Τετάρτη 14 Μαΐου 2008

Η Λασποκαταιγίδα της 13ης Μάη

Mια όμορφη καταιγίδα που αναπτύχθηκε στο νότιο Ψηλορείτη το βραδάκι πήρε πορεία Α-ΒΑ και πέρασε λίγο νότια του Ηρακλείου καταλήγοντας στα ανοιχτά του Μεραμπέλου. Ο Κώστας από την Αμμουδάρα τράβηξε τις παρακάτω φωτογραφίες από τα εντυπωσιακά ηλεκτρικά φαινόμενα που τη συνόδευαν:




























Αν και τα ποσά υετού ήταν μικρά ως ασήμαντα (εκτός ίσως από κάποιες τοπικές εξάρσεις), το θέαμα άξιζε αυτής της ανάρτησης, ποιος ξέρει πλέον αν θα δούμε άλλη καταιγίδα καθώς το μακρύ κρητικό καλοκαίρι φαίνεται να ξεκινάει.



Δευτέρα 12 Μαΐου 2008

Αγριος Μάιος στην Κρήτη

Μια και τον Απρίλιο τον κάναμε φύλλο και φτερό με τον Μιχάλη, είπα να ακολουθήσω το ίδιο μονοπάτι και έτσι αναδόμησα ριζικά το «προφίλ» του Μάη, αφού συμπληρώθηκε και ένας χρόνος από την έναρξη αυτής της προσπάθειας, άρα νέα στοιχεία ήρθαν στο φως.
Ετσι έχομε :
1785. «Εις τους 1785, ενθύμησιν μηνί Απρίλιος έκαμε χιόνια και νερά ημέρες δέκα, ήγουν από την πρώτην του μηνός (= 13/4oυ) έβαλε χερικόν. Ετζι έκαμεν και ο Μάιος. Ητον και πείναν μεγάλην» (Γεωργίου Νικολετάκη, «Χρονικά σημειώματα», ανάτυπο από το περιοδικό Κρητολογία τεύχος 5 (Ιούλιος-Δεκέμβριος 1977) σ. 124 αρ. 29, βλ. και σελ. 127 αρ. 37).
«1861, Μαίου 15 (= 28 Μαίου), ημέρα Δευτέρα, άρχισε χειμών με βροχήν ραγδαίαν 24 ώρας, την οποίαν δεν ενθυμούνται οι γέροντες, αν και ο Απρίλιος και προ των 15 του Μαίου εγένοντο επανειλημμένως βροχαί».
«1864, Απριλίου 20 προς την 21 (= 3-4 Μαίου) Τρίτη εσπέρας, άρχισε χειμών διαρκέσας τέσσαρα ημερονύκτια με χιόνας, βροχάς, χαλάζας κλπ. Εβλαψε και τα αμπέλια ολίγον και τα οπωρόδενδρα»
«1866, 20 Μαίου (= 2 Ιουνίου), άρχισε βροχή ως εν ημέρα χειμώνος, μετά ψύχους διαρκέσαντος μέχρι τις 21».
1878. «Αυτό το έτος δεν έβρεξεν εις την Κρήτην από τον Απρίλιον μέχρι 13 10βρίου (…)» (Παρλαμάς, ό.π. σ. 330).
«1879, Απριλίου 25 (= 8 Μαίου), έκαμε ραγδαιοτάτας βροχάς, καθώς και την προτεραίαν. Εβρεξεν αρκετά, άλλως επρομηνύετο σημαντική καταστροφή εφ’απάντων ένεκα της μεγίστης ανομβρίας».
1880, 27 Απριλίου (= 10 Μαίου), βροχή σπουδαία μετά χαλάζης μέχρι δέκα δραμίων και μέχρι του μέσου Μαίου έβρεχε σποραδικώς. Σπανία ευφορία των γεννημάτων»
1881, 21 Απριλίου (= 4 Μαίου) ομίχλη φθοροποιά κατέκαυσε πολλά αμπέλια εις διάφορα μέρη της νήσου γενικώς. Ακρίς φθοροποιά εις διάφορα μέρη και πλήθος άπειρο ποντικών επιβλαβών».
Ιδιο έτος, «6 Μαίου (= 19 Μαίου) βροχή αδιάκοπος και χάλαζα εις μέρη επί τέσσαρας ημέρας εις όλην την Κρήτην, άνευ της επαρχίας Αρκαδίας και τινων νοτίων μερών. Αβλαβής».
1882, «28 Απριλίου, ήρχισε χειμών διαρκής, 29-30 και πρώτη Μαίου (= 11-13 Μαίου) εφ’όλης της νήσου».
«1891. (…) Ο Απρίλιος μετ’αστραπών και βροντών και χιόνος με τινας διακοπάς. Και ο Μάιος έβρεξε δίς, ωφελήσας παρά πολύ την εσοδείαν» (Παρλαμάς ό.π. σ. 342).
«1892, Μαίου πρώτη μέχρι δεκάτης ιδίου (= 13-23/5ου) ήτο αυτόχρημα χειμών. Την εβδόμη μάλιστα έγινε ψύχος δριμύ μετά χιόνων και χαλάζης, αστραπών, βροντών και κεραυνών. Εις το χωρίον Πεζά έρριψε και εφέτος κεραυνόν και κατέστρεψε έν κυπαρίσσι»
Το έτος 1893, οι τρεις μήνες της άνοιξης του οποίου υπήρξαν πολύ άστατοι και μάλιστα ο Μάρτιος εξαιρετικά άσχημος, διατηρήθηκε σχετική κακοκαιρία με τοπικές βροχές, ψύχος και θαλασσοταραχή ολόκληρο το πρώτο δεκαήμερο του Μαίου, ενώ αναφέρεται ότι την 1 ή 2 του μήνα αυτού έπνευσε σφοδρότατος νότιος άνεμος ο οποίος έρριξε το καμπαναριό στο χωριό Κεφαλάς Αποκορώνου (τοπικός τύπος στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης).
Αντίθετα τον Απρίλιο-Μάιο 1898 γίνονταν λιτανείες για να βρέξει.
Την 30 Απριλίου 1904 (= 13-5ου) σημειώθηκαν ραγδαίες βροχές και χαλάζι, ζημίες στη γεωργία.
Από 5 έως 10 Μαίου 1910 (= 18-23 Μαίου) έπεσαν ραγδαίες βροχές σε όλη την Κρήτη, που προκάλεσαν μεγάλες ζημιές στα σιτηρά και αμπέλια. Πλημμύρες σε πολλές περιοχές του νησιού. Στην άκρα Ανατολική Κρήτη οι βροχές ήταν κατακλυσμιαίες, της τάξεως της πεντηκονταετίας τουλάχιστον και προκάλεσαν εκτεταμένα και καταστροφικά πλημμυρικά φαινόμενα π.χ. στη Ζάκρο εξαφάνισαν τελείως πανάρχαιο δάσος, προκάλεσαν μεταβολή στην ακτή και διέκοψαν αρχαιολογικές έρευνες (Oliver Rackham –Jennifer Moody, «Η δημιουργία του Κρητικού Τοπίου», 2004, σ. 30, προηγήθηκαν όμως και ακολούθησαν σφοδροί και κονιορτοφόροι νότιοι άνεμοι.
Την 24-28 Μαίου 1911 (προφανώς η ημερομηνία έχει αναχθεί στο νέο ημερολόγιο) σημειώθηκε το σπουδαιότερο ψυχρό κύμα του Μαίου της περιόδου 1901-1940 (βλ. Λ. Καραπιπέρη, “On the spells of cold weather over Greece during the spring”, 1956, σ. 14), αξιοπρόσεκτο και για την καθυστερημένη ημερομηνία του. Χιόνισε στην Αττική και σε πολλές περιοχές της χώρας, επομένως λογικά ο χειμωνιάτικος καιρός πρέπει να επηρέασε και την Κρήτη, παρά την απουσία ειδήσεων στον τοπικό Τύπο. Αλλά και σε συγχαρητήρια επιστολή του τέως Βασιλέως Γεωργίου Α’ προς τον τότε Λιμενάρχη Χανίων Γ. Κουρκούτη (ημερομ. 25-4-1912) αναφέρεται ότι την 30-5-1911 ένα ιστιοφόρο προσάραξε στο στόμιο του λιμανιού Χανίων λόγω τρικυμίας.
Από 9 έως 13-5-1912 σημειώθηκε ισχυρό ψυχρό κύμα πανελλήνια (Καραπιπέρης ό.π. σ. 14).
Την 23-4-1913 (= 5-5ου) ισχυρή ανεμοθύελλα με ΝΑ άνεμο προκάλεσε πλείστες ζημίες στο νησί, ξερριζώθηκαν πολλά δένδρα κλπ, ενώ σε ναυάγιο στο νησί Σούδα πνίγηκαν 6 άτομα που πήγαιναν στο τοπικό πανηγύρι του Αγίου Νικολάου. Η θύελλα αυτή (σαν άνεμος αλλά και σαν έντονη λασποβροχή) αναφέρεται ότι έπληξε πολλά μέρη της Ελλάδος και των γύρω περιοχών και από διάφορες πηγές.
Ο Μάιος 1917 και 1919 υπήρξε ψυχρός και βροχερός. Μάλιστα από 21 έως 26 Μαίου 1917 σημειώθηκε ένα από τα ισχυρότερα ψυχρά κύματα του μήνα πανελλήνια (Καραπιπέρης ό.π. σ. 14), που υποδηλώνει χιόνια στα βουνά μας.
Την 26-4-1921 (= 9-5ου) σημειώθηκε χαλαζοθύελλα σε περιοχές της ΒΔ Κρήτης με χαλάζι σε μέγεθος αυγού (12 ½ δράμια). Καταστράφηκαν τελείως δένδρα και καλλιέργειες, πανικοβλήθηκαν οι κάτοικοι, στρώμα χαλάζης στο έδαφος για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Την 11 (= 24) Μαίου 1922 έπνευσαν θυελλώδεις Δ-ΝΔ άνεμοι.
Μετά από ένα πρωτοφανώς χειμερινό Απρίλιο με χιόνια μέχρι πολύ χαμηλό υψόμετρο, χαλάζι στα παράλια και σφοδρή θαλασσοταραχή, ο Μάιος του έτους 1926 υπήρξε ανήλιος, ψυχρός και βροχερός μέχρι το τέλος του (ιδίως 27η).
Αντίθετα συνεχείς ισχυροί νότιοι άνεμοι σημειώθηκαν τον Μάη του επόμενου έτους 1927.
Την 8η Μαίου 1928, μεσημέρι, σημειώθηκε η ισχυρότερη ανεμοθύελλα με νότιο/ΝΑ άνεμο, ίσως του αιώνα, σε όλη τη βόρεια ακτή του νησιού, με πολλές ζημίες σε σπίτια ακόμα και στις πόλεις (Χανιά, Ηράκλειο) και καταστροφές σε δένδρα και καλλιέργειες (πεδινή Κυδωνία, Ρέθυμνο, Μάλλια, Λασήθι …), αλλά και στη νότια Πελοπόννησο. Παρασύρθηκε ο μιναρές του (τότε τζαμιού) του Αγίου Φραγκίσκου που τώρα στεγάζει το Μουσείο Χανίων στην οδό Χάληδων και κατέπεσε πολλά μέτρα βορειότερα. Σύμφωνα με τον παρατηρητή του ΜΣ Χανίων «ανεμοθύελλα από 8ης έως 16.30 ώρας, εκκριζούνται δένδρα, ιδίως ελαίαι και ευκάλυπτοι. Θραύονται κλάδοι έως 40 εκ. Μία παλαιά οικία έπεσεν εις Κουμ-Καπί, ετέρας κατέπεσεν ο τοίχος. Ανηρπάγησαν παράθυρα και κέραμοι οικιών». Ο ίδιος την κατέγραψε (με βάση προσωπική παρατήρηση, τότε) σαν ΝΑ 10 Β. Η θύελλα αυτή έμεινε για πολλά χρόνια στη μνήμη των κατοίκων. Τρομερές ζημιές σε Μάλια-Χερσόνησο.
Την 11 έως 13 Μαίου 1931 σημειώθηκαν ραγδαίες βροχές σε όλη την Κρήτη.
Την 12 και 13 Μαίου 1932 σημειώθηκε παράκαιρη κακοκαιρία με βροχές, ψύχος και θαλασσοταραχή, ενώ χιόνια έπεσαν στις κορυφές των ορέων, σύμφωνα με τον τον παρατηρητή του ΜΣ Χανίων αλλά και τον Τύπο.
Την 17 έως 23 Μαίου 1933 σημειώθηκε ισχυρό ψυχρό κύμα πανελλήνια (Καραπιπέρης, ό.π. σ. 14), που σημαίνει χιόνια στα βουνά.
Ραγδαίες βροχές την 7 Μαίου 1937.
Ο Μάιος 1940 χαρακτηρίστηκε από σχεδόν συνεχείς θυελλώδεις ΝΑ ανέμους. Αυτοί σημειώθηκαν την 4, την 11-12 και ιδίως την 15 και 16 Μαίου 1940, οπότε και πάλι σημειώθηκαν ζημίες στη γεωργία του νησιού, έπεσαν δε δένδρα ακόμη και μέσα στην πόλη των Χανίων.
Ιδιαίτερη αναφορά οφείλομε να κάνομε στον Μάιο 1941, για άλλους λόγους : Ο μετεωρολογικός Σταθμός Χανίων λειτούργησε παρά τους βομβαρδισμούς μέχρι την 20ή του μήνα, ημέρα επίθεσης των γερμανικών στρατευμάτων (το επισημαίνει ο ίδιος ο παρατηρητής). Εμεινε κλειστός μέχρι τον Ιανουάριο 1945. Όταν άρχισαν οι βομβαρδισμοί επικρατούσαν ισχυροί ΝΑ άνεμοι στο νησί, που έφερναν τους καπνούς από τη Σούδα στα Χανιά.
Σφοδρότατοι νότιοι άνεμοι την 24-5-1946, καθώς και την 23-5-1948.
Ασυνήθιστα ψυχρός καιρός – χωρίς να αναφέρονται χιόνια – σημειώθηκε την 3-4 Μαίου 1950 (οπότε και έπεσαν 32,2 χιλιοστά στην πόλη των Χανίων, ήταν ο πλέον υγρός για την πόλη με 87,4 χιλ). Επίσης βροχές έπεσαν την 17-5-1951, την 26-5- 1952 (οπότε και κεραυνοί σε διάφορα σημεία), την 31-5-1953, την 17-5-1959 κλπ.
Την 10-5-1951 έπνευσαν θυελλώδεις ΝΑ άνεμοι στο νησί, ζημίες ιδίως Δυτική Κρήτη.
Το ίδιο παρατηρήθηκε και την 17-5-1954 (μεγάλες ζημίες ιδίως στον Αποκόρωνα) και λιγότερο την 1-5-1960 κλπ..
Σφοδροί ΝΑ άνεμοι και την 11-5-1955.
Την 4-5-1958 σημειώθηκε θερμοκρασία 8,9 C στο Ηράκλειο
Την 25-5-1960 καταρρακτώδης βροχή στην περιοχή Αποκορώνου, με χαλάζι μεγέθους αυγού επί δύο ώρες. Εκτακτες ζημίες, αλλά τοπικές.
Επίσης ο Μάιος 1962 έμεινε στη μνήμη των Κρητικών για τις συνεχείς βροχές και το ψύχος, που κατέστρεψαν τις αμπελοκαλλιέργειες στο νησί, ιδίως στην Ανατολική Κρήτη. Πιο βροχερή η 6η οπότε έπεσαν 30-40 χιλιοστά σε όλη τη βόρεια Κρήτη.
Την 2-5-1965 η θερμοκρασία στο Ηράκλειο έπεσε στους 8,9 C ενώ την 14-5-1966 στο Ρέθυμνο έπεσε στους 7 C (ρεκόρ).
Από 4 έως 6 Μαίου 1970 έπεσαν σημαντικές βροχές και επικράτησαν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες σε όλο το νησί με ισχυρούς βόρειους ανέμους : 7,8 C Χανιά (ρεκόρ), 8,8 C Ηράκλειο. Πολύ πιθανά χιόνια σε μεγάλο υψόμετρο στα όρη.
Την 29 και 30 Μαίου 1972 παράταιρος συνδυασμός προκάλεσε πανελλήνια κακοκαιρία, στο δε νησί σημειώθηκαν έντονες τοπικά βροχές, κρύο και ισχυρούς ανέμους.
Τον Μάιο 1973, επί εννέα ημέρες από τις οποίες οι έξη συνεχείς (από 20 έως 25) η θερμοκρασία στη βόρεια Κρήτη ξεπερνούσε τους 30 C με μέγιστη τους 37 C την 21-22.
Την 14-5-1975 ραγδαίες βροχές σημειώθηκαν σε όλη τη βόρεια Κρήτη : 31 χιλ Ηράκλειο. Αντίστροφα από 22 έως 25 οι θερμοκρασίες ήταν πάνω από 30 C (έως 36 C Χανιά την 24), με ισχυρούς λίβες.
Ο Μάιος 1977 είχε επτά (7) ημέρες με θερμοκρασίες πάνω από 30 C στα Χανιά, από τις οποίες οι τέσσερεις συνεχείς (21-24) με μέγιστη τους 34 C την 23η. Περιέργως το Ηράκλειο έμεινε πολύ πιο δροσερό !
Την 2-5-1978 οι νότιοι άνεμοι έφθασαν σχεδόν τα 100 χιλ/ώρα στο Ηράκλειο
Την 15-5-1979, έτος με δροσερό Μάιο, έπεσαν στα Χανιά 41 χιλ. (2η τιμή ρεκόρ μήνα), ενώ συνεχείς και αξιόλογες για την εποχή βροχές σημειώθηκαν και στο Ηράκλειο.
Τα τέλη (28-31) Μαίου 1980 σημειώθηκαν συνεχείς νότιοι άνεμοι που ανέβασαν τη θερμοκρασία σε πολύ υψηλά επίπεδα : την 29 και 30η η θερμοκρασία στο Ηράκλειο ανέβηκε στους 37 και 38 C αντίστοιχα, το ίδιο και στο Ρέθυμνο και Χανιά (37 C την 30).
Την 29-5-1982 αναφέρεται βροχόπτωση 74,5 χιλ στο Ηράκλειο (σπάει κάθε ρεκόρ Μάη), με ευνοική βαρομετρική κατάσταση και ισχυρούς βόρειους ανέμους. Συχνές βροχές σημειώνονταν και στα Χανιά την ίδια περίοδο, αλλά και την 16 (22 χιλ). Ολος ο μήνας ήταν ψυχρός, με μέση μέγιστη θερμοκρασία 23,8 C και βροχερός με 44 χιλ στα Χανιά (αεροδρόμιο) και 82,8 χιλ στο Ηράκλειο.
Ο Μάιος 1984, εκτός του ότι υπήρξε τελείως ξηρός και θερμός, με μέση θερμοκρασία 25,6 C και έξη ημέρες με θερμοκρασίες πάνω από 30 C (μάξιμουμ 36,4 C την 21η στο Ηράκλειο), χαρακτηρίστηκε και από πολύ δυνατούς νότιους ανέμους, οι οποίοι στο Ηράκλειο έφθασαν ή ξεπέρασαν τα 100 χιλ/ώρα σε 5 ημέρες, ειδικά την 10-11, οπότε σημειώθηκαν και λασποβροχές σε όλη την Κρήτη. Η ένταση των ανέμων στα Χανιά ήταν μικρότερη, όπως και η ζέστη (34,6 C μέγιστη τιμή, επίσης την 21η).
Την 6-5-1985 θυελλώδεις ΝΑ άνεμοι, ζημίες κατά τόπους, λασποβροχή. Εξάλλου την 27-5-1985 ραγδαίες βροχές, με βόρειους ανέμους : 31 χιλ. Ηράκλειο.
Την 2-5-1986 αξιόλογες βροχές σε όλο το νησί (20 χιλ. Ηράκλειο, 34 χιλ Χανιά). Ψυχρός επίσης, με 23 C μέση μέγιστη μήνα.

Ο Μάιος 1987 υπήρξε ακόμα πιο ψυχρός (22,1 C μέση μέγιστη μήνα.Χανιά) ενώ την 11η στο Ηράκλειο η θερμοκρασία έπεσε στους 8,8 C. Ηταν όμως ξηρός μήνας.

Ο Μάιος 1988 υπήρξε ο μήνας των άκρων : μετά από μια πολύ ψυχρή αρχή, με μονοψήφιες θερμοκρασίες στη βόρεια ακτή που άγγιξαν τα ρεκόρ ψύχους (8 C Χανιά στις 3, 8,6 C Ηράκλειο στις 4), ο υπόλοιπος μήνας υπήρξε πολύ θερμός, με μέση μέγιστη Ηρακλείου 25,4 C και 5 μέρες με θερμοκρασίες πάνω από 30 C (την 13 έφθασε τους 38 C, ενώ στα Χανιά τους 36 C). Η θερμοκρασία όμως κατά τόπους λέγεται ότι έφθασε τους 41 C (σύμφωνα με τον Τύπο). Ισχυροί νότιοι άνεμοι.

Ο Μάιος 1989 ήταν επίσης ψυχρός, με 22,6 C και μέτρια υγρός (25,15 χιλ Χανιά).

Το ίδιο ψυχρός και ο Μάιος 1991 με 22, 2 C μέση μέγιστη μήνα στα Χανιά, όπως και ο επόμενος του 1992.
Ο Μάιος 1993 ήταν πολύ υγρός σχετικά : Ιδίως την 8 και 9 σημειώθηκαν ισχυρές βροχές και καταιγίδες σε όλο το νησί (26 χιλ Ηράκλειο, 53,09 χιλ στα Χανιά με σύνολο μηνός 70,11 χιλ).
Την 26-5-1994 σημειώθηκαν 37 C στα Χανιά.
Την 3-4 Μαίου 1998 σφοδροί ΝΑ άνεμοι σε όλο το νησί, ιδίως όμως στους νομούς Χανίων και Ρεθύμνης, όπου και ζημίες σε δένδρα κλπ, ενώ σημειώθηκε λασποβροχή σε όλο το νησί., θερμοκρασίες πάνω από 30 C.
Και ο Μάιος 1999 υπήρξε θερμός, με μέση μέγιστη Ηρακλείου 25,2 C και 5 μέρες πάνω από 30 C. Ηταν επίσης και σχεδόν ξηρός παντού.
Την 5-5-2001 σφοδροί ΝΑ σε όλο το νησί, θερμοί, τις επόμενες ημέρες σφοδροί δυτικοί, ενώ την 20 σημειώθηκαν 35 C στα Χανιά.

Την 29-5-2003 καταρρακτώδεις βροχές, ιδίως στην ΝΑ Κρήτη όπως π.χ. περιοχή Ιεράπετρας όπου έπεσαν 113 χιλ. σε 12 ώρες, ένας νεκρός από πνιγμό, ζημίες σε δρόμους και θερμοκήπια, ζημίες και στην περιοχή Γρα-Λυγιάς κλπ, Καστέλλι Πεδιάδος, Οροπέδιο Λασηθίου (ζημίες στη γεωργία) κλπ, λιγότερο στη Δυτική Κρήτη. Επικράτησαν ισχυροί ψυχροί ΒΑ άνεμοι.
Ο Μάιος 2004 υπήρξε ψυχρός (π.χ. μέση μέγιστη στα Χανιά 23,6 C), βροχερός, με θαλάσσιους σίφωνες τουλάχιστον σε Ηράκλειο και Ακρωτήρι την 19, οπότε και ιδίως έπεσαν αρκετές βροχές σε όλο το νησί. Συχνοί Β/ΒΔ άνεμοι.
Την περίοδο από 25 έως 28-5-2005 έπεσαν σημαντικές βροχές και σημειώθηκαν και στο νησί, ιδίως στην Ανατολική Κρήτη. Καταιγίδα στο Ηράκλειο (19 χιλ) είχε σαν αποτέλεσμα να σημειωθούν ζημίες στη γεωργία, πλημμύρες και να πνιγεί ένα άτομο στην περιοχή Κνωσσού, ενώ χαλάζι σαν μικρό καρύδι έπεσε στην περιοχή Μεσσαράς και στο εσωτερικό Νομού Ηρακλείου, ζημίες έως και σε αυτοκίνητα. Αντίθετα στα Χανιά 0 χιλ.
Ο περυσινός Μάιος 2007 υπήρξε ιδιαίτερα βροχερός μεταξύ της 16 και της 26ης, αλλά οι βροχές είχαν μεγάλη τοπικότητα : Σημειώθηκαν μεγάλα ύψη βροχής π.χ. 84 χιλ. στο Γάζι και σε αρκετά άλλα σημεία στο εσωτερικό του νησιού, μικρότερα στους παράλιους σταθμούς (π.χ. μεταξύ 5 και 10 χιλ. στο Ηράκλειο, όμως την 19 στο αεροδρόμιο Χανίων έπεσαν 37,59 χιλ). Ζημίες στη γεωργία, ιδίως αμπέλια. Σημειώθηκε και πτώση χαλάζης, τοπικά. Δροσερός μήνας, με μέση μέγιστη Χανίων 24,3 C.
Τέλος ο φετεινός Μάιος μέχρι τώρα υπήρξε αρκετά ψυχρός – χιόνισε στις κορυφές του Ψηλορείτη παρόλο που οι θερμοκρασίες στη Βόρεια Κρήτη δεν κατέβηκαν σε μονοψήφιες τιμές, σε αντίθεση με τον ίδιο μήνα άλλων ετών – και «αξιοπρεπώς» υγρός στη Δυτική Κρήτη.
Γενικότερα, οι βροχές τον μήνα αυτό στην Κρήτη είναι σχετικά λίγες. Το ύψος βροχής ανά μήνα ανέρχεται, σύμφωνα με ένα πρόχειρο ΜΟ (περίοδος 1960-1973, των Μάρκου-Ιακωβάκη Κλιμογράμματα και δείκτης ξηρότητος εις τον Ελληνικόν χώρον», 1975, σ. 18-21), δε 14,3 για Ηράκλειο και 14,7 για Χανιά. Σύμφωνα με τους δικούς μας υπολογισμούς ο ΜΟ της περιόδου 1914-1974 ανέρχεται σε κάπως μικρότερη τιμή δηλαδή σε 13,22 χιλ.
Ωστόσο Μάης χωρίς καθόλου βροχή δεν είναι τόσο συχνό φαινόμενο. Τελείως ξηρός Μάης στα Χανιά παρατηρήθηκε το 1924, 1945, 1947, 1949, 1968 και 1969 (αεροδρ), 1973, 1976-8, 1999, 2002 και 2005, ενώ στο Ηράκλειο (από τα τέλη 1960) τα έτη 1968, 1973, 1974, 1977, 1984, 1990, 2002, 2006.
Αντίστροφα, ο πλέον πολύομβρος Μάιος φαίνεται να ήταν στα μεν Χανιά (ΜΣ Δεξαμενής, περίοδος 1914-1978 και στη συνέχεια Αεροδρόμιο) ο Μάιος του έτους 1950 (87,4 χιλ. στις αρχές του μήνα) και ακολουθεί ο ίδιος μήνας του έτους 1993 (70,11 χιλ), στο δε Ηράκλειο ο Μάιος 1982 (82,8 χιλ). Οσο για το ρεκόρ 24ωρης βροχόπτωσης του μήνα, στα Χανιά φαίνεται να ήταν η τιμή των 53,09 χιλ που έπεσε την 9-5-1993, στο Ηράκλειο η εξεπέραστη τιμή των 74,5 χιλ που έπεσε την 29-5-1982 (πρβλ. τις μπόρες στα δυτικά της πόλης της 26ης Μαίου 2007. Σίγουρα όμως το ρεκόρ κατέχει η περιοχή Ιεράπετρας με τις βροχές της 29-5-2003 (113 χιλ.) και βέβαια να μην ξεχνάμε το ιστορικό πλημμυρικό γεγονός του παράξενου Μαίου 1910.
Από πλευράς σφοδρών νοτίων ανέμων και ενίοτε λασποβροχής σημειώνομε την 11-5-1984, την 6-5-1985, την 12 και 13-5-1988 (τότε σημειώθηκαν και oi θερμοκρασίες καύσωνα με έως και 41 ο C) και την 4/5-5-1998 (με γενικευμένη λασποβροχή).
Τέλος, θερμοκρασίες πάνω από 30 C είναι αρκετά συχνές αλλά δεν παρατηρούνται κάθε χρόνο (στο Ηράκλειο τέτοιες τιμές σημειώθηκαν στα 27 από τα 46 χρόνια που υπάρχουν στοιχεία, ενώ σε 9 περιπτώσεις παρατηρήθηκαν επί πολλές ημέρες, συνεχείς ή όχι). Καύσωνες (με τη μετεωρολογική έννοια των 37 C) παρατηρούνται αλλά πιο σπάνια, ωστόσο τα ρεκόρ είναι 38,6 C στα Χανιά την 26-5-1974 (η τιμή στο http://www.tutiempo.net αναφέρεται σαν 39 C), 38 C στο Ηράκλειο την 30-5-1980 και 13-5-1988, ενώ στο Ρέθυμνο το ρεκόρ (37,5 C) σημειώθηκε επίσης την 30-5-1980.
Αντίθετα η πιο χαμηλή θερμοκρασία ήταν η τιμή των 7,8 C που παρατηρήθηκε στα Χανιά την 5 και 6 Μαίου 1970.
Πολλά φιλιά
Γιώργος Στυλιανάκης

Παρασκευή 9 Μαΐου 2008

Όψιμο Χιόνι

Αν και δεν είναι το πλέον όψιμο χιόνι για τις κορυφές των βουνών της Κρήτης δεν παύει να είναι σπάνιο να χιονίζει μήνα Μάη, έστω και πάνω από τα 2000 μέτρα υψόμετρο.
Η εικόνα, 9/5/2008 και ώρα 07:30, δείχνει το πασπάλισμα των κορυφών του Ψηλορείτη που έγινε το διήμερο 7 και 8 Μάη. Φυσικά αυτό το φρέσκο χιόνι δεν θα αντέξει καθόλου ενώ οι λιγοστές χιονούρες που απέμειναν (ως περίπου τα 1800μ, με κάποιες μικρές ακόμα χαμηλότερα) δύσκολα θα κρατήσουν ως τα τέλη του μήνα.









Οι καταγραφές με όψιμα χιόνια είναι αρκετές, αλλά δεν γνωρίζω προσωπικά πότε έπεσε το οψιμότερο χιόνι στην Κρήτη, αντιγράφω όμως από την ανάρτηση για τους Μάηδες του Γιώργου Στυλιανάκη:
"Την 12 και 13 Μαίου 1932 σημειώθηκε παράκαιρη κακοκαιρία με βροχές, ψύχος και θαλασσοταραχή, ενώ κατά τον τοπικό τύπο έπεσαν χιόνια στις κορυφές των ορέων !."

Μιχ. Δρετάκης

Παρασκευή 2 Μαΐου 2008

Ήταν ο θερμότερος Απρίλης...





Μέσες Μηνιαίες Θερμοκρασίες Απριλίου του Αεροδρομίου Ηρακλείου (1958-2008)





Ίσως πολλοί να μην έχουν καταλάβει πόσο θερμός ήταν ο Απρίλης που πέρασε για την Κρήτη (αλλά και για πολλές ακόμη περιοχές της Ελλάδας). Ίσως γιατί δεν ήταν το ίδιο θερμός σε όλο το νησί αλλά και γιατί το κάπως ψυχρό τελείωμα του μήνα, που συνέπεσε με το Πάσχα, έκανε να ξεχαστεί η "κάψα" του. Όμως οι δύο θερμές εισβολές που είχαμε ήταν ισχυρές και σχετικά παρατεταμένες με αποτέλεσμα να πέσουν "ρεκόρ" μήνα σε πολλά εσωτερικά και βόρεια σημεία της Κρήτης. Ειδικά η δεύτερη θερμή εισβολή κατά την οποία έσπασαν επί 2 ημέρες συνεχόμενα τα όρια του καύσωνα σε σημεία της βόρειας Κρήτης και έσπασαν κατά 2,5 ολόκληρους βαθμούς τα ρεκόρ θερμοκρασιών του μήνα στο γεωδυναμικό ύψος των 850mb. Το Πανελλήνιο ρεκόρ Απριλίου του αεροδρομίου Ηρακλείου (37,4oC) ήταν ένα από τα γεγονότα που σημάδεψαν το μήνα. Η ανάρτηση αυτή θα δείξει, αναφερόμενη στο Ηράκλειο, πόσο περισσότερο ζεσταθήκαμε από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν...

Το γράφημα στην αρχή της ανάρτησης δείχνει εύγλωττα:
... την τάση ανόδου κατά τα τελευταία 50 χρόνια της μέσης μηνιαίας θερμοκρασίας (πράσινη γραμμή)
... την τιμή ρεκόρ του φετινού Απρίλη (ακριβής τιμή 17,93, πλησιάζει τους 18oC!)
... σε αντιδιαστολή την απίθανα χαμηλή τιμή του Απρίλη 1997 (13,3oC) και τη μέση τιμή (15,9oC)
... οτι από το 1998 και μετά συμπληρώσαμε 8 στις 11 χρονιές πάνω από τη μέση μηνιαία κλιματική τιμή!

Τα στεοιχεία είναι από την ιστοσελίδα:
http://www.tutiempo.net/en/Climate/Heraklion_Airport/167540.htm

Το επόμενο γράφημα αναφέρεται στη μέση ημερήσια θερμοκρασία του Απρίλη 2008 σε σύγκριση με τις "κανονικές" τιμές (ημερολογιακοί μέσοι όροι 45 ετών) αλλά και με το παράδειγμα 1997 για αντιπαράθεση, πάντα για το σταθμό της ΕΜΥ στο αεροδρόμιο Ηρακλείου. Φαίνονται τα 2 σχετικά ψυχρά διαστήματα στις αρχές και στα τέλη του μήνα που συνοδεύτηκαν με φαινόμενα και οι 2 ισχυρές θερμές εισβολές με διάρκεια τουλάχιστον ένα τριήμερο η κάθε μία:











Το επόμενο γράφημα αφορά τις ελάχιστες ημερήσιες θερμοκρασίες που μετρήθηκαν στον ίδιο σταθμό τον Απρίλη 2008 σε σύγκριση με τις μέσες ελάχιστες (ημερολογιακοί μέσοι όροι 45 ετών) , τις απόλυτα ελάχιστες και την περίπτωση Απριλίου 1997. Εχει ενδιαφέρον ότι στις 29/4/08, παρότι μιλάμε για τον θερμότερο Απρίλη!, έπεσε μία από τις 5 χαμηλότερες ημερήσιες επιδόσεις που κρατούσε ο Απρίλης του 1997!!! Αυτό όμως που πρέπει περισσότερο να σχολιαστεί γα τον Απρίλη 2008, είναι οι 4 φορές που η ελάχιστη νύχτας, και οι δύο ολόκληρου 24ώρου, δεν κατέβηκε τους 20 βαθμούς κάνοντας μάλιστα ακόμα ένα ρεκόρ μήνα, το 24,8oC ως μεγαλύτερη ελάχιστη τιμή νυχτός στις 21/4.
Παρακολουθώντας τις ημερομηνίες θερμών εισβολών που αναφέρει ο Γ. Στυλιανάκης (http://creteweather.blogspot.com/2008/04/blog-post_03.html) και τα διαθέσιμα στοιχεία από το 1958 και μετά, βλέπουμε οτι αυτό το φαινόμενο με πάνω από 20 βαθμούς ελάχιστη 24ώρου είχε καταγραφεί μήνα Απρίλιο συνολικά έξη (6) φορές και μονάχα μία (1) χρονιά, το 1998, συνέβηκε δύο (2) φορές τον ίδιο Απρίλιο. Επίσης από μία (1) φορά το 1985, 1989, 1993 και το 1999.:












Το επόμενο γράφημα είναι ακόμα περισσότερο "καυτό" και αποκαλυπτικό... Οι μέγιστες ημερήσιες θερμοκρασίες του Απρίλη 2008. Εκτός από την απόλυτα μέγιστη όλων των εποχών για Απρίλη είχαμε 4 φορές ανώτερη ημερήσια επίδοση και σχεδόν όλος ο μήνας κύλησε πάνω, ως πολύ πάνω από τα "κανονικά" του. Το 1997 τίθεται και εδώ σε αντιπαράθεση...:












Στη συνέχεια παρατίθεται το διάγραμμα μέσης ημερήσιας θερμοκρασίας στο Σταθμό Κνωσού του ΕΑΑ για τον Απρίλιο 2008 σε σχέση με τα 2 προηγούμενα χρόνια που υπάρχει ο σταθμός.
Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον οτι η μέση ημερήσια θερμοκρασία ξεπέρασε φέτος τον Απρίλη έξη (6) φορές τους 25 βαθμούς. Για σύγκριση, με άλλους μήνες, αναφέρουμε ότι, αν εξαιρέσουμε τους τρεις καλοκαιρινούς μήνες, οι 25 βαθμοί έχουν ξεπεραστεί πέντε (5) φορές το Σεπτέμβριο του 2007 (επεισόδιο καύσωνα στις αρχές του μήνα) και από δύο φορές το Μάη και το Σεπτέμβρη του 2006. Παρότι ο Μάης και ο Σεπτέμβρης είναι κατά τεκμήριο πολύ θερμότεροι μήνες από τον Απρίλη. Και βέβαια η επίδοση 30,7oC στις 21/4/08 ξεπερνά κάθε προηγούμενο ανοιξιάτικο (αλλά και φθινοπωρινό)! Συγκρίνεται μόνο με τις πέντε (5) ημέρες του καύσωνα του Ιουνίου 2007 και τις δύο (2) αντίστοιχες του καύσωνα του Ιουλίου 2007 κατά τις οποίες ξεπεράστηκε το 30άρι ως μέση ημερήσια τιμή... Ο σταθμός πάντως κατέγραψε και τη μέγιστη (36,7) και την ελάχιστη (7,4) επίδοση του μήνα Απρίλη φέτος...:












Εχει μεγάλο ενδιαφέρον όμως η σύγκριση των μέσων ημερήσιων τιμών στους 2 αυτούς σταθμούς. Διακρίνεται η σαφής τάση για μεγαλύτερες τιμές στο σταθμό Κνωσού όταν επικρατεί νότιο ρεύμα, ειδικά αν αυτό δεν είναι αρκετά δυνατό ώστε να αποδυναμώνει την επιροή της θαλαάσσιας αύρας... Ετσι τα συχνά νότια ρεύματα έδωσαν 18,5 βαθ. ως μηνιαία μέση θερμοκρασία στην Κνωσό, τουλάχιστον μισό βαθμό παραπάνω από το αεροδρόμιο.

Μιχάλης Δρετάκης