Ο Μάρτης του 2008 τελειώνει σήμερα. Με ένα σχετικά κρύο βοριά, σαν να θέλει να αλλάξει τις τελικές εντυπώσεις. Οι αριθμοί όμως είναι ξεκάθαροι. Στο μεγαλύτερο τμήμα της Ελλάδας (ίσως και όλης της ανατολικής Μεσογείου) υπήρξε άνομβρος και θερμός. Ειδικά στην Κρήτη υπήρξε πολύ άνομβρος και εξαιρετικά θερμός. Για λίγο δεν "κατάφερε" να πιάσει τις "επιδόσεις" του Μαρτίου του 2001, μιας χρονιάς ορόσημο για τον νέο αιώνα της κλιματικής αλλαγής... Για χάρη του κάναμε μια ιδιαίτερη αποτίμηση, λίγο μονομερής αφού αναφέρεται σε ένα μονάχα σταθμό, αλλά αυτό μπορούσαμε να κάνουμε στο λιγοστό μας χρόνο.
Ο Μάρτης στην Κρήτη, με βάση τα κλιματικά στοιχεία, είναι κομμάτι του χειμώνα κατά ένα μεγάλο μέρος. Γενικά είναι υγρός και ψυχρός, ψυχρότερος του Δεκέμβρη όπως σωστά σημειώνει ο Γιώργος Στυλιανάκης στο σχετικό του αφιέρωμα. Αλλά κάποιες φορές, έστω και ως εξαίρεση μας φέρνει την αύρα της Αφρικής. Και κάποιες φορές το παρακάνει... Κάναμε εδώ μια προσπάθεια να συγκρίνουμε τις θερμοκρασίες του μήνα που πέρνάει σήμερα με τους μέσους όρους θερμοκρασίας για το Μάρτιο, με βάση τα δεδομένα της ΕΜΥ για το σταθμό του Αερτοδρομίου Ηρακλείου και ακόμη με τις θερμοκρασίες του αντίστοιχου Μάρτη του 2001.
Χρησιμοποιήσαμε μέσους όρους από την ιστοσελίδα (W.U.):
http://www.wunderground.com/global/GR.html
από την οποία πήραμε και τις θερμοκρασίες για το Μάρτη του 2001. Βέβαια τα στοιχεία της δεδομένης ιστοσελίδας δεν πηγαίνουν πολύ βαθιά στο παρελθόν, ξεκινούν κάπου στο 1994.
Οι τιμές θερμοκρασίας του Μάρτη 2008 για το αεροδρόμιο Ηρακλέιου πάντα, πάρθηκαν από την ιστοσελίδα: http://www.southendweather.net/
Η σύγκριση των μέσων θερμοκρασιών του μήνα Μάρτη με τα έτη 2001 και 2008 είναι αφοπλιστικά "θερμή". Στο παρακάτω γράφημα οι μέσοι όροι για 2001/2008 είναι από το W.U. και οι μέσοι όροι αυθαίρετα δοσμένοι, προκειμένου να αναδειχθεί η διαφορά, από το μέσο όρο του αθροίσματος των μέσων μεγίστων και μέσων ελαχίστων (ημερολογιακά) όπως δίνονται στην ίδια ιστοσελίδα (στοιχεία της ΕΜΥ;). Δείτε΄, για το 2008, οτι μονάχα μία ημέρα από τις 31 η μέση θερμοκρασία κατέβηκε κάτω από το θεωρητικό μέσο όρο. Επίσης άξιο αναφοράς το 27 ως ημερήσια τιμή (δύο συνεχόμενες ημέρες!) το 2001, επίδοση που μοιάζει εξωπραγματική για Μάρτη μηνα:
ΜΕΣΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ (Μ.Ο.: 11,8oC - 2001: 16,6oC - 2008: 15,5oC) :
Η σύγκριση στις ημερήσιες ελάχιστες τιμές θερμοκρασίας είναι πολύ παρόμοια. Μόνο μια ημέρα, από τις 31, η ελάχιστη βρέθηκε κάτω από τη μέση τιμή και σε καμιά περίπτωση δε πλησίασε καν τις απολύτως ελάχιστες, γενικά κυμάνθηκε 3 βαθμούς πάνω από τις κανονικές τιμές. Και όμως ο Μάρτης του 2001 είχε ακόμα υψηλότερες επιδόσεις!
ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ (Μ.Ο.: 8,3oC - 2001: 12,3oC - 2008: 11,5oC) :
Η κατάσταση στις μέγιστες θερμοκρασίες πλησίασε πολύ το 2001, μόλις μισό βαθμό πιο κάτω η μέση μέγιστη. Αλλά βέβαια 5 ολόληρους βαθμούς πάνω του κανονικού! Σημειώθηκε η 3η μεγαλύτερη τιμή θερμοκρασίας Μαρτίου όλων των εποχών, (30,8oC) αλλά οι δύο επιδόσεις (34-32) του 2001 που φαίνονται στο γράφημα παραμένουν στην κορυφή. Πολύ ιδιαίτερο στοιχείο οτι οι 2 χρονιές 2001 και 2008 διατηρούν από 11 ημέρες μέγιστης καταγραμένης ημερήσιας θερμοκρασίας (πάντα για την περίοδο 1994-2008 και κατά το W.U.) αφήνοντας στις υπόλοιπες χρονιές μόλις 9 (πέντε από τις οποίες καταγράφηκαν τα έτη 2005-2007!). Εύλογο το ερώτημα: που βαδίζουμε;:
ΜΕΓΙΣΤΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ (Μ.Ο.: 15,4oC - 2001: 20,8oC - 2008: 20,3oC) :
Αλήθεια που βαδίζουμε; Πόσο θερμότερος μπορεί να γίνει ο Μάρτης με την κλιμακούμενη κλιματική αλλαγή στο (άμεσο πλέον) μέλλον; Μήπως θα γίνονται όλο και σπανιότερες οι αναφορές στα γδάρτης και παλουκοκάφτης στο μέλλον;
Μιχάλης Δρετάκης
Δευτέρα 31 Μαρτίου 2008
Δευτέρα 24 Μαρτίου 2008
Αποχρώσεις της σκόνης, Κάτω Ασίτες 23/3/08
Θολός ήλιος, κλαδιά που υποκύπτουν στη δύναμη του νοτιά...
Είναι άραγε μόνο η σκόνη που προσπαθεί να τον κρύψει;
Η ορατότητα περιορίζεται, οι ανεμογενήτριες της Αγίας Βαρβάρας άφαντες...
Κάποιος θα διακρίνει μια διάχυτη μελαγχολία στην παραπάνω φωτογραφία, κάποιος άλλος θα παρατηρήσει τη χαρά της άνοιξης στην επόμενη εικόνα, τις παπαρούνες που βγαίνουν στο σπαρμένο χωράφι:
Η σκόνη της Αφρικής εξακολουθεί να τροφοδοτεί ένα μέρος από τη γονιμότητα της Κρήτης. Της οφείλουμε λοιπόν και ένα ευχαριστώ...
Παρά λίγο ...
Τελικά οι χθεσινές θερμοκρασίες, που δεν φαίνεται να ξεπερνιούνται σήμερα πριν πέσουν οριστικά, δεν ξεπέρασαν το ρεκόρ του 2001. Η θερμοκρασία χθες έφθασε και στις τρεις πόλεις της βόρειας Κρήτης τους 30 C (μέγιστες τιμές σύμφωνα με τις μετρήσεις της ΕΜΥ, ενώ οι ενδείξεις των σταθμών της λίστας εκτός από τα Χανιά έδωσαν τιμές ελαφρά χαμηλότερες), δηλαδή 4 ολόκληρους βαθμούς πιο κάτω. Πάλι όμως οι 30 C αποτελούν την τρίτη ή τέταρτη υψηλότερη τιμή που έχει καταγραφεί για Μάρτιο. Συγκεκριμένα ήταν η τρίτη υψηλότερη για το Ηράκλειο (εκτός από τους 34 C της 26-3-2001 είχαμε 32,4 C την επομένη ημέρα, ενώ η αμέσως χαμηλότερη τιμή ήταν 29 C την 31/3/1975 και την 31/3/1977) και για το Ρέθυμνο (για το 2001 δεν έχομε στοιχεία για την πόλη, είναι όμως προφανές ότι η μέγιστη θερμοκρασία δεν υπολείπονταν εκείνης των άλλων δύο πόλεων, ενώ την 18/3/1981 σημειώθηκαν 31,8 C), ενώ για τα Χανιά ήταν η τέταρτη υψηλότερη (όπως έχομε πει, την 26 και 27/3/2001 σημειώθηκαν 33,2 και 33,4 C αντίστοιχα, ενώ την 29/3/1970 σημειώθηκαν 31.1 C). Αυτά ισχύουν με την επιφύλαξη του Μαρτίου 1952, στο τέλος του οποίου όπως αναφέραμε είχαν σημειωθεί πολυήμερες θερμοκρασίες 30-36 C στη βόρεια Κρήτη, δεν έχομε όμως ακριβή επίσημα στοιχεία.
Οσο για το νέφος σκόνης και την (ασθενέστατη κατά βάσιν λόγω ελάχιστης υγρασίας) λασποβροχή, δεν ήταν κάτι το ιδιαίτερο για το νησί, όπως και οι νότιοι άνεμοι.
Θα έλεγα ότι πιο αξιοσημείωτο στοιχείο ήταν η πολύ χαμηλή πίεση (996 ΗΡ για Χανιά, 997 για Ηράκλειο), η οποία δεν παρατηρείται συχνά και στις περισσότερες περιπτώσεις που έχει σημειωθεί με αφρικανικό χαμηλό, συνοδεύονταν από ανέμους πολύ ισχυρότερους από τους σημερινούς, οι οποίοι δεν ξεπέρασαν τα 75-80 χιλ/ώρα. Επίσης δεν μπορεί να μη σχολιαστεί το γεγονός ότι ειδικά στα Χανιά η θερμοκρασία των 30 C σημειώθηκε την αυγή !
Πάλι δηλαδή χάσαμε μια ευκαιρία...
Γιώργος Στυλιανάκης
Οσο για το νέφος σκόνης και την (ασθενέστατη κατά βάσιν λόγω ελάχιστης υγρασίας) λασποβροχή, δεν ήταν κάτι το ιδιαίτερο για το νησί, όπως και οι νότιοι άνεμοι.
Θα έλεγα ότι πιο αξιοσημείωτο στοιχείο ήταν η πολύ χαμηλή πίεση (996 ΗΡ για Χανιά, 997 για Ηράκλειο), η οποία δεν παρατηρείται συχνά και στις περισσότερες περιπτώσεις που έχει σημειωθεί με αφρικανικό χαμηλό, συνοδεύονταν από ανέμους πολύ ισχυρότερους από τους σημερινούς, οι οποίοι δεν ξεπέρασαν τα 75-80 χιλ/ώρα. Επίσης δεν μπορεί να μη σχολιαστεί το γεγονός ότι ειδικά στα Χανιά η θερμοκρασία των 30 C σημειώθηκε την αυγή !
Πάλι δηλαδή χάσαμε μια ευκαιρία...
Γιώργος Στυλιανάκης
Πέμπτη 20 Μαρτίου 2008
Ανομβρίες...
Απίστευτης διάρκειας ανομβρία επικρατεί το τελευταίο διάστημα, και συγκεκριμένα από
την τελευταία χιονιά του Φεβρουαρίου και μέχρι σήμερα, ουσιαστικά τα ποσά υετού που έχουν
πέσει στο νησί είναι πενιχρά έως μηδαμινά. Στο τέλος τού Μάρτη ενδέχεται να αλλάξει
λίγο η κυκλοφορία, και έτσι ίσως δούμε στό νησί μας αξιόλογες βροχές.
Μετά τίς ανομβρίες αυτές, ο Μάρτης μας επιφύλαξε και πολλούς νοτιάδες (φόεν) έτσι για να
εξατμηστεί πιο γρήγορα και η παραμικρή υγρασία που έχει μείνει στην επιφάνεια του εδάφους.
Χαρακτηριστική φώτο από ισχυρό φόεν του φετινού Μάρτη.
Πεντάρης Μ.
Σάββατο 15 Μαρτίου 2008
Νέο ρεκόρ ;
Τις επόμενες ημέρες και μέχρι την 25η Μάρτη περίπου φαίνεται ότι η Κρήτη θα βρεθεί στον θερμό τομέα διαδοχικών βαρομετρικών χαμηλών αφρικανικής προέλευσης και ποικίλλης ισχύος. Εκτός από τους σχεδόν συνεχείς ισχυρούς έως θυελλώδεις νότιους ανέμους που θα επικρατήσουν και τη συνεπακόλουθη ανομβρία και νέφη κονιορτού, στη βόρεια Κρήτη οι θερμοκρασίες θα ανέλθουν σε πολύ υψηλά επίπεδα και μπορεί να απειλήσουν ακόμα και το ρεκόρ του 2001. Να θυμίσομε ότι τότε (26-27) η θερμοκρασία στο Ηράκλειο έφθασε τους 34 β.κ. (33,4 στα Χανιά) και μάλιστα με βαρομετρικές συνθήκες που διάρκεσαν λιγότερο σε σχέση με αυτές που αναμένεται να επικρατήσουν τώρα.
Δυστυχώς ένα πράγμα φαίνεται για φέτος : Ανομβρία και ξηρασία. Ο Μάρτης διάλεξε άρωμα Αφρικής. Ισως κάτι αλλάξει προς το τέλος του, αλλά δεν θα αλλάξει κάτι το σημαντικό.
Γιώργος Στυλιανάκης
Δυστυχώς ένα πράγμα φαίνεται για φέτος : Ανομβρία και ξηρασία. Ο Μάρτης διάλεξε άρωμα Αφρικής. Ισως κάτι αλλάξει προς το τέλος του, αλλά δεν θα αλλάξει κάτι το σημαντικό.
Γιώργος Στυλιανάκης
Πέμπτη 6 Μαρτίου 2008
Ο νοτιάς λιώνει τα χιόνια...
Φωτογραφία του Ψηλορείτη από την πλευρά του Αμαρίου. Το χιόνι λιώνει ταχύτατα. Η πικρή αλήθεια είναι οτι παρά τα χιόνια και τον υετό του Φλεβάρη που πέρασε οι νοτιάδες μπορούν να λιώσουν ταχύτατα το χιόνι αυτό και το πρόβλημα της έλλειψης νερού το καλοκαίρι να γίνει πολύ περισσότερο εμφανές... όλα αυτά ενώ κάποιες προγνώσεις δίνουν και νέα θερμή ειβολή, χειρότερη μάλιστα από αυτή που διανύουμε, στα τέλη της επόμενης εβδομάδας...
Σάββατο 1 Μαρτίου 2008
Μάρτης : Αρωμα Σαχάρας ή Αρκτικής ;
Ο μήνας αυτός δείχνει αναποφάσιστος για το ποιον δρόμο πρέπει να ακολουθήσει : Αλλοτε παρουσιάζει εμμονή στις ψυχρές εισβολές, ενίοτε σφοδρές (π.χ. 1902, 1913, 1926, 1928, πιο πρόσφατα 1987, λιγότερο 1998 και 2003) και άλλοτε χαρακτηρίζεται από ισχυρές θύελλες από αφρικανικές υφέσεις (π.χ. 1892, 1955, 1958, 1962, 1983, 1984). Ο μήνας στην Κρήτη είναι, όπως ήδη έχομε αναφέρει, κατά μεγάλο μέρος ψυχρότερος από τον Δεκέμβρη. Συνήθως οι πρώτες μέρες του είναι όχι μόνο ψυχρές αλλά και οι πιο ανεμώδεις για την Κρήτη, μαζί με τις τελευταίες του Φλεβάρη. «Υποπτες» ημερομηνίες είναι οι 8 πρώτες ημέρες, η 14-15 και από 22 έως 28 του μήνα.
Εχομε και λέμε :
Το 1861 «(…). Την 26ην Φεβρουαρίου (= 11-3ου) έγινε τρομερά τρικυμία από τας ασυνήθεις και έσπασε πλοία πολλά εις τον λιμένα μας εδώ και εις τα Χανιά και παντού και εξερρίζωσε δένδρα και έκαμε θραύσιν πολλήν και προ πάντων εις την επαρχίαν Αρκαδίας» (Παρλαμάς, ό.π. σ. 319).
Το 1870 «επεκράτησε ανομβρία και λειψυδρία μεγίστη μέχρι την 7 (= 20) Μαρτίου, οπού άρχισε χειμών με βροντάς, αστραπάς, χιόνας και χαλάζας, διαρκέσας 28 όλας ημέρας» (ήτοι μέχρι 17-4ου, Παρλαμάς σ. 324).
1874 : «Τη 22 προς τη 23 Φεβρουαρίου (= 7/8-3ου) έκαμε δευτέραν χιονιάν ήτις εκάλυψε και το Ηράκλειον. Ψύχος σπάνιον μέχρι 5 επί του μηδενικού εκ του Ρεωμύρου, ώστε έφερε καταστροφήν εις τα δένδρα, εις τα οποία δεν επέφερεν εις την προτεραίαν χιονιάν – ήτοι ακαταλόγιστον ζημίαν. » Τη 4η (= 17) Μαρτίου ανενεώθη με αστραπάς, βροντάς, χάλαζαν μέχρι 15 (= 28) ιδίου οπού κατέπαυσεν και ανεφάνη η άνοιξις. » 14 (= 27) ιδίου εβυθίσθη εν μέρος αρκετά σπουδαίον εις τον Αγιον Βλάσιον. Μέχρι 3.000 διαφόρων δένδρων εβυθίσθησαν εις την γην. Αμπέλια επίσης, διάφορα δένδρα με την γην των μετετοπίσθησαν από τα πολλά νερά. Τοιούτον διαρκή χειμώνα και ψυχρόν δεν ενθυμούνται οι γέροντες. Εκτοτε επήλθεν μεγίστη ξηρασία, εκυρίευσαν οι νότιοι άνεμοι, κατέφυγαν εις γενικάς λιτανείας, έβρεξε μικρόν και κατά τόπους τέλη Απριλίου και ολίγον ωφέλησε» (Παρλαμάς σ. 325). Για το ασυνήθιστα έντονο αυτό κύμα ψύχους αναφέρει και ο τ. καθηγητής Λ. Καραπιπέρης εις «On the spells of cold weather over Greece during the spring”, 1958, σ 11, με τη μνεία ότι επρόκειτο για το σφοδρότερο ψυχρό κύμα της άνοιξης από την αρχή των παρατηρήσεων στην Αθήνα (1861), κατά το οποίο από την 3η μέχρι την 9η του μήνα σημειώνονταν μερικός παγετός στην πόλη των Αθηνών.
1875. «Βροχερός χειμών. Προς την 14 (= 27) Μαρτίου τρικυμία σημαντική μετά χιόνων και βροντών. Εβλαψε και δένδρα εν μέρει. Εναυάγησεν εμπρός του λιμένος πλοίον και διήρκεσεν μέχρι 16 (= 29) του ιδίου, οπού έγινε μικρά διακοπή. Επομένως μέχρι τέλους διήρκεσεν ο χειμών ίδιος (= 13-4ου ;). Τον Μάρτιον τούτον εθεώρησαν ως σπάνιον και έκτακτον μήνα. Ιδωμεν» (Παρλαμάς σ. 326). Επίσης, σύμφωνα και με την εφημερίδα των Χανίων Βήμα του Λαού, Φεβρ. 1940, βαρύτατος χειμώνας έπληξε την Κρήτη τον μήνα αυτό και περισσότερο την Δυτική, χαρακτηρίστηκε δε από χιονοθύελλες που επικράτησαν μέχρι αρχές σχεδόν Απριλίου. Μεγάλες ζημίες στην κτηνοτροφία αλλά και γεωργία, όπως ήδη επισημάνθηκε και στο άρθρο για τον Φεβρουάριο (βλ. επίσης Λ. Καραπιπέρη ό.π., σ 11, με τη μνεία ότι ολόκληρη η Αττική ήταν καλυμμένη από χιόνι και στην Αθήνα χιόνιζε μέχρι την 1η Απριλίου).
1877 «Φεβρουαρίου 20 (= 5-3ου). Εγινε χιονιά διαρκέσασα 7 ώρας εις το χωρίον έως σπιθαμής, δεν έκαμεν όμως φθοράν εις τα ελαιόδενδρα, ενώ πρωτύτερα είχε κάμει ένα ψύχος, σπάνιον, οπού κατέκαυσε το βόρειο μέρος του μικρού ελαιώνος» (Παρλαμάς σ. 327).
1878 «Ο χειμών βαρύς με πολλούς όμβρους και χιόνας. Και μέχρι Μαίου έκαμε βροχάς. Τα σπαρτά, τα οπωροφόρα δένδρα, αμπέλια, ελαιόδενδρα, άπαντα αυτά εις μεγίστην εσοδείαν, αλλά κατεστράφησαν ένεκα της επαναστάσεως (…) (Παρλαμάς σ. 328).
1880, “26 Φεβρουαρίου (= 11-3ου). Εγινε χιονιά εξακολουθητική επί 24 ώρας, αβλαβής. Τη 30ή του ιδίου (;, ίσως 15-3ου) εκ νέου έγινε σφοδροτέρα χιονιά, πίπτον το χιόνι επί ώρας 48, αλλά τόσον ψυχρόν, οπού τας δύο ημέρας το ψύχος έφερε το βαρόμετρον μέχρι του μηδενικού – ασύνηθες το τοιούτον εκ Κρήτη. Εσπασαν εις διάφορα μέρη της νήσου ελαιόδενδρα αρκετά και επροξένησε διαφόρους ζημίας. Εψόφησαν και πρόβατα πλείστα και επάγωσαν και τινες άνθρωποι, εξηράνθησαν λεμονιές, πολλά ελαιόδενδρα κλπ» (Παρλαμάς σ. 532).
1882, «9 (Μαρτίου) προς το ξημέρωμα (= 22-3ου). Καταιγίς σφοδρά μετά βροντών και κεραυνών, πλημμύρα εις το τμήμα Ηρακλείου. Εις το χωρίον μας επέφερεν ζημίας αρκετάς, εν γένει δε και όλος ο Μάρτιος και μέχρι των μέσων Απριλίου ήτο με βροχάς, ψύχη, χιόνας εις τα βουνά εξακολουθητικώς ως ουδέποτε. Προμηνύεται μεγάλη ευτυχία» (Παρλαμάς σ. 335).
1884 «Ο ίδιος χειμών εξηκολούθησαν μέχρι πρώτης Μαρτίου (= 13-3ου)» (Παρλαμάς σ. 338). Σύμφωνα όμως και με τον τοπικό Τύπο, σημειώνονταν χιονοθύελλες και θαλασσοταραχές μέχρι και αρχές Μαρτίου.
Ο Μάρτιος του έτους 1887 χαρακτηρίστηκε από την πλήρη έλλειψη βροχών. Μόνο μία τετραήμερη κακοκαιρία σημειώθηκε τον Ιανουάριο και στη συνέχεια έβρεξε μόλις στις αρχές Απριλίου.
Την 6η (= 19) Μαρτίου 1889 συνεπεία θαλασσοταραχής ένα πλοίο εξώκειλε στην είσοδο του λιμανιού των Χανίων και ένα άλλο υπέστη μεγάλες ζημίες μέσα στο λιμάνι.
1891. «Χειμών βαρύς μετά καταιγίδων μέχρι Φεβρουαρίου 26 (=11-3ου). Ολος ο Μάρτιος διήλθεν άνευ βροχής (…) (Παρλαμάς σ. 342).
Ο χειμώνας 1892 υπήρξε γενικά γλυκύς. Την 24-25 Φεβρουαρίου άρχισαν να πνέουν ελαφροί νότιοι άνεμοι. Την 2η πρωινή ώρα της 26ης (= 11-3ου) οι άνεμοι στα Χανιά έπνευσαν ξαφνικά με δύναμη ισχυρής θύελλας που κράτησε λίγα μόνο λεπτά (συχνό χαρακτηριστικό των ισχυρών νοτίων ανέμων στην πόλη). Πυκνό νέφος κάλυψε την πόλη, φοβερό βουητό έδινε την αίσθηση σεισμού, όσοι δεν έσπευσαν σε καταφύγια παρασύρονταν από τον άνεμο. Πλείστα κουφώματα και καμινάδες παρασύρθηκαν, τζάμια έσπασαν, ο ξύλινος τρούλος ενός μιναρέ έπεσε, σήμαιναν μόνες τους οι καμπάνες του ναού των Αγίων Αναργύρων (!), ανατράπηκαν οι λέμβοι στο λιμάνι (με νότιο !) και μάλιστα μερικές ήταν γεμάτες με βαρέλια με λάδι, βαρειά αντικείμενα παρασύρθηκαν και έπεσαν στους δρόμους. Στην γύρω πε δινή περιοχή σοβαρές ζημίες στα περιβόλια και τους ελαιώνες, ο αριθμός μάλιστα των ελαιοδένδρων μειώθηκε σημαντικά κατά τόπους. Σχεδόν το ίδιο παρατηρήθηκε τον επόμενο μήνα. Προφανώς η θύελλα έπληξε ολόκληρο το νησί.
1893. Εξαιρετικά άσχημος Μάρτιος : «Μαρτίου προς τη ενάτη το ξημέρωμα (= 22-3ου). Ηρχισε χιονιά μετά βροντών και τρικυμίας διαρκέσασα με ψύχος 7 έως 5 άνω του μηδενικού. Η χιονιά επανελήφθη δις και το ψύχος δριμύτατον. Τέλος όλος ο Μάρτιος διήλθε βροχερός και ψυχρός και τον οποίον όλοι οι γεροντότεροι δεν έφθασαν να ίδουν. Την πρώτην Ανάστασιν έβρεχε μέχρι τέλους του μηνός (…)» (Παρλαμάς σ. 343). Στη συνέχεια σημειώθηκε ιστορική ανεμοθύελλα εκ ΝΔ σε ολόκληρο το νησί, σε ημερομηνία όμως (31-3ου) που με το νέο ημερολόγιο αντιστοιχεί στον μήνα Απρίλιο και επομένως επιφυλασσόμαστε για το επόμενο – και τελευταίο – άρθρο. Επίσης, σύμφωνα με τον Τύπο, την 22 έως 24η σφοδρότατος βόρειος άνεμος προκάλεσε ζημίες στις στέγες των οικιών και στο λιμάνι, στο οποίο ναυάγησαν 1-2 πλοία, ενώ μόλις κόπασαν οι άνεμοι σημειώθηκαν βαρειές χιονοπτώσεις, μέχρι και μέσα στην πόλη των Χανίων, πράγμα που και τότε θεωρήθηκε πρωτοφανές για την εποχή. Κατάλευκα τα πάντα.
Περί τα μέσα Μαρτίου 1894 επικράτησε κύμα ψύχους και συνεχών χιονοπτώσεων που κράτησε ένα δεκαήμερο περίπου (δηλαδή περ. από τις 26 του μήνα μέχρι τις αρχές Απριλίου).
Την 25-2 (= 10-3ου) 1898 σημειώθηκαν νεροποντές και ισχυρή θαλασσοταραχή σε ολόκληρο το νησί.
Την 8-9 Μαρτίου (= 21-22) 1899 σημειώθηκε σφοδρή θαλασσοταραχή (σύμφωνα με το ημερολόγιο του Λιμενάρχη Χανίων Στ. Κουρκούτη, Φ. 2/Α).
Γενική κακοκαιρία από 11 έως 17 Μαρτίου 1902, στα πλαίσια πανελλήνιου σφοδρού ψυχρού κύματος που έπληξε κυρίως την ανατολική και νότια Ελλάδα (βλ. και Καραπιπέρη ό.π.).
Ολόκληρος ο Μάρτιος 1904 πέρασε με βροχές, χιόνια, ψύχος και θαλασσοταραχή, ιδίως την 9 και 11η (= 22 και 24η), οπότε επεκράτησαν σφοδρότατοι ΒΑ άνεμοι. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το ημερολόγιο Στ. Κουρκούτη (Φ. 21/Α).
Μια νύχτα προς το τέλος Φεβρουαρίου 1907 (= αρχές Μαρτίου, ίσως 10, ακόμα το ψάχνω) θυελλώδεις ΝΔ άνεμοι προκάλεσαν μεγάλη θαλασσοταραχή στην περιοχή της δυτικής Κρήτης που είχε σαν αποτέλεσμα το φοβερό ναυάγιο του Αυστριακού Υπερωκεανείου Imperatrice έξω από το Ελαφονήσι, στο οποίο πνίγηκαν 300 άτομα, τα οποία και τάφηκαν ως επί το πλείστον στο νησάκι. Από τότε ανεγέρθηκε ο γνωστός φάρος που τελικά κατεδαφίστηκε από τους Γερμανούς στην Κατοχή.
Από 2-8/3/1913 (νέο ημερολόγιο) κατά τον Καραπιπέρη (ό.π.) σημειώθηκε το σπουδαιότερο ψυχρό κύμα κατά μήνα Μάρτιο (μετά το 1874), με σφοδρές χιονοπτώσεις ακόμη και στα παράλια της νότιας χώρας. Παρά την έλλειψη αναφορών στο Τύπο, αυτό πρέπει να επηρέασε και το νησί.
Την 17-2ου (= 2-3ου) 1920 θύελλα εκ βορρά σημειώθηκε ιδίως στη Δυτική Κρήτη (ο παρατηρητής του ΜΣ Χανίων σημείωσε άνεμο 10 Β), συνοδεύτηκε δε με καταρρακτώδη βροχή (103 χιλ. στα Χανιά που αποτελεί και το ρεκόρ 24ώρου του μήνα για την πόλη, 256,7 χιλ ο μήνας, που επίσης αποτελεί απόλυτο ρεκόρ Μαρτίου). Επεσαν πολλοί τηλεγραφικοί στύλοι και δένδρα μέσα στην πόλη, η πόλη απομονώθηκε τελείως αφού έπαψε κάθε επικοινωνία με τις άλλες περιοχές και την ύπαιθρο αλλά και μέσα στην πόλη, έμειναν κλειστά τα δημόσια κτίρια, σημειώθηκε σφοδρότατη θαλασσοταραχή, έπεσαν ετοιμόρροπα σπίτια στην πόλη αλλά και στην ύπαιθρο. Ζημίες στη γεωργία.
Την 26-2ου (= 11-3ου) 1921 σημειώθηκε σφοδρή κακοκαιρία. Διακόπηκαν οι θαλάσσιες συγκοινωνίες για πολλές ημέρες, συνεχιζόμενες από τον προηγούμενο μήνα χιονοπτώσεις προκάλεσαν μεγάλες ζημίες στη γεωργία, πολλά ελαιόδενδρα έπεσαν από τα χιόνια, άλλα ξερριζώθηκαν από τον άνεμο. Στα ορεινότερα σημεία του Αποκορώνου αναφέρθηκε ότι πέθανε το ¼ των αιγοπροβάτων.
Την 21-2ου (= 6-3ου) 1922 αναφέρθηκε πτώση χιονιού μέσα στα Χανιά.
Από 1 έως 10 Μαρτίου 1926 σημειώθηκε εξακολουθητική κακοκαιρία με ανεμοθύελλες και συνεχείς βροχές. Στο Ηράκλειο υπέστησαν ζημίες στέγες και το λιμάνι. Την 10 και 11η η κακοκαιρία εντάθηκε, με ραγδαίες βροχές, χιόνια και ψύχος. Αποκόπηκε το νησί, σημαντικές ζημίες στην ύπαιθρο από πλημμύρες, έπεσαν στέγες οικιών ή και ολόκληρα σπίτια στα χωριά, καταστράφηκαν κήποι, παρασύρθηκαν δένδρα και πνίγηκαν ζώα. «Τρομερές βροχοθύελλες», όπως χαρακτηρίστηκαν, έπληξαν το Λασήθι και γενικότερα την Ανατολική Κρήτη και προκάλεσαν μεγάλες ζημίες. Η κακοκαιρία συνεχίστηκε και την 12 έως 14 του μήνα, σαρώθηκε το λιμάνι Χανίων από τα κύματα, 2 κεραυνοί έπεσαν στη Σούδα. Θεωρήθηκε ο χειρότερος Μάρτιος μετά από πολλά χρόνια. Η κακοκαιρία συνεχίστηκε έντονη και τον Απρίλιο.
Την 8-3-1928 σφοδρές χιονοπτώσεις ενέτειναν τα προβλήματα της σφοδρής κακοκαιρίας του προηγουμένου Φεβρουαρίου. Χιόνι 2,5 μέτρα στο Ασκύφου-Ιμβρο όπου αναφέρεται ότι μόνο το καμπαναριό μιας εκκλησίας εξείχε από τα χιόνια, στη Μαλάθυρο χιόνι έως 1,5 μέτρο όπου σημειώθηκαν και μεγάλες ζημίες από τα χιόνια ακόμα και στα σπίτια, ενώ οι ζημίες στις ελιές υπολογίστηκαν σε περίπου 6.000.000 δρχ της εποχής. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα αυτοκίνητα δεν μπορούσαν να φθάσουν στα Σφακιά ούτε την 11η του μήνα. Στα Μεσκλά ζημίες 4.000.000 δρχ. Από 17 έως 20 πάλι κακοκαιρία με θαλασσοταραχή, χιόνια και βροχές. Τέλος την 23η πλημμύρισε ο Κερίτης και σημειώθηκαν ζημίες στα χωριά που διασχίζει.
Την 2-3-1929 ισχυρή θαλασσοταραχή, ένα πλοίο εξώκειλε και καταστράφηκε έναντι της ΑΒΕΑ. Πλημμύρες και ζημίες στον Πλατανιά, Φουρνέ και Στύλο, χιόνια απέκλεισαν πάλι ορεινά χωριά. Η κακοκαιρία αυτή συνέβη στα πλαίσια ενός από τα σφοδρότερα ψυχρά κύματα του Μαρτίου
Κατά τα τέλη Μαρτίου 1931 (ιδίως 30-31) δριμύ ψύχος στο νησί, που ακολούθησε σφοδρό κύμα χιονοπτώσεων και παγετού ιδίως στη νότια Ελλάδα (βλ. και Καραπιπέρη ό.π., σ. 9).
Την 20/21-3-1932 σφοδρότατοι και θερμοί νότιοι άνεμοι σε όλο το νησί.
Ολόκληρος σχεδόν ο Μάρτιος 1933 πέρασε ψυχρός και τρικυμιώδης. Την 24η άφθονα χιόνια στο ορεινότερα (κατά τον παρατηρητή του ΜΣ χανίων).
Την 4-3-1934 παρατηρήθηκε β. πίεση 741,1 (= 988 ΗΡ) στα Χανιά, αλλά χωρίς άλλα φαινόμενα ή αξιοσημείωτο άνεμο.
Την 14-16 Μαρτίου 1935 ραγδαίες βροχές (50-70 χιλ/24 ώρες), ανασκάφτηκαν δρόμοι, έπεσαν λίγα σπίτια, πλημμύρες στα ποτάμια του νησιού.
Ο Μάρτιος όπως και ολόκληρη η άνοιξη 1936 ήταν άνυδρος, γίνονταν δεήσεις για να βρέξει. Το ίδιο και το 1937.
Την 3-4 Μαρτίου 1939 σημειώθηκε σφοδρή θαλασσοταραχή και προκλήθηκαν αρκετά σοβαρές ζημίες στην προκυμαία του λιμανιού των Χανίων, ένα ναυάγιο ανατολικά της πόλης (το ίδιο αναφέρει και ο παρατηρητής του ΜΣ χανίων). Την 21 έως 23 του μήνα σημειώθηκαν επίσης ασυνήθιστα χαμηλές βαρ. πιέσεις (991-3 ΗΡ στα Χανιά).
Τη νύκτα της 6/7-3-1940 βίαιος και πολύωρος νότιος άνεμος σε όλο το νησί, ζημίες στα πορτοκάλια που ήδη είχαν υποστεί μεγάλη ζημία από τη θύελλα του Φεβρουαρίου του έτους εκείνου. Ζημίες ιδίως στον Αποκόρωνα, όπου πολλά δένδρα έπεσαν σε σπίτια και παρασύρθηκαν στέγες. Το ίδιο την 29η του μήνα, με θερμό θυελλώδη νότιο άνεμο που προκάλεσε μικροζημίες στην πόλη των Χανίων (στέγες, επιγραφές) και σοβαρές ζημίες στα δένδρα και τις πρώιμες καλλιέργειες, ενώ ένα παιδί παρασύρθηκε από τον άνεμο στον Αλίκαμπο και σκοτώθηκε. Οι ζημίες ήταν ακόμα μεγαλύτερες στην Ανατολική Κρήτη. Μεγάλες ποσότητες αφρικανικής άμμου σε όλο το νησί.
Το πρώτο 15ήμερο του Μαρτίου 1943 υπήρξε ήρεμο και ξηρό, ενώ αντίθετα το δεύτερο κύλησε με άσχημο καιρό : Από την 15 έως την 20 σημειώνονταν συνεχείς βροχές, ενώ από την 20ή μέχρι το τέλος του μήνα διαδοχικές κακοκαιρίες, ιδίως την 24η.
Ο Μάρτιος 1947 υπήρξε τελείως ξηρός (μόλις 4 χιλ. Χανιά) και θερμός, μεγάλες ζημίες στα κηπευτικά και τα σιτηρά.
Την 4-3-1949 ο παρατηρητής του Μ.Σ. Χανίων αναφέρει ότι έπεσε χιόνι στην πόλη των Χανίων.
Την 4-3-1950 σημειώθηκε ανεμοθύελλα, ενώ την 24-26 επικράτησε δριμύ ψύχος, ένας κεραυνός έπεσε στο Καλάμι.
Την 22-23 Μαρτίου 1951 ραγδαίες βροχές και σφοδρός Β. άνεμος και θαλ/χή. Σοβαρές ζημίες στην προκυμαία του λιμανιού και στα πλοία στο λιμάνι, χιονοθύελλες στα ορεινότερα.
Την 28-3-1952 ισχυρότατος λίβας, έπεσαν χιλιάδες πορτοκάλια, ζημίες σε σιτηρά, κηπευτικά κλπ. Ακολούθησαν θερμοκρασίες 30-36 β.κ., διότι οι νότιοι άνεμοι συνέχισαν να πνέουν και τις επόμενες 10 ημέρες.
Την 16-20 Μαρτίου 1953 έντονη ψυχρή κακοκαιρία.
Την 6-3-1954 ο παρατηρητής του ΜΣ Χανίων αναφέρει επίσης χιόνι στα Χανιά
Το πρωί της 8-3-1955 σημειώθηκε σφοδρή θύελλα εκ νότου σε όλη την Κρήτη, που όμως περιέργως αυτή τη φορά έπληξε περισσότερο τη βόρεια περιοχή της δυτικής Κρήτης και μάλιστα τα Χανιά και τα περίχωρά τους, όπου ήταν η σφοδρότερη από την 6-5-1928, ισχυρότερη εκείνης του Μαρτίου 1962 (βλ. παρακάτω) και μέχρι σήμερα δεν έχει επαναληφθεί: Ανηρπάγη η στέγη της Δημοτικής Αγοράς κατά το μεγαλύτερο μέρος της, έπεσε η καμινάδα του εργοστασίου Γαγάνη (εκεί που σήμερα είναι το υπεραστικό ΚΤΕΛ), πολλά σπίτια στην πόλη και στα περίχωρά της υπέστησαν ζημίες σε στέγες, τζάμια κλπ, έπεσαν τοίχοι, διάφορα αντικείμενα, πολλά δένδρα. Η πόλη έμοιαζε την επομένη με βομβαρδισμένη. Σύμφωνα με τον Τύπο έσπασαν όλοι οι ευκάλυπτοι και οι δενδροστοιχίες των οδών πρόσβασης της πόλης από ανατολικά (Σούδα) και δυτικά (Σταλός, παλαιά εθνική προς Κίσσαμο κλπ), εκατοντάδες ελαιών κλπ από Σούδα μέχρι Ταυρωνίτη, μεγάλα δένδρα έπεσαν στον Δημοτικό Κήπο και αλλού, έσπασαν κυπαρίσσια στο νεκροταφείο, κόπηκαν καλώδια δικτύων μέσα στην πόλη, ζημίες στα δημοτικά στέγαστρα, παρασύρθηκε η κεραία του ΡΣ Χανίων, σημειώθηκαν ζημίες στο Γαλλικό Προξενείο και στο Ναό της Ευαγγελίστριας, στις εγκαταστάσεις του Ασυρμάτου, παρασύρθηκαν οι στέγες σε 5 σπίτια στον Κλαδισσό, στο Μάλεμε, Βαμβακόπουλο, Αγυιά κλπ. Στη Σούδα παρασύρθηκαν κιβώτια και βαρέλια, στέγες μεταξύ των οποίων και εκείνη των αλευρόμυλων κλπ. Λέγεται χαρακτηριστικά ότι ένα στέγαστρο από τα Παχιανά βρέθηκε στο Καθολικό Νεκροταφείο. 20 στύλοι έπεσαν στο Καλάμι, το ίδιο στη Μαλάξα και στις Μουρνιές, Φουρνέ, Σκηνέ και όλη τη γύρω περιοχή, όπου έπεσαν 2.000 τόννοι εσπεριδοειδών ενώ κατεστράφη το 40 % των ελαιών και καλλιεργειών. Διακόπηκαν όλες οι συγκοινωνίες, ακόμα και οι λεωφορειακές. Πρωτοφανής θαλασσοταραχή στην Παλαιόχωρα. Ζημίες σε σπίτια στο Ρέθυμνο, λιγότερες στο Ηράκλειο. Ζέστη (24-25 β.κ.).
Την 1-2 Μαρτίου 1957 σημειώθηκε σφοδρή κακοκαιρία εκ Β, με ραγδαίες βροχές, δριμύ ψύχος και ισχυρότατη θαλασσοταραχή, από την οποίαν υπέστη ζημίες το κτίριο του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης (το σημερινό Γιαλί Τζαμισί, στο λιμάνι των Χανίων), όπως και κειμήλια κλπ, εξαιτίας των οποίων αποφασίστηκε η μεταφορά του σε άλλο σημείο Χιόνια μέχρι τη Γεωργιούπολη και τον Βατόλακκο. Ζημίες σε όσα δένδρα είχαν βλαστήσει.
Την 12-3-1958 ήταν η σειρά του Ηρακλείου να δοκιμάσει τη δύναμη του Νοτιά : Ισχυρή θύελλα προκάλεσε μεγάλες ζημίες στην πόλη, έπεσα μία καμινάδα εργοστασίου, παρασύρθηκε μια μεγάλη στέγη αποθηκών στο λιμάνι, άλλες οικιών, κόπηκαν δίκτυα ΟΤΕ-ΔΕΗ, ενώ στη λοιπή Κρήτη αναφέρθηκαν μεν ζημίες αλλά όχι στην ίδια έκταση.
Τέλη Μαρτίου 1960 σημειώθηκε κύμα ψύχους που προκάλεσε ζημίες ιδίως στα αμπέλια έως 40 %, ιδίως σε παραλιακές περιοχές.
Ο Μάρτιος 1961 υπήρξε πολύ βροχερός στο νησί.
Την 6-3-1962 ισχυροί νότιοι άνεμοι σε όλο το νησί. Την 8η εξαιτίας της θαλασσοταραχής προσάραξε στο στόμιο του λιμανιού το ατμόπλοιο Αφοβος. Τη νύκτα της 14/15 του μήνα πολύ βαθύ β.χ. (980 ΗΡ) από τη ΒΔ. Λιβύη προκάλεσε πάλι ισχυρή θύελλα εκ ΝΑ η οποία αυτή τη φορά έπληξε ολόκληρο το νησί όπως και ολόκληρη τη χώρα (στη λοιπή Ελλάδα σημειώθηκαν μάλιστα και αρκετά θύματα), συνοδευόμενη από υψηλή θερμοκρασία (24 β.κ.), μηδενική ορατότητα την επόμενη ημέρα και κόκκινη βροχή που έβαψε έντονα τα πάντα, ακόμα και τα χιόνια στα βουνά. Πλείστες όσες ζημίες στην πόλη των Χανίων, τον Αποκόρωνα και την περιοχή Ακρωτηρίου. Στα Χανιά έπεσαν πολλά δένδρα (π.χ. στο Α’ Γυμνάσιο, που έπεσε ο εξωτερικός τοίχος), υπέστησαν δε ζημίες όλες σχεδόν οι στέγες, τα στέγαστρα και οι δενδροστοιχίες, όπως και τα δίκτυα (κόπηκε το ρεύμα), 2 στύλοι έπεσαν στο Ακρωτήρι, 3 στην Αγιά και 1 στη Σούδα. Πορτοκαλόπτωση κατά 20 %, ξερριζώθηκαν και έσπασαν πολλές ελιές κλπ. Σοβαρές ζημίες και στην υπόλοιπη Κρήτη : Στην επαρχία Αμαρίου και Μυλοποτάμου τοπική καταστροφή, το ίδιο στη Μεσσαρά όπου καταστράφηκαν τα κηπευτικά από τον άνεμο και τη άλμη της θάλασσας που μετέφερε, δύο αλιευτικά εξαφανίστηκαν στην Παλιόχωρα και ένα καταστράφηκε στην ξηρά, μεγάλες ζημίες και στα πορτοκάλια Φόδελε αλλά και στις υπόλοιπες πόλεις της βόρειας Κρήτης, όπου παρασύρθηκαν στέγες και καμινάδες. Τέλος την 28η νέα θύελλα εκ Ν, όχι με την ίδια ισχύ πάντως, ζημίες κυρίως στην Ανατολική Κρήτη αυτή τη φορά.
Την 2-3 Μαρτίου 1972 σημειώθηκαν οι μεγαλύτερες βροχοπτώσεις του άνομβρου αυτού χειμώνα (με Α. καιρό), ενώ την 13-14 του μήνα σφοδρή ψυχρή εισβολή που, εκτός από χιόνια που διέκοψαν αρκετές οδικές συγκοινωνίες στο νησί, χαρακτηρίστηκε από σφοδρότατους βόρειους ανέμους που προκάλεσαν ζημίες σε όλη την Κρήτη, ιδίως σε δένδρα και στο τηλεφωνικό και ηλεκτρικό δίκτυο σε Χανιά και Ηράκλειο, καθώς και σφοδρή θαλασσοταραχή με ζημίες. Το νησί αποκόπηκε για τρεις μέρες. Η κακοκαιρία αυτή υπήρξε πανελλήνια. Τέλος την 19 νέα κακοκαιρία με ψυχρότατους ισχυρούς ανέμους προκάλεσε μεγάλες ζημίες στα εσπεριδοειδή του νησιού, ενώ "ξεράθηκαν" από τον κρύο άνεμο ακόμα και κωνοφόρα.
Ο Μάρτιος 1976 υπήρξε αναλογικά ο πλέον πολύομβρος από το 1920 (238 χιλ Χανιά, 132 Ηράκλειο όπου τα 85 χιλ. την 12, μάλλον μέγιστο μηνός). Στο τέλος του μήνα (30) σημειώθηκαν ραγδαίες βροχές με πλημμύρες και κατολισθήσεις, στη Δυτική κυρίως Κρήτη, με ισχυρούς ΒΑ ανέμους και χιόνια.
Μετά από ένα ασυνήθιστα θερμό Φεβρουάριο, την 1-2 Μαρτίου 1977 σημειώθηκε σφοδρό κύμα κακοκαιρίας με εντονώτατη πτώση θερμοκρασίας, πυκνά χιόνια σε όλο το νησί μέχρι και τα παράλια (χωρίς χιονόστρωση) και σφοδρότατους πάλι ανέμους και θαλασσοταραχή. Από τα χιόνια διακόπηκαν όλες σχεδόν οι χερσαίες συγκοινωνίες στο εσωτερικό του νησιού, ενώ για λίγες ώρες απομονώθηκε και το Ηράκλειο, χιόνια στη Μαλάξα και όλα τα ημιορεινά.
Την 19-3-1978 σημειώθηκε στο Ηράκλειο ένταση ανέμου 107 χιλ/ώρα (με νότιο άνεμο), ενώ την 13 η θερμοκρασία στο Ηράκλειο έπεσε στον 1 β.κ. και την 28 στον - 0,1 β.κ. και στις δύο πλέον πόλεις, που αποτελεί και το ρεκόρ ελάχιστης θερμοκρασίας για τον μήνα, ελαφρά μικρότερη από το 1987. Ο μήνας φαίνεται ότι υπήρξε άνομβρος, αλλά τα στοιχεία είναι αντιφατικά και όχι αξιόπιστα.
Ο Μάρτιος 1982 υπήρξε ανεμώδης για το Ηράκλειο : Σε 5 ημέρες ο άνεμος πλησίασε ή ξεπέρασε τα 100 χιλ/ώρα δηλαδή στις 12 (έως 102 χιλ. με νότο), την 24 (92,4 χιλ, με Β), την 29, 30 και 31 (102, 122 και 120,2 χιλ/ώρα αντίστοιχα, με τοπικούς νότιους ανέμους). Και ο Φεβρουάριος του έτους αυτού είχε παρουσιάσει εξάρσεις ανέμου.
Ο Μάρτιος 1983 υπήρξε πολύ ανεμώδης και ψυχρός : Σφοδροί άνεμοι έπνευσαν ιδίως στην ανατολική Κρήτη κυρίως από βόρειες διευθύνσεις (σε 6 ημέρες ο άνεμος πλησίασε ή ξεπέρασε τα 100 χιλ/ώρα, δηλαδή την 3 έως 5 και την 14 από Β/ΒΔ διευθύνσεις (με μέγιστες ριπές 102 χ/ώρα, 94,2, 120,2 ή 65 κόμβοι, που αποτελεί ίσως τη μέγιστη τιμή Β. ανέμου για την πόλη και 114,8 χιλ/ώρα), την 26 και την 31 από Ν διευθύνσεις (με μέγιστες ριπές 105,4 και 131,3 χιλ/ώρα ή 71 κόμβους αντίστοιχα, που αποτελεί τη δεύτερη μέγιστη ταχύτητα που έχει καταγραφεί επίσημα στη βόρεια Κρήτη), ενώ όσον αφορά τη θερμοκρασία η μέση μέγιστη θερμοκρασία στα Χανιά ήταν 15,7 β ενώ η μέση ελάχιστη 8,5 β.κ., στο Ηράκλειο. Κατά περίεργο τρόπο ως προς τους ανέμους το ίδιο είχε συμβεί και τον Φεβρουάριο (και) του έτους εκείνου, όπως επισημαίνεται στο αντίστοιχο άρθρο. Γενικά η διετία αυτή παρουσιάζει μια αξιοσημείωτη έξαρση στους σφοδρούς ανέμους τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο ιδίως στην ανατολική Κρήτη. Σημαντικές ζημίες σημειώθηκαν στη γεωργία στην ανατολική Κρήτη από τους συνεχείς ανέμους.
Την 21 προς 22-3-1984 σημειώθηκε σύντομη αιφνίδια ανεμοθύελλα με ΝΑ άνεμο στα Χανιά (β.χ. 998 ΗΡ Δ-ΝΔ της Κρήτης), η οποία μπορεί να συγκριθεί ως προς τη διάρκεια και το αιφνίδιο με εκείνη του έτους 1892. Ο άνεμος ήταν τόσο σύντομος (περ. 40 λεπτά) ώστε δεν καταγράφτηκε επίσημα στα όργανα, αλλά ήταν σφοδρότατος (μέχρι 64 Knots) και προκάλεσε εντυπωσιακές ζημίες στην πόλη (δένδρα, τηλεοράσεις, στέγαστρα, τοίχοι κλπ) και τρόμο στους κατοίκους. Επεσαν κομμάτια από το στηθαίο του μιναρέ του Αγίου Νικολάου στη Σπλάντζια. Το ίδιο ζημιογόνος υπήρξε ο άνεμος και στη Σούδα, όπου έριξε όλες τις πινακίδες, κατέστρεψε τον περίβολο του σταδίου, έσπασε δεκάδες δένδρα και παρέσυρε στέγες. Ο άνεμος υπήρξε σφοδρός και στη λοιπή Κρήτη (έως 124 χιλ. στο Ηράκλειο), αλλά χωρίς να σημειωθούν ιδιαίτερες ζημίες.
Την 2-3-1986 έπνευσαν νότιοι άνεμοι έως 102 χιλ/ώρα στο Ηράκλειο.
Ο Μάρτιος 1987, όπως όλοι ξέρομε, υπήρξε εξαιρετικά ψυχρός και χιονώδης. Από την 3 έως και την 12 του μήνα σημειώθηκαν αλλεπάλληλες ψυχρές εισβολές, με κύματα χιονοπτώσεων που κάλυψαν ολόκληρο το νησί, μέχρι και τα παράλια πρόσκαιρα, μεγάλες ζημίες στη γεωργία και κτηνοτροφία, παρέλυσε το νησί. Οι χιονοπτώσεις σημειώθηκαν ιδίως την 7-8 του μήνα, οπότε χιόνισε για λίγο και μέσα στις πόλεις της βόρειας ακτής, με τοπική χιονόστρωση. Την 7 και την 13 σημειώθηκε θερμοκρασία 0 β.κ. στο Ηράκλειο, ενώ στα Χανιά η θερμοκρασία αυτή σημειώθηκε την 6 και 7 του μήνα. Η μέση ελάχιστη θερμοκρασία του μήνα ήταν 6,1 β.κ. για τα Χανιά και 6,2 για το Ηράκλειο, ενώ η μέση μέγιστη μόλις 12,8 β.κ. για τα Χανιά και 13,5 για το Ηράκλειο.
Την 12-3-1989 ραγδαίες βροχές σε όλο το νησί, πλημμύρες σημειώθηκαν στο Ηράκλειο (43 χιλ) όπου δυνατή καταιγίδα με κεραυνούς προκάλεσε υπερχείλιση του Γιόφυρου και ζημίες σε δρόμους και σπίτια. Επίσης την 25η σημειώθηκαν πλημμύρες στη Σούδα και κατολισθήσεις. Προηγήθηκε λασποβροχή. Γενικά, βροχερός μήνας, με πάνω από 100 χιλ σε όλη τη βόρεια ακτή (164 χιλ. στα Χανιά).
Αντίθετα ο Μάρτιος 1990 υπήρξε ξηρός, με μόνο 4 χιλ. στο Ηράκλειο και 3,5 χιλ. στα Χανιά.
Την 5-3-1991 σημειώθηκε σφοδρή θύελλα με ξηρούς ΒΒΔ ανέμους στη ΝΑ Κρήτη. Σαρώθηκαν τα θερμοκήπια, στην Ιεράπετρα σημειώθηκαν ζημίες και σε σπίτια, ανατράπηκε ένα πούλμαν και ένα φορτηγό, στη Βιάννο ένα άτομο σκοτώθηκε από πτώση αντικειμένων, ζημίες στην Αρβη κλπ.
Tην 27-28 Μαρτίου 1992 ισχυρότατοι ΝΑ άνεμοι, λασποβροχή και πυκνά νέφη κονιορτού, το ίδιο την 27-3-1993, την 13-3-1995, την 18-3-1999, την 10-3-2002, την 5-3-2005 (σχεδόν 100 χιλ/ώρα Ηράκλειο) και την 21 και 22 Μαρτίου 2007. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις αυτές σημειώθηκαν μερικές ζημίες ακόμα και στις πόλεις της βόρειας ακτής και παρουσιάστηκαν ανωμαλίες στις αεροπορικές συγκοινωνίες. Ωστόσο δεν επρόκειτο για «ιστορικές» νοτιές.
Την 5-6/3/1994 ανεμοθύελλα, όπως εκείνη της 5-3-1991, κατέστρεψε τα θερμοκήπια στη ΝΑ Κρήτη, στην δε Αρβη ακόμα και τα μεταλλικά !
Τον Μάρτιο 1996 σημειώθηκαν εξακολουθητικές βροχές στο νησί (συνολικά 141 χιλ. στο Ηράκλειο με 14 ημέρες βροχής, λιγότερες βροχές στη δυτική Κρήτη), τοπικές κατολισθήσεις, χιόνια, ψύχος.
Την 10 έως 12 Μαρτίου 1997 αλλά και κατά ολόκληρο σχεδόν τον μήνα σημειώθηκαν συνεχείς ισχυρές βροχές σε όλη την Κρήτη : Στα Χανιά η βροχόπτωση ανήλθε σε 230 χιλιοστά, στο Ηράκλειο σε 185 χιλιοστά, πλημμύρες, κατολισθήσεις και ζημίες στο επαρχιακό δίκτυο και στον ΟΤΕ ανά το νησί.
Ο Μάρτιος 1998 υπήρξε γενικά ψυχρός και υγρός, με σχεδόν 200 χιλ. στα Χανιά (110 χιλ. έπεσαν μόνο την 27η, λιγότερο στην ανατολική Κρήτη) και μέση ελάχιστη θερμοκρασία 7,4 β.κ. Σ’αυτόν σημειώθηκαν δύο αξιοσημείωτες κακοκαιρίες : Η πρώτη την 14-15/3ου η οποία άρχισε με λασποβροχή και ισχυρότατους ΑΒΑ ανέμους, ιδίως στην ανατολική Κρήτη και συνεχίστηκε με ψύχος (μέχρι 3 β.κ.) και χιόνια μέχρι την Μαλάξα στα Χανιά και τον Προφήτη Ηλία στο Ηράκλειο, διακοπές συγκοινωνιών. Κεραυνοί έπεσαν στα Χανιά, ζημίες στον μιναρέ της Σπλάντζιας, χαλάζι έπεσε στις πόλεις. Την 25 και 26 ανεμοθύελλα (όχι πάντως πρωτοφανής) εκ ΝΝΑ σε όλο το νησί, με ζημίες ιδίως κατά τόπους σε δένδρα (πιο χαρακτηριστική ήταν η εκκρίζωση του ιστορικού κυπαρισσιού της Μονής Αρκαδίου), κυψέλες, θερμοκήπια, πολύ έντονη λασποβροχή, ζημίες στα νότια παράλια από τη θαλασσοταραχή, ιδίως στον Τσούτσουρα. Χαλάζι έβλαψε χιλιάδες στρέμματα στο νομό Ηρακλείου, κεραυνοί σε πολλά μέρη (και στο αεροδρόμιο Ηρακλείου). Σίφων ξηράς στον Ζαρό προκάλεσε σημαντικές ζημίες, το ίδιο την 26η στο Γεράνι Χανίων με θαλάσσιο σίφωνα. Ζημίες στα δίκτυα ΟΤΕ-ΔΕΗ ιδίως στα Σφακιά και Σέλινο. Ακολούθησαν συνεχείς βροχές, ψύχος και χιόνια.
Και ο Μάρτιος 1999 υπήρξε ψυχρός, ενώ την 18η θυελλώδεις ΝΑ άνεμοι (σχεδόν 100 χιλ/ώρα Ηράκλειο) προξένησαν μάλλον μικρές ζημίες σε Σούδα, Γεωργιούπολη, ανατολική Κρήτη. Λασποβροχή. Αναστάτωση στα αεροπορικάδρομολόγια.
Την 22-3-2000 πάλι ανεμοθύελλα εκ ΒΒΔ προξένησε ζημίες σε δένδρα και θερμοκήπια των νότιων τμημάτων των νομών Ηρακλείου και Λασηθίου.
Ο Μάρτιος 2001 υπήρξε πολύ θερμός και ξηρός : Οι βροχές ανήλθαν σε μόλις 6 χιλ. στα Χανιά, ακόμα λιγότερο στο Ηράκλειο, ενώ στο τέλος του μήνα σημειώθηκαν οι υψηλότερες θερμοκρασίες που έχουν καταγραφεί για αυτό τον μήνα : 33,2 και 33,4 β.κ. την 26η και 27η αντίστοιχα (μέση μέγιστη θερμοκρασία 21,3 β.κ.) και 34 και 32,4 β.κ. για το Ηράκλειο αντίστοιχα, με ίδια ακριβώς μέση μέγιστη θερμοκρασία.
Ο Μάρτιος 2003 υπήρξε και αυτός, όπως και ο Φεβρουάριος, εξαιρετικά άσχημος. Την 4-5 Μαρτίου πολύωρες, ισχυρές βροχές σε ολόκληρο το νησί, νέες ζημίες (αφού ακολούθησαν τον πολύ υγρό Φεβρουάριο), ιδίως στη Μεσσαρά, Βιάννο. Ζημίες σε δρόμους, πλημμύρες στην περιοχή Πλατανιάς Ρεθύμνου. Θαλασσοταραχή. Την 17 και 18 του ίδιου μήνα σημειώθηκαν πολύωρες καταρρακτώδεις βροχές που συνοδεύτηκαν από σφοδρούς βόρειους ανέμους και θαλασσοταραχή που υπήρξε η ισχυρότερη από τον Ιανουάριο 1994. Πλημμύρες και ζημιές ιδίως στη Δυτική Κρήτη, μικροζημίες στο λιμάνι των Χανίων και στην παραλία του Μάλεμε. Τέλος την 24η χιονοθύελλες σε όλο το νησί, με σφοδρό πάλι Β άνεμο (σχεδόν 100 χιλ/ώρα στο Ηράκλειο), δριμύ ψύχος (έως 2 β.κ. Χανιά, 3,4 β.κ. Ηράκλειο), χιόνια μέχρι τα βόρεια παράλια (όχι όμως χιονόστρωση). Ζημίες στα δένδρα και στα δίκτυα, καθώς και στα νότια λόγω ανέμου (π.χ. Βιάννος). Η βροχόπτωση στα Χανιά ανήλθε σε 161 χιλιοστά, στο Ηράκλειο σε σχεδόν 100 χιλιοστά.
Οσον αφορά τις χαμηλές θερμοκρασίες, την 2-3-1973 σημειώθηκε θερμοκρασία 0 β.κ. στα Χανιά, το ίδιο την 1-3-1976 και την 6 και 7-3-1987, ενώ την 28-3-1978 έπεσε στους -0,1 β.κ. Χανιά (ρεκόρ), όπως και στο Ηράκλειο.
Τέλος οι πιο άνυδροι Μάρτιοι ήταν για τα Χανιά εκείνος του 1947 με 4 χιλ. και του 1990 με 3,56 χιλ. (4 χιλ. στο Ηράκλειο), ενώ για το Ηράκλειο ήταν ο Μάρτιος 1981 οπότε έπεσαν μόνο 1,52 χιλ.
Φαίνεται λοιπόν ότι ο μήνας παρουσιάζει κάποια περιοδικότητα ως προς τις επίμονες και ισχυρές ψυχρές εισβολές, της τάξεως της μιας φοράς περίπου κάθε δεκαετία, ακολουθώντας συχνά ένα Φεβρουάριο με παρόμοια καιρική συμπεριφορά. Οι θύελλες από νότο είναι συχνές, παρουσιάζονται περίπου κάθε χρόνο, αλλά σπάνια προξενούν εκτεταμένες και γενικές ζημίες. Τέλος παρατηρούνται – λιγότερο τακτικά - θύελλες με ξηρούς καταβάτες βόρειους ανέμους, με ζημίες στη ΝΑ Κρήτη κυρίως.
Πολλά φιλιά
Γιώργος Στυλιανάκης
Εχομε και λέμε :
Το 1861 «(…). Την 26ην Φεβρουαρίου (= 11-3ου) έγινε τρομερά τρικυμία από τας ασυνήθεις και έσπασε πλοία πολλά εις τον λιμένα μας εδώ και εις τα Χανιά και παντού και εξερρίζωσε δένδρα και έκαμε θραύσιν πολλήν και προ πάντων εις την επαρχίαν Αρκαδίας» (Παρλαμάς, ό.π. σ. 319).
Το 1870 «επεκράτησε ανομβρία και λειψυδρία μεγίστη μέχρι την 7 (= 20) Μαρτίου, οπού άρχισε χειμών με βροντάς, αστραπάς, χιόνας και χαλάζας, διαρκέσας 28 όλας ημέρας» (ήτοι μέχρι 17-4ου, Παρλαμάς σ. 324).
1874 : «Τη 22 προς τη 23 Φεβρουαρίου (= 7/8-3ου) έκαμε δευτέραν χιονιάν ήτις εκάλυψε και το Ηράκλειον. Ψύχος σπάνιον μέχρι 5 επί του μηδενικού εκ του Ρεωμύρου, ώστε έφερε καταστροφήν εις τα δένδρα, εις τα οποία δεν επέφερεν εις την προτεραίαν χιονιάν – ήτοι ακαταλόγιστον ζημίαν. » Τη 4η (= 17) Μαρτίου ανενεώθη με αστραπάς, βροντάς, χάλαζαν μέχρι 15 (= 28) ιδίου οπού κατέπαυσεν και ανεφάνη η άνοιξις. » 14 (= 27) ιδίου εβυθίσθη εν μέρος αρκετά σπουδαίον εις τον Αγιον Βλάσιον. Μέχρι 3.000 διαφόρων δένδρων εβυθίσθησαν εις την γην. Αμπέλια επίσης, διάφορα δένδρα με την γην των μετετοπίσθησαν από τα πολλά νερά. Τοιούτον διαρκή χειμώνα και ψυχρόν δεν ενθυμούνται οι γέροντες. Εκτοτε επήλθεν μεγίστη ξηρασία, εκυρίευσαν οι νότιοι άνεμοι, κατέφυγαν εις γενικάς λιτανείας, έβρεξε μικρόν και κατά τόπους τέλη Απριλίου και ολίγον ωφέλησε» (Παρλαμάς σ. 325). Για το ασυνήθιστα έντονο αυτό κύμα ψύχους αναφέρει και ο τ. καθηγητής Λ. Καραπιπέρης εις «On the spells of cold weather over Greece during the spring”, 1958, σ 11, με τη μνεία ότι επρόκειτο για το σφοδρότερο ψυχρό κύμα της άνοιξης από την αρχή των παρατηρήσεων στην Αθήνα (1861), κατά το οποίο από την 3η μέχρι την 9η του μήνα σημειώνονταν μερικός παγετός στην πόλη των Αθηνών.
1875. «Βροχερός χειμών. Προς την 14 (= 27) Μαρτίου τρικυμία σημαντική μετά χιόνων και βροντών. Εβλαψε και δένδρα εν μέρει. Εναυάγησεν εμπρός του λιμένος πλοίον και διήρκεσεν μέχρι 16 (= 29) του ιδίου, οπού έγινε μικρά διακοπή. Επομένως μέχρι τέλους διήρκεσεν ο χειμών ίδιος (= 13-4ου ;). Τον Μάρτιον τούτον εθεώρησαν ως σπάνιον και έκτακτον μήνα. Ιδωμεν» (Παρλαμάς σ. 326). Επίσης, σύμφωνα και με την εφημερίδα των Χανίων Βήμα του Λαού, Φεβρ. 1940, βαρύτατος χειμώνας έπληξε την Κρήτη τον μήνα αυτό και περισσότερο την Δυτική, χαρακτηρίστηκε δε από χιονοθύελλες που επικράτησαν μέχρι αρχές σχεδόν Απριλίου. Μεγάλες ζημίες στην κτηνοτροφία αλλά και γεωργία, όπως ήδη επισημάνθηκε και στο άρθρο για τον Φεβρουάριο (βλ. επίσης Λ. Καραπιπέρη ό.π., σ 11, με τη μνεία ότι ολόκληρη η Αττική ήταν καλυμμένη από χιόνι και στην Αθήνα χιόνιζε μέχρι την 1η Απριλίου).
1877 «Φεβρουαρίου 20 (= 5-3ου). Εγινε χιονιά διαρκέσασα 7 ώρας εις το χωρίον έως σπιθαμής, δεν έκαμεν όμως φθοράν εις τα ελαιόδενδρα, ενώ πρωτύτερα είχε κάμει ένα ψύχος, σπάνιον, οπού κατέκαυσε το βόρειο μέρος του μικρού ελαιώνος» (Παρλαμάς σ. 327).
1878 «Ο χειμών βαρύς με πολλούς όμβρους και χιόνας. Και μέχρι Μαίου έκαμε βροχάς. Τα σπαρτά, τα οπωροφόρα δένδρα, αμπέλια, ελαιόδενδρα, άπαντα αυτά εις μεγίστην εσοδείαν, αλλά κατεστράφησαν ένεκα της επαναστάσεως (…) (Παρλαμάς σ. 328).
1880, “26 Φεβρουαρίου (= 11-3ου). Εγινε χιονιά εξακολουθητική επί 24 ώρας, αβλαβής. Τη 30ή του ιδίου (;, ίσως 15-3ου) εκ νέου έγινε σφοδροτέρα χιονιά, πίπτον το χιόνι επί ώρας 48, αλλά τόσον ψυχρόν, οπού τας δύο ημέρας το ψύχος έφερε το βαρόμετρον μέχρι του μηδενικού – ασύνηθες το τοιούτον εκ Κρήτη. Εσπασαν εις διάφορα μέρη της νήσου ελαιόδενδρα αρκετά και επροξένησε διαφόρους ζημίας. Εψόφησαν και πρόβατα πλείστα και επάγωσαν και τινες άνθρωποι, εξηράνθησαν λεμονιές, πολλά ελαιόδενδρα κλπ» (Παρλαμάς σ. 532).
1882, «9 (Μαρτίου) προς το ξημέρωμα (= 22-3ου). Καταιγίς σφοδρά μετά βροντών και κεραυνών, πλημμύρα εις το τμήμα Ηρακλείου. Εις το χωρίον μας επέφερεν ζημίας αρκετάς, εν γένει δε και όλος ο Μάρτιος και μέχρι των μέσων Απριλίου ήτο με βροχάς, ψύχη, χιόνας εις τα βουνά εξακολουθητικώς ως ουδέποτε. Προμηνύεται μεγάλη ευτυχία» (Παρλαμάς σ. 335).
1884 «Ο ίδιος χειμών εξηκολούθησαν μέχρι πρώτης Μαρτίου (= 13-3ου)» (Παρλαμάς σ. 338). Σύμφωνα όμως και με τον τοπικό Τύπο, σημειώνονταν χιονοθύελλες και θαλασσοταραχές μέχρι και αρχές Μαρτίου.
Ο Μάρτιος του έτους 1887 χαρακτηρίστηκε από την πλήρη έλλειψη βροχών. Μόνο μία τετραήμερη κακοκαιρία σημειώθηκε τον Ιανουάριο και στη συνέχεια έβρεξε μόλις στις αρχές Απριλίου.
Την 6η (= 19) Μαρτίου 1889 συνεπεία θαλασσοταραχής ένα πλοίο εξώκειλε στην είσοδο του λιμανιού των Χανίων και ένα άλλο υπέστη μεγάλες ζημίες μέσα στο λιμάνι.
1891. «Χειμών βαρύς μετά καταιγίδων μέχρι Φεβρουαρίου 26 (=11-3ου). Ολος ο Μάρτιος διήλθεν άνευ βροχής (…) (Παρλαμάς σ. 342).
Ο χειμώνας 1892 υπήρξε γενικά γλυκύς. Την 24-25 Φεβρουαρίου άρχισαν να πνέουν ελαφροί νότιοι άνεμοι. Την 2η πρωινή ώρα της 26ης (= 11-3ου) οι άνεμοι στα Χανιά έπνευσαν ξαφνικά με δύναμη ισχυρής θύελλας που κράτησε λίγα μόνο λεπτά (συχνό χαρακτηριστικό των ισχυρών νοτίων ανέμων στην πόλη). Πυκνό νέφος κάλυψε την πόλη, φοβερό βουητό έδινε την αίσθηση σεισμού, όσοι δεν έσπευσαν σε καταφύγια παρασύρονταν από τον άνεμο. Πλείστα κουφώματα και καμινάδες παρασύρθηκαν, τζάμια έσπασαν, ο ξύλινος τρούλος ενός μιναρέ έπεσε, σήμαιναν μόνες τους οι καμπάνες του ναού των Αγίων Αναργύρων (!), ανατράπηκαν οι λέμβοι στο λιμάνι (με νότιο !) και μάλιστα μερικές ήταν γεμάτες με βαρέλια με λάδι, βαρειά αντικείμενα παρασύρθηκαν και έπεσαν στους δρόμους. Στην γύρω πε δινή περιοχή σοβαρές ζημίες στα περιβόλια και τους ελαιώνες, ο αριθμός μάλιστα των ελαιοδένδρων μειώθηκε σημαντικά κατά τόπους. Σχεδόν το ίδιο παρατηρήθηκε τον επόμενο μήνα. Προφανώς η θύελλα έπληξε ολόκληρο το νησί.
1893. Εξαιρετικά άσχημος Μάρτιος : «Μαρτίου προς τη ενάτη το ξημέρωμα (= 22-3ου). Ηρχισε χιονιά μετά βροντών και τρικυμίας διαρκέσασα με ψύχος 7 έως 5 άνω του μηδενικού. Η χιονιά επανελήφθη δις και το ψύχος δριμύτατον. Τέλος όλος ο Μάρτιος διήλθε βροχερός και ψυχρός και τον οποίον όλοι οι γεροντότεροι δεν έφθασαν να ίδουν. Την πρώτην Ανάστασιν έβρεχε μέχρι τέλους του μηνός (…)» (Παρλαμάς σ. 343). Στη συνέχεια σημειώθηκε ιστορική ανεμοθύελλα εκ ΝΔ σε ολόκληρο το νησί, σε ημερομηνία όμως (31-3ου) που με το νέο ημερολόγιο αντιστοιχεί στον μήνα Απρίλιο και επομένως επιφυλασσόμαστε για το επόμενο – και τελευταίο – άρθρο. Επίσης, σύμφωνα με τον Τύπο, την 22 έως 24η σφοδρότατος βόρειος άνεμος προκάλεσε ζημίες στις στέγες των οικιών και στο λιμάνι, στο οποίο ναυάγησαν 1-2 πλοία, ενώ μόλις κόπασαν οι άνεμοι σημειώθηκαν βαρειές χιονοπτώσεις, μέχρι και μέσα στην πόλη των Χανίων, πράγμα που και τότε θεωρήθηκε πρωτοφανές για την εποχή. Κατάλευκα τα πάντα.
Περί τα μέσα Μαρτίου 1894 επικράτησε κύμα ψύχους και συνεχών χιονοπτώσεων που κράτησε ένα δεκαήμερο περίπου (δηλαδή περ. από τις 26 του μήνα μέχρι τις αρχές Απριλίου).
Την 25-2 (= 10-3ου) 1898 σημειώθηκαν νεροποντές και ισχυρή θαλασσοταραχή σε ολόκληρο το νησί.
Την 8-9 Μαρτίου (= 21-22) 1899 σημειώθηκε σφοδρή θαλασσοταραχή (σύμφωνα με το ημερολόγιο του Λιμενάρχη Χανίων Στ. Κουρκούτη, Φ. 2/Α).
Γενική κακοκαιρία από 11 έως 17 Μαρτίου 1902, στα πλαίσια πανελλήνιου σφοδρού ψυχρού κύματος που έπληξε κυρίως την ανατολική και νότια Ελλάδα (βλ. και Καραπιπέρη ό.π.).
Ολόκληρος ο Μάρτιος 1904 πέρασε με βροχές, χιόνια, ψύχος και θαλασσοταραχή, ιδίως την 9 και 11η (= 22 και 24η), οπότε επεκράτησαν σφοδρότατοι ΒΑ άνεμοι. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το ημερολόγιο Στ. Κουρκούτη (Φ. 21/Α).
Μια νύχτα προς το τέλος Φεβρουαρίου 1907 (= αρχές Μαρτίου, ίσως 10, ακόμα το ψάχνω) θυελλώδεις ΝΔ άνεμοι προκάλεσαν μεγάλη θαλασσοταραχή στην περιοχή της δυτικής Κρήτης που είχε σαν αποτέλεσμα το φοβερό ναυάγιο του Αυστριακού Υπερωκεανείου Imperatrice έξω από το Ελαφονήσι, στο οποίο πνίγηκαν 300 άτομα, τα οποία και τάφηκαν ως επί το πλείστον στο νησάκι. Από τότε ανεγέρθηκε ο γνωστός φάρος που τελικά κατεδαφίστηκε από τους Γερμανούς στην Κατοχή.
Από 2-8/3/1913 (νέο ημερολόγιο) κατά τον Καραπιπέρη (ό.π.) σημειώθηκε το σπουδαιότερο ψυχρό κύμα κατά μήνα Μάρτιο (μετά το 1874), με σφοδρές χιονοπτώσεις ακόμη και στα παράλια της νότιας χώρας. Παρά την έλλειψη αναφορών στο Τύπο, αυτό πρέπει να επηρέασε και το νησί.
Την 17-2ου (= 2-3ου) 1920 θύελλα εκ βορρά σημειώθηκε ιδίως στη Δυτική Κρήτη (ο παρατηρητής του ΜΣ Χανίων σημείωσε άνεμο 10 Β), συνοδεύτηκε δε με καταρρακτώδη βροχή (103 χιλ. στα Χανιά που αποτελεί και το ρεκόρ 24ώρου του μήνα για την πόλη, 256,7 χιλ ο μήνας, που επίσης αποτελεί απόλυτο ρεκόρ Μαρτίου). Επεσαν πολλοί τηλεγραφικοί στύλοι και δένδρα μέσα στην πόλη, η πόλη απομονώθηκε τελείως αφού έπαψε κάθε επικοινωνία με τις άλλες περιοχές και την ύπαιθρο αλλά και μέσα στην πόλη, έμειναν κλειστά τα δημόσια κτίρια, σημειώθηκε σφοδρότατη θαλασσοταραχή, έπεσαν ετοιμόρροπα σπίτια στην πόλη αλλά και στην ύπαιθρο. Ζημίες στη γεωργία.
Την 26-2ου (= 11-3ου) 1921 σημειώθηκε σφοδρή κακοκαιρία. Διακόπηκαν οι θαλάσσιες συγκοινωνίες για πολλές ημέρες, συνεχιζόμενες από τον προηγούμενο μήνα χιονοπτώσεις προκάλεσαν μεγάλες ζημίες στη γεωργία, πολλά ελαιόδενδρα έπεσαν από τα χιόνια, άλλα ξερριζώθηκαν από τον άνεμο. Στα ορεινότερα σημεία του Αποκορώνου αναφέρθηκε ότι πέθανε το ¼ των αιγοπροβάτων.
Την 21-2ου (= 6-3ου) 1922 αναφέρθηκε πτώση χιονιού μέσα στα Χανιά.
Από 1 έως 10 Μαρτίου 1926 σημειώθηκε εξακολουθητική κακοκαιρία με ανεμοθύελλες και συνεχείς βροχές. Στο Ηράκλειο υπέστησαν ζημίες στέγες και το λιμάνι. Την 10 και 11η η κακοκαιρία εντάθηκε, με ραγδαίες βροχές, χιόνια και ψύχος. Αποκόπηκε το νησί, σημαντικές ζημίες στην ύπαιθρο από πλημμύρες, έπεσαν στέγες οικιών ή και ολόκληρα σπίτια στα χωριά, καταστράφηκαν κήποι, παρασύρθηκαν δένδρα και πνίγηκαν ζώα. «Τρομερές βροχοθύελλες», όπως χαρακτηρίστηκαν, έπληξαν το Λασήθι και γενικότερα την Ανατολική Κρήτη και προκάλεσαν μεγάλες ζημίες. Η κακοκαιρία συνεχίστηκε και την 12 έως 14 του μήνα, σαρώθηκε το λιμάνι Χανίων από τα κύματα, 2 κεραυνοί έπεσαν στη Σούδα. Θεωρήθηκε ο χειρότερος Μάρτιος μετά από πολλά χρόνια. Η κακοκαιρία συνεχίστηκε έντονη και τον Απρίλιο.
Την 8-3-1928 σφοδρές χιονοπτώσεις ενέτειναν τα προβλήματα της σφοδρής κακοκαιρίας του προηγουμένου Φεβρουαρίου. Χιόνι 2,5 μέτρα στο Ασκύφου-Ιμβρο όπου αναφέρεται ότι μόνο το καμπαναριό μιας εκκλησίας εξείχε από τα χιόνια, στη Μαλάθυρο χιόνι έως 1,5 μέτρο όπου σημειώθηκαν και μεγάλες ζημίες από τα χιόνια ακόμα και στα σπίτια, ενώ οι ζημίες στις ελιές υπολογίστηκαν σε περίπου 6.000.000 δρχ της εποχής. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα αυτοκίνητα δεν μπορούσαν να φθάσουν στα Σφακιά ούτε την 11η του μήνα. Στα Μεσκλά ζημίες 4.000.000 δρχ. Από 17 έως 20 πάλι κακοκαιρία με θαλασσοταραχή, χιόνια και βροχές. Τέλος την 23η πλημμύρισε ο Κερίτης και σημειώθηκαν ζημίες στα χωριά που διασχίζει.
Την 2-3-1929 ισχυρή θαλασσοταραχή, ένα πλοίο εξώκειλε και καταστράφηκε έναντι της ΑΒΕΑ. Πλημμύρες και ζημίες στον Πλατανιά, Φουρνέ και Στύλο, χιόνια απέκλεισαν πάλι ορεινά χωριά. Η κακοκαιρία αυτή συνέβη στα πλαίσια ενός από τα σφοδρότερα ψυχρά κύματα του Μαρτίου
Κατά τα τέλη Μαρτίου 1931 (ιδίως 30-31) δριμύ ψύχος στο νησί, που ακολούθησε σφοδρό κύμα χιονοπτώσεων και παγετού ιδίως στη νότια Ελλάδα (βλ. και Καραπιπέρη ό.π., σ. 9).
Την 20/21-3-1932 σφοδρότατοι και θερμοί νότιοι άνεμοι σε όλο το νησί.
Ολόκληρος σχεδόν ο Μάρτιος 1933 πέρασε ψυχρός και τρικυμιώδης. Την 24η άφθονα χιόνια στο ορεινότερα (κατά τον παρατηρητή του ΜΣ χανίων).
Την 4-3-1934 παρατηρήθηκε β. πίεση 741,1 (= 988 ΗΡ) στα Χανιά, αλλά χωρίς άλλα φαινόμενα ή αξιοσημείωτο άνεμο.
Την 14-16 Μαρτίου 1935 ραγδαίες βροχές (50-70 χιλ/24 ώρες), ανασκάφτηκαν δρόμοι, έπεσαν λίγα σπίτια, πλημμύρες στα ποτάμια του νησιού.
Ο Μάρτιος όπως και ολόκληρη η άνοιξη 1936 ήταν άνυδρος, γίνονταν δεήσεις για να βρέξει. Το ίδιο και το 1937.
Την 3-4 Μαρτίου 1939 σημειώθηκε σφοδρή θαλασσοταραχή και προκλήθηκαν αρκετά σοβαρές ζημίες στην προκυμαία του λιμανιού των Χανίων, ένα ναυάγιο ανατολικά της πόλης (το ίδιο αναφέρει και ο παρατηρητής του ΜΣ χανίων). Την 21 έως 23 του μήνα σημειώθηκαν επίσης ασυνήθιστα χαμηλές βαρ. πιέσεις (991-3 ΗΡ στα Χανιά).
Τη νύκτα της 6/7-3-1940 βίαιος και πολύωρος νότιος άνεμος σε όλο το νησί, ζημίες στα πορτοκάλια που ήδη είχαν υποστεί μεγάλη ζημία από τη θύελλα του Φεβρουαρίου του έτους εκείνου. Ζημίες ιδίως στον Αποκόρωνα, όπου πολλά δένδρα έπεσαν σε σπίτια και παρασύρθηκαν στέγες. Το ίδιο την 29η του μήνα, με θερμό θυελλώδη νότιο άνεμο που προκάλεσε μικροζημίες στην πόλη των Χανίων (στέγες, επιγραφές) και σοβαρές ζημίες στα δένδρα και τις πρώιμες καλλιέργειες, ενώ ένα παιδί παρασύρθηκε από τον άνεμο στον Αλίκαμπο και σκοτώθηκε. Οι ζημίες ήταν ακόμα μεγαλύτερες στην Ανατολική Κρήτη. Μεγάλες ποσότητες αφρικανικής άμμου σε όλο το νησί.
Το πρώτο 15ήμερο του Μαρτίου 1943 υπήρξε ήρεμο και ξηρό, ενώ αντίθετα το δεύτερο κύλησε με άσχημο καιρό : Από την 15 έως την 20 σημειώνονταν συνεχείς βροχές, ενώ από την 20ή μέχρι το τέλος του μήνα διαδοχικές κακοκαιρίες, ιδίως την 24η.
Ο Μάρτιος 1947 υπήρξε τελείως ξηρός (μόλις 4 χιλ. Χανιά) και θερμός, μεγάλες ζημίες στα κηπευτικά και τα σιτηρά.
Την 4-3-1949 ο παρατηρητής του Μ.Σ. Χανίων αναφέρει ότι έπεσε χιόνι στην πόλη των Χανίων.
Την 4-3-1950 σημειώθηκε ανεμοθύελλα, ενώ την 24-26 επικράτησε δριμύ ψύχος, ένας κεραυνός έπεσε στο Καλάμι.
Την 22-23 Μαρτίου 1951 ραγδαίες βροχές και σφοδρός Β. άνεμος και θαλ/χή. Σοβαρές ζημίες στην προκυμαία του λιμανιού και στα πλοία στο λιμάνι, χιονοθύελλες στα ορεινότερα.
Την 28-3-1952 ισχυρότατος λίβας, έπεσαν χιλιάδες πορτοκάλια, ζημίες σε σιτηρά, κηπευτικά κλπ. Ακολούθησαν θερμοκρασίες 30-36 β.κ., διότι οι νότιοι άνεμοι συνέχισαν να πνέουν και τις επόμενες 10 ημέρες.
Την 16-20 Μαρτίου 1953 έντονη ψυχρή κακοκαιρία.
Την 6-3-1954 ο παρατηρητής του ΜΣ Χανίων αναφέρει επίσης χιόνι στα Χανιά
Το πρωί της 8-3-1955 σημειώθηκε σφοδρή θύελλα εκ νότου σε όλη την Κρήτη, που όμως περιέργως αυτή τη φορά έπληξε περισσότερο τη βόρεια περιοχή της δυτικής Κρήτης και μάλιστα τα Χανιά και τα περίχωρά τους, όπου ήταν η σφοδρότερη από την 6-5-1928, ισχυρότερη εκείνης του Μαρτίου 1962 (βλ. παρακάτω) και μέχρι σήμερα δεν έχει επαναληφθεί: Ανηρπάγη η στέγη της Δημοτικής Αγοράς κατά το μεγαλύτερο μέρος της, έπεσε η καμινάδα του εργοστασίου Γαγάνη (εκεί που σήμερα είναι το υπεραστικό ΚΤΕΛ), πολλά σπίτια στην πόλη και στα περίχωρά της υπέστησαν ζημίες σε στέγες, τζάμια κλπ, έπεσαν τοίχοι, διάφορα αντικείμενα, πολλά δένδρα. Η πόλη έμοιαζε την επομένη με βομβαρδισμένη. Σύμφωνα με τον Τύπο έσπασαν όλοι οι ευκάλυπτοι και οι δενδροστοιχίες των οδών πρόσβασης της πόλης από ανατολικά (Σούδα) και δυτικά (Σταλός, παλαιά εθνική προς Κίσσαμο κλπ), εκατοντάδες ελαιών κλπ από Σούδα μέχρι Ταυρωνίτη, μεγάλα δένδρα έπεσαν στον Δημοτικό Κήπο και αλλού, έσπασαν κυπαρίσσια στο νεκροταφείο, κόπηκαν καλώδια δικτύων μέσα στην πόλη, ζημίες στα δημοτικά στέγαστρα, παρασύρθηκε η κεραία του ΡΣ Χανίων, σημειώθηκαν ζημίες στο Γαλλικό Προξενείο και στο Ναό της Ευαγγελίστριας, στις εγκαταστάσεις του Ασυρμάτου, παρασύρθηκαν οι στέγες σε 5 σπίτια στον Κλαδισσό, στο Μάλεμε, Βαμβακόπουλο, Αγυιά κλπ. Στη Σούδα παρασύρθηκαν κιβώτια και βαρέλια, στέγες μεταξύ των οποίων και εκείνη των αλευρόμυλων κλπ. Λέγεται χαρακτηριστικά ότι ένα στέγαστρο από τα Παχιανά βρέθηκε στο Καθολικό Νεκροταφείο. 20 στύλοι έπεσαν στο Καλάμι, το ίδιο στη Μαλάξα και στις Μουρνιές, Φουρνέ, Σκηνέ και όλη τη γύρω περιοχή, όπου έπεσαν 2.000 τόννοι εσπεριδοειδών ενώ κατεστράφη το 40 % των ελαιών και καλλιεργειών. Διακόπηκαν όλες οι συγκοινωνίες, ακόμα και οι λεωφορειακές. Πρωτοφανής θαλασσοταραχή στην Παλαιόχωρα. Ζημίες σε σπίτια στο Ρέθυμνο, λιγότερες στο Ηράκλειο. Ζέστη (24-25 β.κ.).
Την 1-2 Μαρτίου 1957 σημειώθηκε σφοδρή κακοκαιρία εκ Β, με ραγδαίες βροχές, δριμύ ψύχος και ισχυρότατη θαλασσοταραχή, από την οποίαν υπέστη ζημίες το κτίριο του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης (το σημερινό Γιαλί Τζαμισί, στο λιμάνι των Χανίων), όπως και κειμήλια κλπ, εξαιτίας των οποίων αποφασίστηκε η μεταφορά του σε άλλο σημείο Χιόνια μέχρι τη Γεωργιούπολη και τον Βατόλακκο. Ζημίες σε όσα δένδρα είχαν βλαστήσει.
Την 12-3-1958 ήταν η σειρά του Ηρακλείου να δοκιμάσει τη δύναμη του Νοτιά : Ισχυρή θύελλα προκάλεσε μεγάλες ζημίες στην πόλη, έπεσα μία καμινάδα εργοστασίου, παρασύρθηκε μια μεγάλη στέγη αποθηκών στο λιμάνι, άλλες οικιών, κόπηκαν δίκτυα ΟΤΕ-ΔΕΗ, ενώ στη λοιπή Κρήτη αναφέρθηκαν μεν ζημίες αλλά όχι στην ίδια έκταση.
Τέλη Μαρτίου 1960 σημειώθηκε κύμα ψύχους που προκάλεσε ζημίες ιδίως στα αμπέλια έως 40 %, ιδίως σε παραλιακές περιοχές.
Ο Μάρτιος 1961 υπήρξε πολύ βροχερός στο νησί.
Την 6-3-1962 ισχυροί νότιοι άνεμοι σε όλο το νησί. Την 8η εξαιτίας της θαλασσοταραχής προσάραξε στο στόμιο του λιμανιού το ατμόπλοιο Αφοβος. Τη νύκτα της 14/15 του μήνα πολύ βαθύ β.χ. (980 ΗΡ) από τη ΒΔ. Λιβύη προκάλεσε πάλι ισχυρή θύελλα εκ ΝΑ η οποία αυτή τη φορά έπληξε ολόκληρο το νησί όπως και ολόκληρη τη χώρα (στη λοιπή Ελλάδα σημειώθηκαν μάλιστα και αρκετά θύματα), συνοδευόμενη από υψηλή θερμοκρασία (24 β.κ.), μηδενική ορατότητα την επόμενη ημέρα και κόκκινη βροχή που έβαψε έντονα τα πάντα, ακόμα και τα χιόνια στα βουνά. Πλείστες όσες ζημίες στην πόλη των Χανίων, τον Αποκόρωνα και την περιοχή Ακρωτηρίου. Στα Χανιά έπεσαν πολλά δένδρα (π.χ. στο Α’ Γυμνάσιο, που έπεσε ο εξωτερικός τοίχος), υπέστησαν δε ζημίες όλες σχεδόν οι στέγες, τα στέγαστρα και οι δενδροστοιχίες, όπως και τα δίκτυα (κόπηκε το ρεύμα), 2 στύλοι έπεσαν στο Ακρωτήρι, 3 στην Αγιά και 1 στη Σούδα. Πορτοκαλόπτωση κατά 20 %, ξερριζώθηκαν και έσπασαν πολλές ελιές κλπ. Σοβαρές ζημίες και στην υπόλοιπη Κρήτη : Στην επαρχία Αμαρίου και Μυλοποτάμου τοπική καταστροφή, το ίδιο στη Μεσσαρά όπου καταστράφηκαν τα κηπευτικά από τον άνεμο και τη άλμη της θάλασσας που μετέφερε, δύο αλιευτικά εξαφανίστηκαν στην Παλιόχωρα και ένα καταστράφηκε στην ξηρά, μεγάλες ζημίες και στα πορτοκάλια Φόδελε αλλά και στις υπόλοιπες πόλεις της βόρειας Κρήτης, όπου παρασύρθηκαν στέγες και καμινάδες. Τέλος την 28η νέα θύελλα εκ Ν, όχι με την ίδια ισχύ πάντως, ζημίες κυρίως στην Ανατολική Κρήτη αυτή τη φορά.
Την 2-3 Μαρτίου 1972 σημειώθηκαν οι μεγαλύτερες βροχοπτώσεις του άνομβρου αυτού χειμώνα (με Α. καιρό), ενώ την 13-14 του μήνα σφοδρή ψυχρή εισβολή που, εκτός από χιόνια που διέκοψαν αρκετές οδικές συγκοινωνίες στο νησί, χαρακτηρίστηκε από σφοδρότατους βόρειους ανέμους που προκάλεσαν ζημίες σε όλη την Κρήτη, ιδίως σε δένδρα και στο τηλεφωνικό και ηλεκτρικό δίκτυο σε Χανιά και Ηράκλειο, καθώς και σφοδρή θαλασσοταραχή με ζημίες. Το νησί αποκόπηκε για τρεις μέρες. Η κακοκαιρία αυτή υπήρξε πανελλήνια. Τέλος την 19 νέα κακοκαιρία με ψυχρότατους ισχυρούς ανέμους προκάλεσε μεγάλες ζημίες στα εσπεριδοειδή του νησιού, ενώ "ξεράθηκαν" από τον κρύο άνεμο ακόμα και κωνοφόρα.
Ο Μάρτιος 1976 υπήρξε αναλογικά ο πλέον πολύομβρος από το 1920 (238 χιλ Χανιά, 132 Ηράκλειο όπου τα 85 χιλ. την 12, μάλλον μέγιστο μηνός). Στο τέλος του μήνα (30) σημειώθηκαν ραγδαίες βροχές με πλημμύρες και κατολισθήσεις, στη Δυτική κυρίως Κρήτη, με ισχυρούς ΒΑ ανέμους και χιόνια.
Μετά από ένα ασυνήθιστα θερμό Φεβρουάριο, την 1-2 Μαρτίου 1977 σημειώθηκε σφοδρό κύμα κακοκαιρίας με εντονώτατη πτώση θερμοκρασίας, πυκνά χιόνια σε όλο το νησί μέχρι και τα παράλια (χωρίς χιονόστρωση) και σφοδρότατους πάλι ανέμους και θαλασσοταραχή. Από τα χιόνια διακόπηκαν όλες σχεδόν οι χερσαίες συγκοινωνίες στο εσωτερικό του νησιού, ενώ για λίγες ώρες απομονώθηκε και το Ηράκλειο, χιόνια στη Μαλάξα και όλα τα ημιορεινά.
Την 19-3-1978 σημειώθηκε στο Ηράκλειο ένταση ανέμου 107 χιλ/ώρα (με νότιο άνεμο), ενώ την 13 η θερμοκρασία στο Ηράκλειο έπεσε στον 1 β.κ. και την 28 στον - 0,1 β.κ. και στις δύο πλέον πόλεις, που αποτελεί και το ρεκόρ ελάχιστης θερμοκρασίας για τον μήνα, ελαφρά μικρότερη από το 1987. Ο μήνας φαίνεται ότι υπήρξε άνομβρος, αλλά τα στοιχεία είναι αντιφατικά και όχι αξιόπιστα.
Ο Μάρτιος 1982 υπήρξε ανεμώδης για το Ηράκλειο : Σε 5 ημέρες ο άνεμος πλησίασε ή ξεπέρασε τα 100 χιλ/ώρα δηλαδή στις 12 (έως 102 χιλ. με νότο), την 24 (92,4 χιλ, με Β), την 29, 30 και 31 (102, 122 και 120,2 χιλ/ώρα αντίστοιχα, με τοπικούς νότιους ανέμους). Και ο Φεβρουάριος του έτους αυτού είχε παρουσιάσει εξάρσεις ανέμου.
Ο Μάρτιος 1983 υπήρξε πολύ ανεμώδης και ψυχρός : Σφοδροί άνεμοι έπνευσαν ιδίως στην ανατολική Κρήτη κυρίως από βόρειες διευθύνσεις (σε 6 ημέρες ο άνεμος πλησίασε ή ξεπέρασε τα 100 χιλ/ώρα, δηλαδή την 3 έως 5 και την 14 από Β/ΒΔ διευθύνσεις (με μέγιστες ριπές 102 χ/ώρα, 94,2, 120,2 ή 65 κόμβοι, που αποτελεί ίσως τη μέγιστη τιμή Β. ανέμου για την πόλη και 114,8 χιλ/ώρα), την 26 και την 31 από Ν διευθύνσεις (με μέγιστες ριπές 105,4 και 131,3 χιλ/ώρα ή 71 κόμβους αντίστοιχα, που αποτελεί τη δεύτερη μέγιστη ταχύτητα που έχει καταγραφεί επίσημα στη βόρεια Κρήτη), ενώ όσον αφορά τη θερμοκρασία η μέση μέγιστη θερμοκρασία στα Χανιά ήταν 15,7 β ενώ η μέση ελάχιστη 8,5 β.κ., στο Ηράκλειο. Κατά περίεργο τρόπο ως προς τους ανέμους το ίδιο είχε συμβεί και τον Φεβρουάριο (και) του έτους εκείνου, όπως επισημαίνεται στο αντίστοιχο άρθρο. Γενικά η διετία αυτή παρουσιάζει μια αξιοσημείωτη έξαρση στους σφοδρούς ανέμους τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο ιδίως στην ανατολική Κρήτη. Σημαντικές ζημίες σημειώθηκαν στη γεωργία στην ανατολική Κρήτη από τους συνεχείς ανέμους.
Την 21 προς 22-3-1984 σημειώθηκε σύντομη αιφνίδια ανεμοθύελλα με ΝΑ άνεμο στα Χανιά (β.χ. 998 ΗΡ Δ-ΝΔ της Κρήτης), η οποία μπορεί να συγκριθεί ως προς τη διάρκεια και το αιφνίδιο με εκείνη του έτους 1892. Ο άνεμος ήταν τόσο σύντομος (περ. 40 λεπτά) ώστε δεν καταγράφτηκε επίσημα στα όργανα, αλλά ήταν σφοδρότατος (μέχρι 64 Knots) και προκάλεσε εντυπωσιακές ζημίες στην πόλη (δένδρα, τηλεοράσεις, στέγαστρα, τοίχοι κλπ) και τρόμο στους κατοίκους. Επεσαν κομμάτια από το στηθαίο του μιναρέ του Αγίου Νικολάου στη Σπλάντζια. Το ίδιο ζημιογόνος υπήρξε ο άνεμος και στη Σούδα, όπου έριξε όλες τις πινακίδες, κατέστρεψε τον περίβολο του σταδίου, έσπασε δεκάδες δένδρα και παρέσυρε στέγες. Ο άνεμος υπήρξε σφοδρός και στη λοιπή Κρήτη (έως 124 χιλ. στο Ηράκλειο), αλλά χωρίς να σημειωθούν ιδιαίτερες ζημίες.
Την 2-3-1986 έπνευσαν νότιοι άνεμοι έως 102 χιλ/ώρα στο Ηράκλειο.
Ο Μάρτιος 1987, όπως όλοι ξέρομε, υπήρξε εξαιρετικά ψυχρός και χιονώδης. Από την 3 έως και την 12 του μήνα σημειώθηκαν αλλεπάλληλες ψυχρές εισβολές, με κύματα χιονοπτώσεων που κάλυψαν ολόκληρο το νησί, μέχρι και τα παράλια πρόσκαιρα, μεγάλες ζημίες στη γεωργία και κτηνοτροφία, παρέλυσε το νησί. Οι χιονοπτώσεις σημειώθηκαν ιδίως την 7-8 του μήνα, οπότε χιόνισε για λίγο και μέσα στις πόλεις της βόρειας ακτής, με τοπική χιονόστρωση. Την 7 και την 13 σημειώθηκε θερμοκρασία 0 β.κ. στο Ηράκλειο, ενώ στα Χανιά η θερμοκρασία αυτή σημειώθηκε την 6 και 7 του μήνα. Η μέση ελάχιστη θερμοκρασία του μήνα ήταν 6,1 β.κ. για τα Χανιά και 6,2 για το Ηράκλειο, ενώ η μέση μέγιστη μόλις 12,8 β.κ. για τα Χανιά και 13,5 για το Ηράκλειο.
Την 12-3-1989 ραγδαίες βροχές σε όλο το νησί, πλημμύρες σημειώθηκαν στο Ηράκλειο (43 χιλ) όπου δυνατή καταιγίδα με κεραυνούς προκάλεσε υπερχείλιση του Γιόφυρου και ζημίες σε δρόμους και σπίτια. Επίσης την 25η σημειώθηκαν πλημμύρες στη Σούδα και κατολισθήσεις. Προηγήθηκε λασποβροχή. Γενικά, βροχερός μήνας, με πάνω από 100 χιλ σε όλη τη βόρεια ακτή (164 χιλ. στα Χανιά).
Αντίθετα ο Μάρτιος 1990 υπήρξε ξηρός, με μόνο 4 χιλ. στο Ηράκλειο και 3,5 χιλ. στα Χανιά.
Την 5-3-1991 σημειώθηκε σφοδρή θύελλα με ξηρούς ΒΒΔ ανέμους στη ΝΑ Κρήτη. Σαρώθηκαν τα θερμοκήπια, στην Ιεράπετρα σημειώθηκαν ζημίες και σε σπίτια, ανατράπηκε ένα πούλμαν και ένα φορτηγό, στη Βιάννο ένα άτομο σκοτώθηκε από πτώση αντικειμένων, ζημίες στην Αρβη κλπ.
Tην 27-28 Μαρτίου 1992 ισχυρότατοι ΝΑ άνεμοι, λασποβροχή και πυκνά νέφη κονιορτού, το ίδιο την 27-3-1993, την 13-3-1995, την 18-3-1999, την 10-3-2002, την 5-3-2005 (σχεδόν 100 χιλ/ώρα Ηράκλειο) και την 21 και 22 Μαρτίου 2007. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις αυτές σημειώθηκαν μερικές ζημίες ακόμα και στις πόλεις της βόρειας ακτής και παρουσιάστηκαν ανωμαλίες στις αεροπορικές συγκοινωνίες. Ωστόσο δεν επρόκειτο για «ιστορικές» νοτιές.
Την 5-6/3/1994 ανεμοθύελλα, όπως εκείνη της 5-3-1991, κατέστρεψε τα θερμοκήπια στη ΝΑ Κρήτη, στην δε Αρβη ακόμα και τα μεταλλικά !
Τον Μάρτιο 1996 σημειώθηκαν εξακολουθητικές βροχές στο νησί (συνολικά 141 χιλ. στο Ηράκλειο με 14 ημέρες βροχής, λιγότερες βροχές στη δυτική Κρήτη), τοπικές κατολισθήσεις, χιόνια, ψύχος.
Την 10 έως 12 Μαρτίου 1997 αλλά και κατά ολόκληρο σχεδόν τον μήνα σημειώθηκαν συνεχείς ισχυρές βροχές σε όλη την Κρήτη : Στα Χανιά η βροχόπτωση ανήλθε σε 230 χιλιοστά, στο Ηράκλειο σε 185 χιλιοστά, πλημμύρες, κατολισθήσεις και ζημίες στο επαρχιακό δίκτυο και στον ΟΤΕ ανά το νησί.
Ο Μάρτιος 1998 υπήρξε γενικά ψυχρός και υγρός, με σχεδόν 200 χιλ. στα Χανιά (110 χιλ. έπεσαν μόνο την 27η, λιγότερο στην ανατολική Κρήτη) και μέση ελάχιστη θερμοκρασία 7,4 β.κ. Σ’αυτόν σημειώθηκαν δύο αξιοσημείωτες κακοκαιρίες : Η πρώτη την 14-15/3ου η οποία άρχισε με λασποβροχή και ισχυρότατους ΑΒΑ ανέμους, ιδίως στην ανατολική Κρήτη και συνεχίστηκε με ψύχος (μέχρι 3 β.κ.) και χιόνια μέχρι την Μαλάξα στα Χανιά και τον Προφήτη Ηλία στο Ηράκλειο, διακοπές συγκοινωνιών. Κεραυνοί έπεσαν στα Χανιά, ζημίες στον μιναρέ της Σπλάντζιας, χαλάζι έπεσε στις πόλεις. Την 25 και 26 ανεμοθύελλα (όχι πάντως πρωτοφανής) εκ ΝΝΑ σε όλο το νησί, με ζημίες ιδίως κατά τόπους σε δένδρα (πιο χαρακτηριστική ήταν η εκκρίζωση του ιστορικού κυπαρισσιού της Μονής Αρκαδίου), κυψέλες, θερμοκήπια, πολύ έντονη λασποβροχή, ζημίες στα νότια παράλια από τη θαλασσοταραχή, ιδίως στον Τσούτσουρα. Χαλάζι έβλαψε χιλιάδες στρέμματα στο νομό Ηρακλείου, κεραυνοί σε πολλά μέρη (και στο αεροδρόμιο Ηρακλείου). Σίφων ξηράς στον Ζαρό προκάλεσε σημαντικές ζημίες, το ίδιο την 26η στο Γεράνι Χανίων με θαλάσσιο σίφωνα. Ζημίες στα δίκτυα ΟΤΕ-ΔΕΗ ιδίως στα Σφακιά και Σέλινο. Ακολούθησαν συνεχείς βροχές, ψύχος και χιόνια.
Και ο Μάρτιος 1999 υπήρξε ψυχρός, ενώ την 18η θυελλώδεις ΝΑ άνεμοι (σχεδόν 100 χιλ/ώρα Ηράκλειο) προξένησαν μάλλον μικρές ζημίες σε Σούδα, Γεωργιούπολη, ανατολική Κρήτη. Λασποβροχή. Αναστάτωση στα αεροπορικάδρομολόγια.
Την 22-3-2000 πάλι ανεμοθύελλα εκ ΒΒΔ προξένησε ζημίες σε δένδρα και θερμοκήπια των νότιων τμημάτων των νομών Ηρακλείου και Λασηθίου.
Ο Μάρτιος 2001 υπήρξε πολύ θερμός και ξηρός : Οι βροχές ανήλθαν σε μόλις 6 χιλ. στα Χανιά, ακόμα λιγότερο στο Ηράκλειο, ενώ στο τέλος του μήνα σημειώθηκαν οι υψηλότερες θερμοκρασίες που έχουν καταγραφεί για αυτό τον μήνα : 33,2 και 33,4 β.κ. την 26η και 27η αντίστοιχα (μέση μέγιστη θερμοκρασία 21,3 β.κ.) και 34 και 32,4 β.κ. για το Ηράκλειο αντίστοιχα, με ίδια ακριβώς μέση μέγιστη θερμοκρασία.
Ο Μάρτιος 2003 υπήρξε και αυτός, όπως και ο Φεβρουάριος, εξαιρετικά άσχημος. Την 4-5 Μαρτίου πολύωρες, ισχυρές βροχές σε ολόκληρο το νησί, νέες ζημίες (αφού ακολούθησαν τον πολύ υγρό Φεβρουάριο), ιδίως στη Μεσσαρά, Βιάννο. Ζημίες σε δρόμους, πλημμύρες στην περιοχή Πλατανιάς Ρεθύμνου. Θαλασσοταραχή. Την 17 και 18 του ίδιου μήνα σημειώθηκαν πολύωρες καταρρακτώδεις βροχές που συνοδεύτηκαν από σφοδρούς βόρειους ανέμους και θαλασσοταραχή που υπήρξε η ισχυρότερη από τον Ιανουάριο 1994. Πλημμύρες και ζημιές ιδίως στη Δυτική Κρήτη, μικροζημίες στο λιμάνι των Χανίων και στην παραλία του Μάλεμε. Τέλος την 24η χιονοθύελλες σε όλο το νησί, με σφοδρό πάλι Β άνεμο (σχεδόν 100 χιλ/ώρα στο Ηράκλειο), δριμύ ψύχος (έως 2 β.κ. Χανιά, 3,4 β.κ. Ηράκλειο), χιόνια μέχρι τα βόρεια παράλια (όχι όμως χιονόστρωση). Ζημίες στα δένδρα και στα δίκτυα, καθώς και στα νότια λόγω ανέμου (π.χ. Βιάννος). Η βροχόπτωση στα Χανιά ανήλθε σε 161 χιλιοστά, στο Ηράκλειο σε σχεδόν 100 χιλιοστά.
Οσον αφορά τις χαμηλές θερμοκρασίες, την 2-3-1973 σημειώθηκε θερμοκρασία 0 β.κ. στα Χανιά, το ίδιο την 1-3-1976 και την 6 και 7-3-1987, ενώ την 28-3-1978 έπεσε στους -0,1 β.κ. Χανιά (ρεκόρ), όπως και στο Ηράκλειο.
Τέλος οι πιο άνυδροι Μάρτιοι ήταν για τα Χανιά εκείνος του 1947 με 4 χιλ. και του 1990 με 3,56 χιλ. (4 χιλ. στο Ηράκλειο), ενώ για το Ηράκλειο ήταν ο Μάρτιος 1981 οπότε έπεσαν μόνο 1,52 χιλ.
Φαίνεται λοιπόν ότι ο μήνας παρουσιάζει κάποια περιοδικότητα ως προς τις επίμονες και ισχυρές ψυχρές εισβολές, της τάξεως της μιας φοράς περίπου κάθε δεκαετία, ακολουθώντας συχνά ένα Φεβρουάριο με παρόμοια καιρική συμπεριφορά. Οι θύελλες από νότο είναι συχνές, παρουσιάζονται περίπου κάθε χρόνο, αλλά σπάνια προξενούν εκτεταμένες και γενικές ζημίες. Τέλος παρατηρούνται – λιγότερο τακτικά - θύελλες με ξηρούς καταβάτες βόρειους ανέμους, με ζημίες στη ΝΑ Κρήτη κυρίως.
Πολλά φιλιά
Γιώργος Στυλιανάκης
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)