκέσαντος μέχρι της 21ης»

3. 1880, 17 (= 30) Ιουνίου : «Εγινε ραγδαιοτάτη βροχή μετά κεραυνών και βροντών. Εψυχράνθη ο καιρός βρέχων εκ διαλειμμάτων επί είκοσιν ώρας. Επεσαν εις διάφορα χωριά κεραυνοί, εις χωρίον Παναγιά κατεπλάκωσεν έξ ανθρώπους, οι ποταμοί έσυραν, αλώνια τινά εβλάβησαν, δεν επέφερεν όμως εξαιτίας της σπανιωτάτης ταύτης ατμοσφαιρικής μεταβολής αναλόγους ζημίας. Προηγουμένως δε κατά τη ν15 ιδίου (= 28η) έγινε καύσων υπερβολικώς σπάνιος».

4. 1885, «Ιουνίου 15 (=28), Σάββατον προς την Κυραιακήν, εις τα τρεις ώρας της νυκτός, έβρεξε ραγδαίως εις όλην την Κρήτην – σπάνιον»

5. Την 26 Μαίου (= 8 Ιουνίου) 1889 έπεσαν καταρρακτώδεις βροχές σε όλες σχεδόν τις περιοχές της βόρειας Κρήτης, οι οποίες επέφεραν σημαντικές ζημίες, ιδίως Χανιά και Ηράκλειο. Σοβαρές ζημίες ιδίως στην περιοχή Κυδωνίας, όπου πλημμύρισε ολόκληρη η πεδιάδα από Μεσκλά μέχρι Πλατανιά. Ένα τεράστιο κύμα νερού, προφανώς από φυσικό φράγμα που έσπασε πάνω από τα Μεσκλά, παρέσυρε δώδεκα (12) σπίτια στα Μεσκλά και κατέστρεψε σε πολλά σημεία τις όχθες του Κερίτη. Χαρακτηριστικό είναι ότι δένδρα από τα Μεσκλά βρέθηκαν στο χωρίο Φουρνές. Ζημιές και στον Αλικιανό - ιδίως σε παραποτάμιους αγρούς, στον Πλατανιά (πλημμύρισε η πεδιάδα σε έκταση μισού μιλίου), στον Πρασέ κλπ. Πάμπολλα ζώα πνίγηκαν. Επίσης στην επαρχία Μαλεβυζίου παρασύρθηκαν μεγάλοι βράχοι που στη συνέχεια βρέθηκαν πάνω σε μεγάλα δένδρα (από επισκόπηση τοπικού Τύπου της εποχής, ΙΑΚ).

6. Την 26-6-1925 αναφέρεται φοβερός νότιος άνεμος στα Χανιά.

7. Την 7 και 8 Ιουνίου 1932 έπεσαν ραγδαίες βροχές με αστραπές και κεραυνούς, έπνεαν ισχυροί άνεμοι με θαλ/χή και επικράτησε «ψύχος».

8. Την 29-6-1936 ομοίως.

9. Σημαντική αστάθεια σημειώθηκε τον Ιούνιο 1939, με βροχές στο εσωτερικό του νησιού και πλημμύρες, ιδίως στην ανατολική Κρήτη.

10. Την 4-6-1940 σημειώθηκαν ραγδαίες βροχές και σημειώθηκαν ζημίες στην ύπαιθρο. Εντονη αστάθεια με καταιγίδες διατηρήθηκε μέχρι την 14 Ιουνίου, θεωρήθηκε δε πρωτοφανής η παράταση αυτή της κακοκαιρίας.

Επίσης την 26-6-1940 σημειώθηκε σφοδρότατος άνεμος (ΒΔ) σε όλη την Κρήτη, ξερριζώθηκαν δένδρα και σημειώθηκαν ζημίες στη φυτική παραγωγή, ισχυρή θαλασσοταραχή.

11. Την 30-6-1942, ο καιρός κατέστη απότομα χειμερινός για δύο ημέρες, με άφθονες βροχές, τρικυμιώδη θάλασσα και ψύχος.

12. Την 1-6-1947 ομοίως αιφνίδια κακοκαιρία, με ψύχος και παράκαιρη θαλασσοταραχή. Βροχές, ιδίως στο εσωτερικό του νησιού. Λιγότερο τον Ιούνιο των ετών 1945, 1946, 1948-1950.

13. Την 1η Ιουνίου 1953 (και 31-5) σημειώθηκαν βροχές και έπνευσαν σφοδροί άνεμοι (Δ-ΝΔ). Δέντρα έπεσαν στην πόλη των Χανίων και κόπηκε στη μέση ο ιστορικός πλάτανος της Πλατείας Σπλάντζιας. Περίπου το ίδιο την 11-5ου.

14. Αξιοσημείωτο είναι ότι έβρεχε τον Ιούνιο κάθε χρόνου της περιόδου 1956 έως και 1971. Πιο σημαντικές ήταν οι βροχές της 20 έως και 24 Ιουνίου 1956 (εξακολουθητική κακοκαιρία με τοπικές βροχές και ισχυρούς ανέμους Δ-ΒΔ), της 27 Ιουνίου 1957 (το ίδιο, ζημίες στη γεωργία), ενώ ο Ιούνιος των ετών 1958 έως 1960 ήταν ακατάστατος, ψυχρός και βροχερός με ζημίες ιδίως στα σιτηρά.

15. Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στην ασυνήθιστη κακοκαιρία της νύκτας της 18ης και του πρωινού της 19ης Ιουνίου 1965, οπότε ραγδαιότατες βροχές με συνεχείς καταιγίδες έπληξαν τις παραλιακές περιοχές της Δυτικής κυρίως Κρήτης (μικρά ύψη βροχής παρατηρήθηκαν στην ανατολική), με κάποιες ζημίες στην πόλη των Χανίων αλλά πλημμύρες με σημαντικές ζημιές στην περιοχή Αποκόρωνα. Στα Χανιά (πόλη) σημειώθηκε τότε το ρεκόρ βροχής (20ού αιώνα) για τον μήνα Ιούνιο σε μηνιαία και ημερήσια τιμή βροχής, δηλαδή 63,6 χιλιοστά, ενώ στη θαλάσσια περιοχή ανοικτά του Αποκορώνου σημειώθηκαν θαλάσσιοι σίφωνες ένας από τους οποίους έπληξε την ξηρά και ειδικότερα το χωριό Πλάκα Αποκορώνου όπου κατέστρεψε ένα σπίτι ενώ προξένησε ζημιές σε μερικά άλλα, όπως και σε δένδρα αλλά και ζώα που βρέθηκαν στην πορεία του. Οι άνεμοι στα χανιά τη νύκτα ήταν Α-ΝΑ 2-4 Β ενώ τις πρωινές ώρες στράφηκαν σε ΒΑ 4-5 Β.

16. Βροχοπτώσεις σημειώθηκαν και τον Ιούνιο 1975, 1976, 1979, 1980, 1982 (ιδίως Δυτική Κρήτη), 1983 (ιδίως Ανατολική Κρήτη), 1986, 1987, 1988, 1990, 1991, 1992 (ιδίως εσωτερικό νησιού), 1993, 1994, 1995, 1997, 1998 και 2006.

17. Τέλος την 18 Ιουνίου 2004 σημειώθηκαν σύντομοι σφοδροί νότιοι άνεμοι (έως 50 κόμβοι) σε όλη τη βόρεια Κρήτη, ζημίες και στις πόλεις, θερμ/σία 32 ο C, με λασποβροχή τοπικά ισχυρή ή και καταιγίδες..

18. Ο Δρεττάκης στην εργασία του (βλ. αρχή) αναφέρει μερικά πολύ σημαντικά ύψη βροχής που σημειώθηκαν τον Ιούνιο σε σταθμούς της ΥΕΒ που βρίσκονται στο εσωτερικό του νησιού και ως επί το πλείστον σε μεγάλο υψόμετρο. Αυτό επιβεβαιώνει τη μεγάλη τοπική διακύμανση των θερινών βροχών στην Κρήτη και τον χαρακτήρα της αστάθειας. Πιθανότατα όμοια τουλάχιστον ύψη θα εμφανίζονταν σε όμοιους σταθμούς της ορεινής ή ημιορεινής Δυτικής Κρήτης, αν υπήρχε πρόσβαση σε αυτούς. Πιο ενδιαφέρον όμως για μένα είναι ότι τα έτη που αναφέρονται στο άρθρο του Δρεττάκη (Ιούνιος 1939, 1958, 1964, 1979, 1983, 1986 και 1992), χαρακτηρίζονται από βροχές τον ίδιο μήνα και στη Δυτική Κρήτη, πράγμα που επιβεβαιώνει την ομοιότητα σε γενικές γραμμές του κλίματος της Κρήτης – με τις γνωστές κλιμακώσεις από δύση προς ανατολή και από βορρά προς νότο, που διαφοροποιούνται πάντως σημαντικά εφόσον υπεισέρχεται ο χαρακτήρας της αστάθειας και του αναγλύφου. Πάντως τα έντονα φαινόμενα της παραλιακής Δυτικής πλευράς του νησιού δεν φαίνονται να ακολουθούνται πάντα από ίδιας ραγδαιότητας φαινόμενα στην ανατολική παραλιακή Κρήτη (π.χ. την 18/19-6-1965 στο Ηράκλειο έπεσαν μόλις 2,5 χιλιοστά !) και αντίστροφα (βλ. π.χ. τον Ιούνιο 1983), ενώ σε άλλους μήνες (π.χ. πλημμύρες Οκτωβρίου 1937) η ομοιότητα είναι εμφανής. Η πλημμύρα όμως της 8-6-1889 ήταν γενικευμένη.

Είναι αξιοσημείωτο ότι για τα έτη που αναφέρει ο Δρεττάκης, στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου σημειώθηκαν μικρά ύψη βροχής : Από 10 έως 12 Ιουνίου 1964 ίσα-ίσα 7 χιλιοστά, την 4-6-1979 «μόνο» 17 χιλιοστά (4,6 στα Χανιά), τον Ιούνιο 1986 μηδαμινό ύψος βροχής (περ. 4 χιλ. στα Χανιά), όπως και την 12-6-1992 (μηδέν στα Χανιά). Μόνο την 8-9 Ιουνίου 1983 παρατηρήθηκε σημαντικό ύψος βροχής και μέσα στην πόλη του Ηρακλείου (41 χιλιοστά), έναντι 9 χιλιοστών στα Χανιά.

Φιλιά

ΓΣ

4 σχόλια:

dretos είπε...

Γιώργο Μπράβο και πάλι Μπράβο! Αυτά τα 17 χιλιοστά της 4ης Ιούνη 1979 είναι ολόκληρα, σταγόνα προς σταγόνα, στο μυαλό μου! Τη νύχτα 4ης προς 5η Ιούνη νομίζω καταγράφηκαν από την ΕΜΥ στο αεροδρόμιο. Νύχτα καταιγιδάτη. Το πρωί της 5ης υπήρχε σχετική βελτίωση. Αλλά γρήγορα ακουγα και πάλι βροντές. Αυτή τη φορά από το εσωτερικό. Με ένα φίλο μου πήραμε τα ποδήλατα και πήγαμε στην απέραντη αλάνα των Πατελών/Κηπούπολης εκεί που τώρα είναι τα σχολεία. Αυτό το θέαμα δεν το έχω ξαναζήσει ποτέ από τότε! Βλέπαμε όλο το νότιο ορίζοντα να φλέγεται, η νέφωση επιβλητική και χαμηλή μέχρι το Ηράκλειο, πριν αρχίσουν οι βροχές εκεί μέσα, ωστε να φαίνονται πολύ καθαρά οι αστραπές και οι κεραυνοί να διασχίζουν τον ουρανό, από το Γιούχτα στον Ψηλορείτη και πίσω, άλλοι να σκάνε στο έδαφος! Ηταν μέρα και φαίνονταν περίφημα! Υπερθέαμα τύπου των καταιγίδων των εσωτερικών πολιτειών των ΗΠΑ! Τελικά το διήμερο εκείνο είχαμε ως και 182mm στο Αβδού Πεδιάδας! Το ίδιο βράδυ ο κ. Ζιακόπουλος, αν δεν κάνω λάθος αυτός ήταν, μιλούσε στην κρατική, δεν υπήρχε και άλλη, τηλεόραση για ένα χαμηλάκι Κρήτης και Δωδεκανήσων που "απομακρυνόταν" σιγά σιγά... Οι βροχές αυτές, αν θυμάμαι καλά, δεν είχαν προβλεφθεί από την ΕΜΥ, μας έπιασαν στον ύπνο, ευτυχώς τα τελευταία χρόνια κάτι καλύτερο γίνεται και προβλέπονται κάποιες από τις θερινές μας αστάθειες και τα "χαμηλάκια" του Ιούνη.

theotzimos είπε...

Μπράβο Γιώργο! ΠΡαγματικά, πολύ πολύτιμα τα στοιχεία που μας παραθέτεις! Ειλικρινά και πάλι μπράβο! Εγώ δεν ήμουν τόσο μεγάλος όσο ο Μιχάλης για να θυμάμαι ιστορικούς Ιούνηδες, καθότι είμαι 21 ετών! Αλλά πάλι καλά που έχουμε κι εσένα να θυμόμαστε-μαθαίνουμε το τι έγινε στο παρελθόν!

dretos είπε...

Τρίτη 14/6 Αίθριος σχεδόν αλλά λίγες αναπτύξεις νεφώσεων στα νότια και ανατολικά των ψηλών βουνών ίσως δώσουν λίγους όμβρους το μεσημέρι και το απόγευμα.
Τετάρτη 15/6 Προοδευτική ανάπτυξη νεφώσεων σε όλο το νησί και αναμένονται τοπικοί όμβροι και καταιγίδες το μεσημέρι και νωρίς το απόγευμα, κυρίως σε εσωτερικές περιοχές, σε απόσταση από τη θάλασσα, πολύ τοπικά ίσως βρέξει και σε παράκτιες περιοχές στα βόρεια. Βελτίωση αργά το απόγευμα, αίθριος για την έκλειψη σελήνης το βράδυ!

Αυτά για το 2011 που είχε και το χαλάζι στο Ασήμι: http://www.youtube.com/watch?v=Detn_0_otwQ

Manolis είπε...

Νά είστε καλά όλοι σας.Ευχαριστούμε!!