ΜΕΡΟΣ Β
Την 5 Δεκεμβρίου (= 18-12ου) 1901 σημειώθηκε σφοδρή θαλασσοταραχή, συνεπεία της οποίας υπέστησαν ζημίες σημεία του λιμανιού στα Χανιά (σύμφωνα με χειρόγραφο ημερολόγιο του λιμενάρχου Χανίων Στυλιανού Κουρκούτη).
Το ίδιο την 9 και την 11 Δεκεμβρίου (= 24-12ου) 1902, στη δεύτερη μάλιστα περίπτωση ναυάγησε ένα πλοίο μέσα στο λιμάνι Χανίων, καθώς και την 18-12-1905 (= 31-12ου).
Αρχές Δεκεμβρίου 1908 σημειώθηκαν θερμοκρασίες λίγο πάνω από το 0 στη βόρεια Κρήτη και τα χιόνια κάλυψαν όλα τα ημιορεινά του νησιού.
Αγρια κακοκαιρία επεκράτησε τα τέλη Δεκεμβρίου 1911, με σφοδρή θαλασσοταραχή εξαιτίας της οποίας ναυάγησαν πλοία μέσα στα δύο κύρια αλλά και τα μικρότερα λιμάνια του νησιού, ξεριζώθηκαν δένδρα και ερήμωσαν οι συγκοινωνίες.
Ο Δεκέμβριος 1913 υπήρξε δριμύς : Από τις αρχές του σημειώθηκαν καταρρακτώδεις βροχές στο νησί, την 2 και 3 του μήνα (νέο ημερολόγιο) πλημμύρισαν πολλοί δρόμοι στα Χανιά, καθώς και τα «Εντέκια» (χάνδακες που περικλείουν τα ενετικά τείχη), στην περιοχή Κάτωλα καταστράφηκαν εμπορεύματα. Επίσης την 25 και 26/11ου (= 8 και 9/12ου) σφοδρή θαλασσοταραχή εξαιτίας σφοδρότατων Β/ΒΑ ανέμων προκάλεσε πάλι ζημίες στην προκυμαία του παλιού λιμανιού, καταστράφηκε μια παραλιακή οικία στο λιμάνι και κινδύνεψαν σοβαρά πολλές άλλες, ενώ ζημίες υπέστησαν καταστήματα και τα πλοία κλπ μέσα στο λιμάνι.
Την 23-11-1917 (= 6-12ου) δριμύ ψύχος ανά τη νήσο, έως 5 β.κ. στα Χανιά (πόλη), ένας νεκρός από ψύχος. Ζημίες στην κτηνοτροφία.
Την 2-4 Δεκεμβρίου 1918 (= 15-17/12ου) καταστράφηκαν πολλοί δρόμοι εξαιτίας καταρρακτωδών βροχών, μεταξύ αυτών και η παλαιά οδός Χανίων-Ηρακλείου. Μεγάλες ζημίες, ισχυρή θαλασσοταραχή. Κατά τον Πλατάκη τον μήνα αυτό σημειώθηκε στα Χανιά ο μέγιστος αριθμός ημερών χιονιού (4 ημ).
Στις αρχές Δεκεμβρίου 1922 (=16) σισχυρή κακοκαιρία, πελώρια κύματα, ζημίες στο λιμάνι, ένα ναυάγιο.
Την 22-25 Δεκεμβρίου 1923 σημειώθηκαν θυελλώδεις δυτικοί-ΝΔ άνεμοι, εξαιτίας δε της σπανίας έντασης της ασυνήθους θαλασσοταραχής εκ Δ που κράτησε τόσες ημέρες ναυάγησαν 4 ιστιοφόρα μέσα στον όρμο Γραμβούσας και άλλα τρία κοντά σ’αυτόν, ενώ οι ζημιές στην πόλη των Χανίων περιορίστηκαν σε μερικά ξεριζωμένα δένδρα. Η βαρομετρική κατάσταση ήταν ουσιωδώς όμοια με εκείνη της πρόσφατης κακοκαιρίας της 10 Νοεμβρίου 2007.
Την Από την 6 έως την 12η Δεκεμβρίου 1924 επεκράτησε πάλι σφοδρή κακοκαιρία, με βροχές, χιόνια και θαλασσοταραχή, εξαιτίας της οποίας ανεσκάφη η προκυμαία σε σημείο ώστα να είναι επικίνδυνη η διέλευση πεζών, περίπου ανεκόπη η πόλη των Χανίων λόγω ζημιών στους δρόμους πρόσβασης, πλημμύρισε ο Πλατανιάς και κατέκλυσε τις γύρω περιοχές, έπεσε η γέφυρα Γερανίου, για πολλές μέρες διακόπηκε η οδική επικοινωνία με Ρέθυμνο. Ζημίες στη γεωργία και στους δρόμους σε ολόκληρο το νησί, του οποίου όλοι οι ποταμοί και χείμαρροι πλημμύρισαν. Επίσης στα Χανιά την 17η του μήνα έπεσαν 104,ο χιλ. σε 24 ώρες.
Την 6-12-1925 στα Χανιά πάλι έπεσαν 117,5 χιλ.. ωστόσο δεν βρέθηκαν αναφορές για ζημίες.
Μετά από άνομβρο φθινόπωρο, ο Δεκέμβριος του έτους 1926 υπήρξε καταστροφικός. Την 5η άρχισαν βροχές που διατηρήθηκαν και επιτάθηκαν από 10 έως 12, με πλημμύρες σε διάφορα σημεία του νησιού. Κυρίως όμως σημειώθηκε ανεμοθύελλα την 10-12η, συνεπεία της οποίας καταστράφηκαν σε μεγάλο βαθμό τα λιμενικά έργα του τότε επεκτεινόμενου λιμανιού Ηρακλείου (παρασύρθηκε από τα κύματα ακόμα και ο γερανός που χρησιμοποιείτο), ένα 1 πλοίο ναυάγησε στο λιμάνι Ρεθύμνου, αρκετά πλοιάρια στο λιμάνι Χανίων, το οποίο υπέστη σημαντικές ζημίες : Ανασκάφτηκε ολόκληρο το δυτικό τμήμα της προκυμαίας, καταστράφηκαν μερικά καταστήματα και παρασύρθηκαν τα εμπορεύματα, υπέστησαν ζημίες επίσης τα θαλάσσια καλώδια που ένωναν το νησί με την ηπειρωτική Ελλάδα. Πολλά δένδρα ξεριζώθηκαν ακόμα και μέσα στις πόλεις, μεταξύ των οποίων ευκάλυπτοι, παρασύρθηκαν κρεβατίνες και κεραμίδια στις πόλεις. Χαρακτηρίστηκε σαν η σφοδρότερη θαλασσοταραχή της τελευταίας 10ετίας. Επίσης κατά τον Πατάκη τον μήνα αυτό σημειώθηκε ο μέγιστος αριθμός ημερών χιονιού στο Ηράκλειο (3 ημ).
Την 17-20 Δεκεμβρίου 1927 σημειώθηκε ανεμοθύελλα εκ Δ, με σφοδρή θαλασσοταραχή στα δυτικά ιδίως παράλια του νησιού, ενώ ζημίες σημειώθηκαν στην ύπαιθρο και τρεις ηλεκτρικοί στύλοι έπεσαν μέσα στα Χανιά. Και πάλι η βαρομετρική ομοιότητα με την 10-11-2007 ήταν εκπληκτική.
Ο Δεκέμβριος του έτους 1928 υπήρξε πολύ υγρός στο νησί. Στα Χανιά το μηνιαίο ύψος βροχής, μετά από αλλεπάλληλα αξιόλογα ημερήσια ύψη βροχή, ανήλθε στο ρεκόρ των 382,6 χιλ, που καταρρίφθηκε μόνο τον Ιανουάριο 1981.
Την 14 έως 16 Δεκεμβρίου 1929 σημειώθηκε σφοδρή κακοκαιρία, της οποίας το κύριο χαρακτηριστικό αυτή τη φορά ήταν περισσότερο οι καταρρακτώδεις βροχές και λιγότερο οι άνεμοι, οι οποίοι πάντως ήταν και πάλι σφοδροί. Στην πόλη των Χανίων σημειώθηκε το μέγιστο ημερήσιο ύψος βροχής για Δεκέμβριο (160,0 χιλιοστά, από τα οποία 136 έπεσαν σε 12 ώρες !) που επίσημα καταρρίφθηκε ελαφρά μόνο την 3/2/1949, αλλά και την 17/10/1937. Μια καινούργια οικία και πολλές ερειπωμένες έπεσαν στα Χανιά, πολλές κατέστησαν ετοιμόρροπες, πολλά επίσης καταστήματα πλημμύρισαν, δένδρα ξεριζώθηκαν στην πόλη, έπεσαν καλώδια, σημειώθηκαν πάλι ζημίες στην προκυμαία του λιμανιού στα παραλιακά καταστήματα και στα πλοία στο λιμάνι, δύο ιστιοφόρα ναυάγησαν έξω από τη Σούδα. Στην ύπαιθρο του νομού Χανίων και ιδιαίτερα στην επαρχία Σέλινου οι ζημίες χαρακτηρίστηκαν απίστευτες και προσέλαβαν διαστάσεις θεομηνίας : Οι καταρρακτώδεις βροχές που έπεφταν επί 60 ώρες εξαφάνισαν, ξερίζωσαν και παρέσυραν χιλιάδες δένδρα, σημειώθηκαν καθιζήσεις και ρωγμές στις πλαγιές, παλιές πηγές καταχώθηκαν ή νέες φάνηκαν, εξαφανίστηκαν ολόκληροι ελαιώνες, αλευρόμυλοι κλπ . Γενικά λέγεται ότι ολόκληρο το νότιο και δυτικό τμήμα της επαρχίας υπέστη γεωμορφολογικές μεταβολές, σχηματίστηκαν περί τα 500 νέα ρυάκια βάθους 2-3 μέτρων. Στο χωριό Πλεμενιανά ο χείμαρρος παρέσυρε τα πάντα και σχημάτισε ολόκληρους γκρεμούς βάθους 10 μ ! Το χωριό Αγία Ειρήνη πλημμύρισε, στον Καμπανό παρασύρθηκαν σπίτια, στα Πλεμενιανά οι ζημίες ανήλθαν σε 6.000.000 δρχ της εποχής. Τα χωριά απομονώθηκαν μέχρι την 21 του μήνα λόγω καταστροφής των δρόμων αλλά και των τηλεφωνικών επικοινωνιών, το 1/3 της παραγωγής καταστράφηκε. Ο ποταμός Ταυρωνίτης παρέσυρε περί τα 500 στρέμματα γης. Μηνιαίο ύψος βροχής για Χανιά, 329,4 χιλ. Στην υπόλοιπη Κρήτη οι ζημιές ήταν μικρότερες.
Το επόμενο έτος τα πρώτα χιόνια έπεσαν μόλις την 29η Δεκεμβρίου.
Την 23-12-1933 τα χιόνια κάλυψαν τους πρόποδες της Μαλάξας, ενώ την 24η (ώρα 10.05’) χιόνισε για 1 λεπτό περίπου και μέσα στην πόλη των Χανίων.
Την 26-12-1934 είχαν και τα Χανιά την τιμητική τους στον μοναδικό σίφωνα της ιστορίας τους μέσα στην πόλη (εκείνος της 19-10-1967 παρατηρήθηκε νότια της πόλης) : Λίγο μετά το μεσημέρι και για αρκετά λεπτά, ισχυρός αλλά αργά κινούμενος σίφων (συνολική διάρκεια φαινομένου από 12.30’ έως 13.20’) που έπληξε αρχικά το λιμάνι, έφθασε μέχρι την εκκλησία του Αγίου Νικολάου (Σπλάντζια), σχηματίζοντας πάνω από την πόλη τόξο 200 περ. μέτρων, στο εσωτερικό του οποίου διακρίνονταν τα αντικείμενα που είχε αρπάξει – πριν πέσουν στη συνέχεια. Προκλήθηκαν ζημίες στις στέγες και τα παράθυρα οκτώ οικιών, από τις οποίες η μία κατέρρευσε, αναρπάγησαν έπιπλα, υπέστη ζημίες και ο ναός του Αγίου Νικολάου καθώς και ο μεγάλος ιστορικός πλάτανος στην αυλή του, μεγάλα κλαδιά από τον οποίο έπεσαν αργότερα σε μεγάλη απόσταση. Άλλος σίφων στην περιοχή Κλαδισσού κατέστρεψε ένα σπίτι και παρέσυρε στέγες, ξερρίζωσε δε 100 ελαιόδεντρα στο Βαρούσι. Ζημιές 150.000 δρχ της εποχής. Ακολούθησε καταιγίδα με χοντρό χαλάζι, πλημμύρες και θαλασσοταραχή. Στην υπόλοιπη Κρήτη η κακοκαιρία υπήρξε ακόμα σφοδρότερη : Στο Λασήθι έπεσαν στέγες σπιτιών από τα χιόνια (2 μ), καταπλακώθηκαν κοπάδια, καταστράφηκαν δένδρα, δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Το ίδιο έγινε και στην επαρχία Μαλεβυζίου. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Κήρυξ» των Χανίων, 4.000 αιγοπρόβατα πέθαναν στη Βιάννο και άλλα τόσα στην περιοχή Ιεράπετρας, ενώ απώλειες στο ζωικό βασίλειο είχαμε σε όλα τα χωριά, στη χειρότερη καταστροφή στην κτηνοτροφία της ανατολικής Κρήτης από πάρα πολλά χρόνια. Οι εκκλήσεις για βοήθεια μέσω του Στρατού στην Κυβέρνηση εξακολούθησαν μέχρι τον Φεβρουάριο του επομένου έτους, τελικά διατέθηκαν 400.000 δρχ.
Την 3-4 Δεκεμβρίου 1936 σημειώθηκαν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, με άφθονα χιόνια στο νησί, σε ένα πανελλήνιο κύμα ψύχους, όλος ο μήνας όμως υπήρξε ψυχρός και με χαλάζι ή χιόνι. Στα Χανιά συχνές χαλαζοπτώσεις την 3, 16, 19 και 27 του μήνα, ενώ στην ανατολική Κρήτη καταστροφικές χαλαζοθύελλες κατέστρεψαν πολλά δένδρα.
Την 22-12-1939 έπεσε χιόνι στη Μαλάξα.
Ο Δεκέμβριος 1941, παρά την έλλειψη συγκεκριμένων πηγών λόγω της Κατοχής, αναφέρεται σαν βαρύς και ψυχρός. Την 28η παρατηρήθηκε θαλάσσιος σίφων δύο φορές το πρωί ανοικτά των Χανίων με κατεύθυνση προς Α και ΒΑ αντίστοιχα.
Την 14-12-1945 σημειώθηκε μια ασυνήθιστης σφοδρότητας, αιφνίδια και σύντομη καταιγίδα, που προκάλεσε αίσθηση σε όλο το νησί. Μετά από σύντομη καταρρακτώδη βροχή, ξέσπασε θύελλα η οποία ξερίζωσε πολλά δένδρα, έριξε τηλεγραφικούς στύλους και καλώδια, προκάλεσε ζημίες σε στέγες, παρέσυρε και κατέρριψε πολλά ερείπια του πολέμου και ακόμα και λίγα σπίτια. Υπέστησαν ζημίες από τη σφοδρότατη θαλασσοταραχή παραλιακά καταστήματα και σπίτια, παρασύρθηκαν εμπορεύματα από τα κύματα, δύο αλιευτικά βυθίστηκαν στη Νέα Χώρα, ζημίες στη βόρεια ακτή όλης της νήσου, ξεριζώθηκαν δένδρα και παρασύρθηκαν στέγες στην ύπαιθρο. Όμως σε 20 ώρες τα πάντα είχαν ησυχάσει.
Τον Δεκέμβριο 1946 και Ιανουάριο 1947 παρατηρήθηκαν 38 συνεχείς ημέρες βροχής στην πόλη των Χανίων.
Ο Δεκέμβριος 1948 υπήρξε ψυχρός και χιονώδης. Ήδη από 1 έως 3 βαρειές χιονοπτώσεις ιδίως στην Α. Κρήτη προκάλεσαν μεγάλες ζημίες στην κτηνοτροφία, χάθηκαν ολόκληρα κοπάδια και αποκλείστηκαν χωριά. Και στην πόλη των Χανίων έπεσε χιόνι την ημέρα αυτή, από 09.30 έως 09.32’. Μέσα στα Ανώγεια τα χιόνια έφθασαν το 1 μ. Η νύκτα της 10-12ου χαρακτηρίστηκε σαν μία από τις ψυχρότερες της 50ετίας.
Τον Δεκέμβριο 1953 - Ιανουάριο 1954 σημειώθηκαν 32 συνεχείς μέρες βροχής στα Χανιά : Από την 12-12ου έως την 12-1-1954.
Την 19/20-12-1958 καταρρακτώδεις βροχές στην Ανατολική Κρήτη προκάλεσαν πλημμύρες και ζημίες στα Μάλλια (8 σπίτια έπαθαν ζημιές, στη Βιάννο καταστράφηκαν ολικά 4 σπίτια, ανασκάφηκαν αγροί, πλημμύρισαν οι χείμαρροι κλπ). Στο Ηράκλειο 110,47 χιλιοστά, μάλλον ρεκόρ 24ώρου Δεκεμβρίου (βλ. και 1977).
Την 2-12-1959 σημειώθηκε ανεμοθύελλα εκ Ν/ΝΑ, με σημαντικές ζημίες ιδίως στην περιοχή Αποκόρωνα, συνεπεία των οποίων περιώδευσε ο Νομάρχης για να τις εκτιμήσει. Και στον υπόλοιπο νομό υπέστησαν σημαντικές ζημίες οι ελιές, όπως και στην υπόλοιπη Κρήτη. Στα Χανιά σφοδρός άνεμος αλλά όχι ιδιαίτερες ζημίες.
Την 24-12-1960 καταρρακτώδης βροχή στην περιοχή Βασιλικής Καινουργίου προκάλεσε μεγάλες ζημιές και ένα νεκρό. Την 29 του ίδιου μήνα σφοδρή θύελλα ιδίως στην επαρχία Αμαρίου, κατέστρεψε πολλά ελαιόδεντρα, ενώ σε τρία χωριά της περιοχής ανηρπάγησαν οι στέγες οικιών και οπωροφόρα δένδρα (ΝΔ άνεμοι ή σίφων).
Την 7-12-1964 παρατηρήθηκε σίφων δυτικά της πόλης των Χανίων.
Ο Δεκέμβριος 1967 ήταν δριμύς : Την 5 και 6 Δεκεμβρίου 1967 καταρρακτώδεις βροχές έπληξαν τη Δυτική κυρίως Κρήτη, που ακολουθήθηκαν από θυελλώδη ΒΑ άνεμο. Στην πόλη των Χανίων η βροχή από 08.00 της 5ης έως 08.00 της 6ης ανήλθε σε 151,8 χιλ. Πλημμύρες σημειώθηκαν σε διάφορα σημεία της πόλης και γύρω από αυτήν, ξεριζώθηκαν πολλά δένδρα μέσα στην πόλη και μερικά από αυτά προκάλεσαν ζημίες σε αυτοκίνητα κλπ, επίσης σημειώθηκαν ζημίες σε στέγες, στο λιμάνι κ.ά. Ιδίως όμως στις επαρχίες Κισσάμου και Κυδωνίας οι βροχές προκάλεσαν σχεδόν την ίδια καταστροφή με το έτος 1949 : Καταχώθηκαν πηγάδια, σε πολλά σημεία ανοίχθηκαν ρυάκια βάθους 3 μέτρων, παρασύρθηκαν σπίτια, τοίχοι, «δέτες», πλημμύρισαν εξαιρετικά τα ποτάμια, έκλεισαν δρόμοι, ακόμα και ο κεντρικός παραλιακός δρόμος Χανίων-Κισσάμου σε πολλά σημεία έχασε την άσφαλτο που παρασύρθηκε μέχρι τη θάλασσα. Καταρρακτώδεις βροχές σημειώθηκαν και στον Αποκόρωνα, όπου τοπικά (Γαβαλοχώρι, Βάμος) παρατηρήθηκαν σίφωνες οι οποίοι προκάλεσαν εντυπωσιακές ζημίες και μέσα στα χωριά αλλά ευτυχώς χωρίς θύματα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι μια ολόκληρη ελιά βρέθηκε σφηνωμένη στο καμπαναριό του ναού του χωριού Γαβαλοχώρι. Επίσης την 12-13 του μήνα σημειώθηκε ανεμοθύελλα εκ Ν/ΝΑ σε όλη την Κρήτη, με ζημίες (μέση δύναμη παρατήρησης στα Χανιά 92,4 χιλ/ώρα). Την 21κιαι 22 ακολούθησε νέο κύμα ψύχους, θυελλών και βροχών.
Τη νύκτα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς 1971 (31/12/1970 προς 1/1/1971) ολόκληρο το νησί επλήγη από ανεμοθύελλα εκ Ν/ΝΑ ανέμων, ιδίως όμως σε πρωτοφανή βαθμό η περιοχή Αποκόρωνα, οι κάτοικοι του οποίου θυμούνται ακόμα τη «μεγάλη Νοτιά της Πρωτοχρονιάς». Σε όλα τα χωριά του Αποκόρωνα αλλά και σε αρκετά των άλλων επαρχιών των Χανίων έπαθαν ζημιές οι στέγες όλων περίπου των σπιτιών και των εκκλησιών, παρασύρθηκαν μικρά κτίσματα, έσπασαν ή ζημιώθηκαν όλα τα μεσαία και μεγάλα δένδρα της περιοχής, ακόμα και αιωνόβια, κάθε είδους. Σύμφωνα με τις εφημερίδες, 2.000 ελιές «εξαφανίστηκαν» από τη ρίζα τους.
Την 16-12-1973 στα Χανιά καταγράφηκαν Δ/ΒΔ άνεμοι 102 χιλ/ώρα.
Σφοδροί άνεμοι και την 28-12-1975.
Ο Δεκέμβριος 1977 υπήρξε έντονος, με θύελλες και χιόνια (μέσος όρος χαμηλής θερμοκρασίας για Χανιά 8,1 β.κ.), ενώ την 12-12-1977 σημειώθηκε βροχόπτωση που ισοφάρισε το ρεκόρ Δεκεμβρίου για Ηράκλειο, 111 χιλιοστά.
Την 31-12-1979 οι νότιοι άνεμοι στο Ηράκλειο έφθασαν τα 107 χιλ/ώρα.
Την 31-12-1982 σημειώθηκαν χαμηλές θερμοκρασίες – ρεκόρ : 1 β.κ. στα Χανιά, 2 β.κ. στο Ηράκλειο, όπου οι βόρειοι άνεμοι ξεπέρασαν τα 100 χιλ/ώρα.
Την 22-12-1984 πλημμύρισαν όλοι οι χείμαρροι και ποταμοί στο νησί (80-100 χιλ)
Την 2 και 5 Δεκεμβρίου 1986 σημειώθηκαν πάλι πολύ χαμηλή θερμοκρασία (1 β.κ.) στα Χανιά, τώρα όμως υπήρξε μεγάλη απόκλιση σε σχέση με το Ηράκλειο.
Την 21 και 22/12/1987 ξεριζώθηκαν δένδρα σε όλο το νησί από σφοδρότατους ΒΔ ανέμους, ζημίες στο Ηράκλειο.
Την 9-10/12/1988 σημειώθηκε η σφοδρότερη θαλασσοταραχή των τελευταίων δεκαετιών στη νότια Κρήτη (η Κρήτη δεν επηρεάστηκε από την χιονοκακοκαιρία της υπόλοιπης Ελλάδος). Καταστράφηκαν κτίσματα, παραλιακές καλλιέργειες, καταστήματα, δρόμοι, λιμάνια κλπ σε όλη τη νότια ακτή, από τη Σούγια, τη Χώρα Σφακίων, την Αγία γαλήνη, τους Καλούς Λιμένες, μέχρι και ανατολικά της Ιεράπετρας. Ένα πλοίο εξώκειλε στο Ελαφονήσι, έξη αλιευτικά βυθίστηκαν στον Κόκκινο Πύργο Μεσσαράς, τα τρία από τα οποία βρίσκονταν στην ξηρά, καθώς και βάρκες και μικρότερα πλοιάρια σε όλα τα λιμάνια. Τα κύματα ανήλθαν σε πρωτοφανή ύψη, έσπασαν βράχια (!) και μάλιστα σε μεγάλο ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας. Ραγδαίες βροχές επίσης την 9η στη νότια πάντα Κρήτη.
Την 7-9 και 10-13 Δεκεμβρίου 1991 αλλεπάλληλα κύματα κακοκαιρίας, αρχικά με ΝΔ ανέμους και στη συνέχεια με βόρειους. Ετσι η θαλασσοταραχή πάλι προκάλεσε αρχικά ζημίες στη νότια Κρήτη, όπου καταστράφηκαν ψαροκάικα στον Κόκκινο Πύργο (πάλι), στους καλούς Λιμένες κ.ά), στη συνέχεια όμως και στα λιμάνια της βόρειας ακτής, ιδίως Χανίων και Ρεθύμνου. Παρασύρθηκαν θερμοκήπια στη ΝΑ Κρήτη, έπεσαν δένδρα, πολυήμερος αποκλεισμός οδών και ορεινών χωριών, ιδίως στη Δυτική Κρήτη. Η κακοκαιρία συνεχίστηκε ακόμα βαρύτερη το τρίτο 10ήμερο του μήνα, ιδίως την 24, 26 και 28-30 του μήνα, με συνεχή χιόνια, ψύχος και βροχές. Αποκλείστηκαν χωριά, ζημίες στη γεωργία και κτηνοτροφία, για πρώτη δε φορά μετά από πολλά χρόνια οι συνεχείς θύελλες είχαν σαν αποτέλεσμα να δυσκολευτεί η κανονική τροφοδοσία της αγοράς. Πολύ ψυχρός μήνας γενικά, με μέση μέγιστη θερμοκρασία 12,8 β και μέση ελάχιστη 7,8 στο Ηράκλειο (μέση ελάχιστη για Χανιά 6,5 β). Η κακοκαιρία συνεχίστηκε τους δύο επόμενους μήνες, όπως πολλοί θυμούνται. Χαρακτηριστικά χιόνισε εφτά (7) φορές στη Μαλάξα, ενώ συνήθως περνάνε χρόνια χωρίς καθόλου χιονόπτωση εκεί.
Την 1-12-1992 χιόνια και καταιγίδες σε όλο το νησί, ιδίως στις ανατολικές περιοχές,
Την 5-12-1993 έπεσαν 100.08 χιλιοστά στα Χανιά ενώ την 31-12 του ίδιου μήνα σημειώθηκαν πλημμύρες στην ανατολική Κρήτη (ωστόσο πάλι 87 χιλ. στα Χανιά, έναντι 24 χιλ. Ηράκλειο).
Την 28-12-1996 έντονη θαλασσοταραχή στις βόρειες ακτές, με ζημίες ιδίως στο λιμάνι Χανίων (καταστράφηκαν πλοιάρια). Μεγάλες ζημιές από κατολισθήσεις, ιδίως στα δυτικά χωριά της Κρήτης, με ένα νεκρό στο Μανωλιόπουλο, κόπηκαν τα δίκτυα ΔΕΗ, ΟΤΕ. Προηγήθηκαν θερμοί άνεμοι, που ανέβασαν τη θερμοκρασία σε πολύ υψηλά για την εποχή επίπεδα (24 β Χανιά και Ηράκλειο, έως 27 β.κ. αλλού) επί δύο μέρες, που έριξαν καταγής τα εσπεριδοειδή.
Την 7-12-1997 θυελλώδεις Ν/ΝΑ άνεμοι στο Ηράκλειο (μέση δύναμη παρατήρησης 96.5 χιλ/ώρα, από τα υψηλότερα που έχουν ποτέ παρατηρηθεί στο νησί).
Την 15-12-1998 ανεμοθύελλες εκ Β. στη δυτική ιδίως Κρήτη, ζημιές σε στέγες, δένδρα, δίκτυα.
Την 6-12-2000 σφοδρές βροχοπτώσεις στα νότια του νησιού, ιδίως νομούς Χανίων-Ρεθύμνου. Αποκλείστηκαν δρόμοι, απομονώθηκε η Ανώπολη Σφακίων, πνίγηκαν πολλά ζώα, ζημίες και στη Χώρα Σφακίων, Φραγκοκάστελλο, Αγία Γαλήνη κλπ, λιγότερες στο εσωτερικό του νησιού. Ακολούθησαν ραγδαίες βροχές (100.84 χιλ. Χανιά, 44 χιλ. Ηράκλειο, ενώ την 23 έπεσαν άλλα 90 χιλ. στα Χανιά).
Από 1 έως 5-12-2001 σημειώθηκε εξακολουθητική κακοκαιρία με ΒΒΔ ανέμους, ζημίες στη μαρίνα Ηρακλείου και στο Ρέθυμνο, ξεριζώθηκαν δένδρα, σημειώθηκαν πλημμύρες στο Οροπέδιο Λασηθίου, με νερά έως 2 μ. Η κακοκαιρία επαναλήφθηκε την 8-10 του μήνα και ακόμα περισσότερο την 18-19, οπότε το ψύχος ήταν δριμύ για τα πλάτη μας (έως 2 β.κ. στη βόρεια ακτή), χιόνια στη Ρογδιά κλπ. Πολύ υγρός μήνας (π.χ. πάνω από 200 χιλ Ηράκλειο, 270 χιλ Χανιά).
Την 5-12-2002 σημειώθηκε χαλαζόπτωση στη Μεσσαρά μεγέθους μανταρινιού (!). Ζημίες έως 100 % στα θερμοκήπια, κηπευτικά, ελιές κλπ αλλά και σε αυτοκίνητα, τζάμια, ηλιακούς θερμοσίφωνες κλπ, τρεις άνθρωποι τραυματίστηκαν, σκοτώθηκαν ζώα. Κύμα κακοκαιρίας και την 9 και 20 του μήνα.
Την 17-12-2003 ισχυρή κακοκαιρία, με καταιγίδες, χιόνια (μέχρι Ρογδιά, Μαλάξα κλπ), θυελλώδεις ΒΒΔ ανέμους ιδίως στην Α. Κρήτη και προβλήματα σε δρόμους. Ζημίες σε ΔΕΗ, δένδρα και σπίτια στη Βιάννο. 2 β.κ. στα Χανιά 4 β.κ. Ηράκλειο
Την 22-12-2004 θυελλώδεις άνεμοι πάλι στο Ηράκλειο
Στις αρχές Δεκεμβρίου 2005 σημειώθηκαν υψηλές θερμοκρασίες - ρεκόρ σε όλη τη βόρεια Κρήτη (βλ. παρακάτω), με νότιους ανέμους φυσικά.
Τέλος πρέπει να αναφέρομε και την ψυχρή και ξηρή ανεμοθύελλα της 27/28-12-2006 η οποία προκάλεσε ζημίες στα θερμοκήπια και σε δένδρα της ΝΑ Κρήτης.
Ο φετεινός Δεκέμβριος έχει παρουσιάσει την πολύ υψηλή τιμή βροχόπτωσης 24ώρου των 81,1 χιλ. στο Ηράκλειο, που είναι πολύ σπάνια για την πόλη (δεν βρέθηκε τόσο υψηλή τιμή για Δεκέμβριο μετά το 1977 – αλλά βέβαια καμία σύγκριση δεν μπορεί να γίνει με τις πολύ ψηλότερες τιμές που έχουν παρατηρηθεί φθινοπωρινούς μήνες) και το χαλάζι περίπου 10 εκ. στο Ρέθυμνο.
Οσον αφορά την ανομβρία : Τον Δεκέμβριο του έτους 1869 αναφέρεται ότι «επεκράτησεν ανομβρία και λειψυδρία μεγίστη μέχρι την 7 Μαρτίου, οπού άρχισε χειμών με βροντάς, αστραπάς, χιόνας και χαλάζας διαρκέσας 28 όλας ημέρας « (Παρλαμάς ό.π. σ. 324). Το ίδιο αναφέρεται και για τον Δεκέμβριο του έτους 1870, αφού «διήρκεσε η ανομβρία μέχρι 21 Δεκεμβρίου (= 3-1-1871) οπού έβρεξε καλά διότι μέχρι ταύτης ολίγον εις ολίγας ημέρας μόνον έβρεξεν. Και οι άνθρωποι κατέφυγον εις λιτανείας. Αι πηγαί και τα φρεάτια της τε πόλεως και τω επαρχιών εστείρεψαν και υπήρχε γενική ανυδρία» (ό.π.).
Το 1876 10βρίου 14 (= 27-12ου) «έβρεξε καλώς οπού από 38 ημέρας επεκράτει άκρα ξηρασία» (Παρλαμάς ό.π.).
Το 1878 «δεν έβρεξεν εις την Κρήτην από τον Απρίλιον μέχρι 13 10βρίου (= 26-12ου), εκτός κατά Νοέμβριον, οπού έβρεξεν εις τα ανατολικά μέρη επί 2 ώρας σχεδόν και εις την Μεσσαράν περισσότερον οπού εκεί άρχισαν να σπέρνουν, εδώ δε εις το τμήμα Ηρακλείου από της 13 10κεβρίου (= 26-12ου)».
Ο Δεκέμβριος 1887 ήταν άνομβρος, αφού αναφέρεται ότι ο χειμώνας άρχισε την 13 Ιανουαρίου 1888.
Γενικά δεν είναι άγνωστες οι περιπτώσεις Δεκεμβρίου με χαμηλή βροχόπτωση, είναι όμως πολύ σπάνιες. Πλήρης ξηρασία βέβαια δεν υπήρξε – εκτός ίσως από τις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν κατά τον 19ο αιώνα, τις τελευταίες όμως δεκαετίες στο Ηράκλειο παρατηρήθηκαν χαμηλές τιμές τον Δεκέμβριο 1970 και 1989 (21,80 χιλ. και στις δύο περιπτώσεις), το ρεκόρ όμως χαμηλότερης βροχόπτωσης δυστυχώς κατέχει ο περυσινός Δεκέμβριος, με 15.23 χιλ. μόνο ! Στα Χανιά χαμηλότερη βροχόπτωση είχαμε τον Δεκέμβρη 1983, με 26.42 χιλ.
Σχεδόν μηδενικές τιμές (μεταξύ 4 και 5 χιλ) αναφέρονται για τα Χανιά τον Δεκέμβριο 1965 και 1968, όμως οι τιμές αυτές δεν είναι ακριβείς αφού στα αρχεία του ΜΣ της Δεξαμενής αναφέρεται βροχόπτωση μεταξύ 70 και 80 χιλ αντίστοιχα.
Ως προς τις υψηλές θερμοκρασίες, αναφέρομε την 20 και 21-12-1963 οπότε σημειώθηκαν θερμοκρασίες στα Χανιά 28,8 β.κ., στο δε Ρέθυμνο και Τυμπάκι πάνω από 28 β.κ., το ρεκόρ όμως κατέχει η 2-12-2005 οπότε σημειώθηκαν 29,4 β.κ. στα Χανιά (!) και 26,4 β.κ. στο Ηράκλειο (προηγούμενο ρεκόρ Ηρακλείου 24.6 β.την 9-12-1987).
Τέλος ως προς τις χαμηλές θερμοκρασίες : Την 3-12-1957 σημειώθηκαν 2,8 β. στο Ηράκλειο, το ίδιο ακριβώς την 26-12-1966 στα Χανιά. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, την 31-12-1982 και 2 και 5-12-1986 σημειώθηκε θερμοκρασία 1 β. στα Χανιά, ενώ την 18-12-1983 1,6 β. Να σημειωθεί τέλος ότι μία ένδειξη για θερμοκρασία 1 β.κ. στο Ηράκλειο την 18-12-1974 δεν φαίνεται ακριβής, αφού δεν δικαιολογείται από τις επικρατούσες τότε συνθήκες.
Για να δούμε τι άλλα μας επιφυλάσσει ο φετεινός Δεκέμβρης.
Συγνώμη αν σας κούρασα.
Πολλά φιλιά.
Γιώργος Στυλιανάκης