Σάββατο 29 Δεκεμβρίου 2007

Ιανουάριος : Το βλοσυρό πρόσωπο του κρητικού χειμώνα

A. Πριν το 1900

Ο πιο ψυχρός και ο πιο βροχερός μήνας του χρόνου. Μάλιστα η αυξημένη βροχερότητα του μήνα αυτού αποτελεί ιδιαιτερότητα της βόρειας Κρήτης – όπως και άλλες περιοχές «βόρειων προσήνεμων».

Η χειμωνιάτικη όψη του μήνα αυτού εκδηλώνεται περισσότερο σαν κρύο με χιόνια παρά σαν πλημμυρικά φαινόμενα, θύελλες κλπ. Τα πρώτα – παρά το πολύομβρο του μήνα - εμφανίζονται περισσότερο τους 2-3 προηγούμενους μήνες, σε όποιες όμως περιπτώσεις παρατηρούνται Ιανουάριο είναι καταστροφικά. Οι θύελλες πάλι, παρατηρούνται περισσότερο τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο. Ωστόσο και οι ημέρες χιονιού εμφανίζονται τουλάχιστον εξίσου συχνά τον Φεβρουάριο.

«Αγριότερες» ημερομηνίες φαίνονται η 6-7 του μήνα, η 14-15η και από 20 έως 25η.

Σχόλια και καταγραφές (σε ορισμένες περιπτώσεις προτιμήσαμε να μη διασπάσομε σχόλια που αφορούν κακοκαιρίες και πέραν του Ιανουαρίου για να μη βλάψομε τη γοητεία του κειμένου) :

Κατ’αρχήν τα όσα αναφέρομε στο άρθρο για τον Δεκέμβριο για τους χειμώνες 960/1, 970/1, 1621, 1879/80, 1881/2, 1883/4, 1889/90, 1890/1 και 1897, ισχύουν ακόμα περισσότερο για τον Ιανουάριο.

Το έτος 1590 «εγένετο λιμός μέγας εις την Κρήτην. Με το κεχρί έζησαν πάντες οι πένητες και με τα χόρτα της γης, όπου δεν ηυρίσκετο μήτε κουκκίον μήτε άλλο τι λεγούμι. Χειμών αδεξιώτατος και σκληρότατος με βροχές φοβερές, από τες οποίες δεν ημπορούσαν οι άνθρωποι να σπείρουν. Τούτο το κακόν ήτον και εις τους 1591» (Peter Schreiner Die Byzantinischen KleinchronikenT. A’ σ. 509 αρ. 36, χρονικό 65).

Τον χειμώνα 1594 – χωρίς να αναφέρεται συγκεκριμένη ημερομηνία – στην έκθεση του γενικού Προβλεπτή Φιλίπο Πασκουαλίνο αναφέρεται ότι «είναι τόση η δύναμη της θάλασσας ώστε διέλυσε και ερείπωσε μεγάλο μέρος από την πρώτη επένδυση (του Κούλε) που αποτελείται από τετράγωνους ογκόλιθους, οκτώ και δέκα τόνους ο καθένας. Και αφού έσπασαν οι μετάλλινοι σύνδεσμοι με τους οποίους είχαν συνδεθεί επιμελέστατα ο ένας με τον άλλο, οι πέτρες έπεσαν σε μεγαλύτερο βάθος» (Στέργιου Σπανάκη, Μνημεία Κρητικής Ιστορίας Τ. IV σελ. 10).

Την 16-1-1602 (= 29-1ου) άλλος Βενετός Προβλεπτής αναφέρει ότι σημειώθηκε η σφοδρότερη θαλασσοταραχή των προηγούμενων δώδεκα ετών, που κράτησε μιάμιση μέρα, αν δε δεν είχαν γίνει προηγουμένως τεχνικά έργα μπροστά στον Κούλε με βυθίσεις βράχων, νέο κυματοθραύστη κλπ, θα μπορούσε να είχε καταστραφεί ολόκληρο το φρούριο (βλ. έκθεση του Γενικού Προβλεπτή Κρήτης Μπενέτο Μόρο εις Σ. Σπανάκη, ό.π. σ. 8). Είναι εύλογο να θεωρήσομε ότι και οι δύο ισχυρές αυτές θαλασσοταραχές παρατηρήθηκαν σε ολόκληρη τη βόρεια ακτή, αφού σχεδόν πάντα έτσι συμβαίνει.

Επίσης, όπως αναφέρθηκε στο άρθρο για τον Δεκέμβριο, στις 25 Δεκεμβρίου 1787 (= 7-1-1788) σημειώθηκε «μεγάλη καταιγίς» στο νησί, με 36 θύματα και μεγάλες ζημίες. Για αποφυγή επανάληψης της θεομηνίας εκείνης που για την ακρίβεια αφορά τον Ιανουάριο 1788, παραπέμπομε σ’αυτό.

«Τω 1833 Ιανουαρίου ι’ (= 23-1ου) έγινε μία χιονιά και άσπρισε η Γαύδος, το Παξιμάδιον, ομοίως και το Τραχήλι, έως τον αφρόν του αιγιαλού, ήτις ηκολούθησεν εις όλην την Κρήτην, έγινε και μεγάλη φθορά εις τα πρόβατα και αιγίδια εις Μοναστήριον Πρέβελην γύρωθεν της εκκλησίας εστιβίασεν το χιόνι έως τέσσαρες σπιθαμές. Αύτη η χιονιά εβάστασεν έως τας δέκα έξη του ιδίου (= 29-1ου), δηλαδή εκατόν σαράντα τέσσαραις ώραις ήτοι 144» (!!!). (Μιχάλη Παπαδάκη, «Το Μοναστήρι του Πρέβελη στην Κρήτη», 1978, σ. 263-4. Η σημείωση αυτή, μαζί με άλλες, περιέχεται σαν χειρόγραφη σε χαρτόδετο ευχολόγιο που βρίσκεται στο Μοναστήρι, γράφτηκε πιθανότατα από τον μοναχό Νικόδημο. Εχει επίσης δημοσιευτεί τον Δεκέμβριο 1954 στο περιοδικό «Κρητική Εστία», Τ. Δ’ τεύχος 47 σ. 12). Ο ίδιος συγγραφέας σχολιάζει ότι ποτέ άλλοτε δεν χιόνισε ειδικά στο νησάκι Τραχήλι.

Για την πρωτοφανή χιονοκακοκαιρία του έτους αυτού αναφέρει και ο Στέφ. Νικολαίδης πολλά χρόνια αργότερα (Παρλαμάς, σ. 313), με την επιγραμματική φράση «1833. Εγινε φριχτή χιονιά». Προφανώς το φαινόμενο έμεινε στη μνήμη των κατοίκων δεκαετίες αργότερα. Επαναλήφθηκε όμως :

«1849, Ιανουαρίου 8, 9, 10 (= 21 έως 23/1ου). Εγινε μεγίστη χιονιά εις όλην την νήσον και εξηράνθησαν δένδρα πολλά, πλην εις Μυτιλήνην και άλλους τόπους εξηράνθησαν περισσότερα. Ευρέθην εις χωρίον Αλάγνι όπου διέμεινα 9 ημέρας, μη δυνάμενος να αναχωρήσω» (Νικολαίδης εις Παρλαμάν ό.π. σ. 317).

«1858, Ιανουαρίου 18 (= 31-1ου), Σάββατον προς Κυριακήν, έγινε χιονιά και έσπασαν άπειρα δένδρα, αφού εξακολουθούσε βαρύτατος χειμών από 16 ημερονυκτίων. Και έγιναν όλον τον μήνα 3 εξακολουθητικαί χιονιαί και έφεραν τον όλεθρον των ζώων και των δένδρων, όσον ουδέποτε ενθυμούνται γέροντες τοιούτον βαρύν χειμώνα» (Παρλαμάς, ό.π. σ. 316).

«1874, 17 Ιανουαρίου (= 30-1ου). Αρχισε ο χειμών αδιάκοπος. Εις την 24 προς την 25 (= 6/7-2ου) χιονιά σπανία εκάλυψε τα χωρία όλα και ακόμη την Ρογδιάν μέχρι του Τοπ-Αλτί. Εκαμε μεγίστην θραύσιν εις τα ελαιόδενδρα, υπερτέραν του 1833 και 1849. Εξηκολούθησε διαρκής ο χειμών, εξαιρέσει ολίγων ημερών, και τη 22 προς τη 23 Φεβρουαρίου (= 7/8-3ου) έκαμε δευτέραν χιονιάν ήτις εκάλυψε και το Ηράκλειον. Ψύχος σπάνιον, μέχρι 5 επί του μηδενικού εκ του Ρεωμύρου, ώστε έφερε καταστροφήν εις τα δένδρα, εις τα οποία δεν επέφερεν εις την προτεραίαν χιονιάν – ήτοι ακαταλαλόγιστον ζημίαν» (Παρλαμάς, ό.π. σ. 325, υπόψιν ότι η σημείωση συνεχίζεται μέχρι και τον Μάρτιο).

Βαρύτατος χειμώνας ενέσκηψε στην Κρήτη από τα τέλη Ιανουαρίου μέχρι τα τέλη Μαρτίου 1875. Συνεχείς χιονοθύελλες προκάλεσαν μεγάλες ζημίες ιδίως στην κτηνοτροφία, δεδομένου ότι αποκλείστηκαν οι ορεινές περιοχές επί πολλές εβδομάδες, η Τουρκική Διοίκηση αδιαφορούσε και έτσι δημιουργήθηκε φοβερή έλλειψη τροφής και ζωοτροφών. Για τον χειμώνα αυτό αναφέρει και ο Νικολαίδης (Παρλαμάς,ό.π. σ. 326) με την αναφορά «βροχερός χειμών», επεκτείνεται όμως το σχόλιό του σε επόμενους του Ιανουαρίου μήνες, οπότε δεν θα σχολιαστεί περισσότερο τώρα.

«1876, Ιανουαρίου 11 (= 24-1ου), ημέρα Κυριακή, ερρίφθη ο σταυρός εις το λιμάνι επειδή των Θεοφανείων έβρεχεν ακαταπαύστως επί ημέρας τρεις. Και έγινε το τοιούτον πρώτην ήδη φοράν» (Παρλαμάς, ό.π. σ. 327).

«1878. Ο χειμών βαρύς με πολλούς όμβρους και χιόνας» (Παρλαμάς, ό.π. σ. 328).

«1880. Την 6 Ιανουαρίου ερρίφθη ο σταυρός εις τον λιμένα προπορευομένων δύο σημαιών, τούτο ίσως πρώτην φοράν γινόμενον, μετ’άκρας ησυχίας. Ο χειμών δριμύς μετ’αφθόνων βροχών και χιόνων, αρχίσας την 26 Νοεμβρίου και διαρκέσας

εξακολουθητικώς και ακαταπαύστως μέχρι της 14 Ιανουαρίου (= 27-1ου) εκτός δύο μόνον ημερών και όχι νυκτών διακοπής. Κατά Φεβρουάριον και πάλιν ήρχισαν βροχαί (…)» Παρλαμάς, ό.π. σ. 331, συνεχίζεται για Φεβρουάριο)

«1882, 10. Ερρίφθη ο σταυρός εις την θάλασσαν ένεκα οπού την 6ην ήταν βροχή και χιών. 2 του ιδίου (= 15/1ου). Ηρχισεν η χιών διαρκέσασα εκατόν όλας ώρας, αφού αφαίρεσα τα διαλείμματα της εξακολουθήσεως 26 ωρών. Εψόφησαν ζώα πολλά και άλλαι ζημίαι. Διήρκεσεν ο χειμών και το ψύχος μέχρι της 20 ιδίου (= 2/2ου), οπότε επήλθε χιών δριμυτέρα της πρώτης με καταιγίδας, αίτινες κατέστρεψαν και εξερρίζωσαν δένδρα πλείστα. Επέφερεν μεγαλύτερον ψόφον εις τα πρόβατα. Επνίγησαν 5 πλοία εις Χανία, καθώς και την 29 ιδίου (= 13/3ου) έν μεγάλο πλοίον έπεσεν έξωθεν του λιμένος. Επνίγησαν 4 άνθρωποι. Οι λοιποί με πολλούς κινδύνους εσώθησαν (έξ μετά του πλοιάρχουν, Ανδρίου την πατρίδα}, το πλοίον δε κατεκερματίσθη. Νέα χιών και ψύχος ως ουδέποτε. Οι ποταμοί επλημμύρισαν, οκταπόδια πλείστα έπεσαν εις την ξηράν, εξερριζώθησαν δένδρα και κατέπεσαν εις διάφορα της νήσου μέρη» (η περιγραφή είναι τόσο γλαφυρή, ώστε προτίμησα να μην «κατακερματίσω» και εγώ το σχόλιο. Παρλαμάς, ό.π. σ. 2335. Ισως τα φαινόμενα οφείλονταν και σε σίφωνες).

1883. Τη 6 ετελέσθη η εις τον λιμένα τελετή του Σταυρού, αν και έβρεχεν και προ και μετά. Εις την ώραν όμως της τελετής εμεσολάβησεν εαρινή ώρα και ούτω επήλθε γενική αγαλλίασις. Και πάλιν χειμών» (Παρλαμάς ό.π. σ. 337).

Ο Ιανουάριος και Φεβρουάριος 1884 ήταν εξίσου δριμείς, με συνεχή κακοκαιρία : Σε όλο το νησί προκλήθηκαν ζημίες λόγω των συνεχών βροχών, των θυελλών και του ψύχους, ιδίως στις ελιές και την κτηνοτροφία, αλλά και τη ναυτιλία. Τον Ιανουάριο χιόνισε τέσσερεις φορές, την 20-2ου πέμπτη φορά και την 5-3ου έκτη φορά. Στα Χανιά έβρεχε καθημερινά με μια μικρή διακοπή κατά τα τέλη Ιανουαρίου-αρχές Φεβρουαρίου. Δύο φορές πλημμύρισε η ευρύτερη περιοχή των Χανίων και το νερό έφθασε τις «δύο σπιθαμές». Οι γεωργικές εργασίες παρέλυσαν και οι χειμερινές καλλιέργειες εγκαταλείφθηκαν και καταστράφηκαν. Κατολισθήσεις και καθιζήσεις σημειώθηκαν σε πολλά σημεία του νομού Χανίων, ιδίως στην επαρχία Κυδωνίας. Επίσης εξαιτίας συνεχών τρικυμιών καταστράφηκε σταδιακά ολόκληρη η προκυμαία του λιμανιού και παρέμεινε έτσι ολόκληρο το έτος, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μέγα ζήτημα επειδή σημειώθηκαν πολλοί τραυματισμοί από πτώσεις πεζών στα χάσματα που άνοιξαν τα κύματα. Η απεικόνιση των βαρομετρικών συστημάτων εκείνης της χρονιάς που επιχειρείται στον ιστότοπο http://www.wetterzentrale.de/topkarten/fsslpeur.html, επιβεβαιώνει ότι ιδίως η περίοδος από 14 μέχρι 23 Ιανουαρίου υπήρξε ιδιαίτερα ψυχρή και θυελλώδης στην περιοχή.

«1887. Αμέσως μετά την πρώτην Ιανουαρίου (= 13-1ου) ήρχισεν ο προσδοκώμενος χειμών μετά βροχών και χιόνων και ψύχους ασυνήθους» (Παρλαμάς ό.π. σ. 340).

«1891. Χειμών βαρύς μετά καταιγίδων μέχρι Φεβρουαρίου 26 (= 11/3ου) (Παρλαμάς ό.π. σ. 342).

Ολόκληρος ο Ιανουάριος 1895 χαρακτηρίστηκε από σπάνιας σφοδρότητας και εμμονής νοτίους ανέμους, οι οποίοι έπνευσαν σε όλη την Κρήτη αλλά ιδιαίτερα στην ανατολική, με μεγάλες ζημίες ιδιαίτερα στο Ηράκλειο. Οι θύελλες εκ νότου έπληξαν ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή και ζημίες από τα κύματα σημειώθηκαν σε διάφορες περιοχές της χώρας, ιδίως στον Πειραιά, στη νότια Πελοπόννησο, στον Παγασητικό κλπ.

Σε δημοσίευμα της εφημερίδας ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ των Χανίων, αρχές Φεβρουαρίου 1949, αναφέρεται ότι ο χειμώνας 1897 υπήρξε βαρύτατος, λόγω δε σφοδρής θύελλας βυθίστηκαν 14 πλοία μέσα στο λιμάνι των Χανίων. Δυστυχώς δεν αναφέρεται συγκεκριμένη ημερομηνία. Επικίνδυνη θαλασσοταραχή αναφέρεται μόνο για τις αρχές Ιανουαρίου (νέο ημερολόγιο). Οι εφημερίδες τη χρονιά εκείνη (1897) κυκλοφόρησαν αποσπασματικά λόγω των ταραχών.

Την 13-1-1898 (= 26-1ου), μετά από ισχυρή θαλασσοταραχή, χιόνισε στα παράλια του νησιού, ακόμα και μέσα στην πόλη των Χανίων, όπου η θερμοκρασία έπεσε στους 3 βαθμούς κελσίου.

Τρίτη 18 Δεκεμβρίου 2007

Ακόμα ένας Υδροστρόβιλος

Στα ανατολικά του Ηρακλείου, σήμερα Τρίτη 18/12/2007, 10:30. Ο Γιώργος Αλ. με πήρε τηλέφωνο και έτσι πρόλαβα να τραβήξω 2 πολύ μακρινές φωτογραφίες από το Πανεπιστήμιο (Κνωσού). Συγνώμη για την πολύ κακή ποιότητα, αλλά δεν μπορούσα να κάνω κάτι περισσότερο. Διακρίνεται όμως το σιφώνι, που έπιασε θάλασσα, όπως μου είπε ο Γιώργος, πολύ αμυδρά λόγω απόστασης και μεσολαβούντος υετού, και η θέση του ραντάρ του αεροδρομίου δυτικά του. Υποθέτω θέση κοντά στον Καρτερό-Κακό όρος.

Παρασκευή 14 Δεκεμβρίου 2007

Καταιγίδες στο Κρητικό πέλαγος

Σήμερα 13-12-2007 όμορφες καταιγίδες "παρήλασαν" στη θάλασσα του Κρητικού τις μεσημεριανές ώρες.

Με ασθενή δυτικό άνεμο και μιά θάλασσα "λάδι" η εικόνα ήταν αυτή



κι αργότερα αυτή





Το νησί Δία σε κοντινό πλάνο



Λίγο αργότερα η εικόνα άλλαξε , αφού ο άνεμος στράγηκε σε ΒΒΔ και ενισχύθηκε
Από τις απογευματινές ώρες ο καιρός έγινε πιό χειμωνιάτικος με ισχυρές μπόρες κατά περιόδους που άφησαν συνολικά 8,2mm βροχής στα δυτικά του Ηρακλείου.

Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2007

Αμάρι και Δυτική Μεσσαρά, 12 Δεκέμβρη 2007

Εκπληκτικές εικόνες νεφικών σχηματισμών, ωραία φαινόμενα, ραγδαιότητες, χαλάζι (σε μεγάλο τμήμα της επαρχίας Αμαρίου) και άλλα ενδιαφέροντα καιρικά φαινόμενα σημάδεψαν τη 12η Δεκέμβρη. Είχα την τύχη να βρεθώ στη νότια Κρήτη και μοιράζομαι μαζί σας κάποιες εικόνες. Συμπληρώνω με σημερινές πρωινές εικόνες από το Ηράκλειο.

Γραμμή λαίλαπας και έναρξη καταιγίδας στο νότιο Ρέθυμνο, όψη από τον Κόκκινο Πύργο.

Και μια λεπτομέρεια, funnel cloud δείχνει το σκούρο στροβιλοειδές σύννεφο στο κέντρο, αλλά ήταν πολύ μακριά για επιβεβαίωση αν έφτασε θάλασσα με τη μορφή waterspout.

Εκπληκτικό funnel cloud ξηράς, στην περιοχή Αμαρίου Ρεθύμνου, ορατό από τη δυτική Μεσσαρά. Η φωτογραφία στο τέλος εκδήλωσης του φαινομένου.

Λίγα λεπτά πριν η εικόνα ήταν κάπως έτσι αλλά έγινε λάθος στη λήψη της φωτογραφίας, συγνώμη... Ηταν καθαρά στροβιλιζόμενο νέφος, ίσως έπιασε και έδαφος, σε ορεινή περιοχή πάντως, μακριά από κατοικίες.

Πανοραμική όψη της γραμμής νεφών από τις νησίδες Παξιμάδια (ΝΔ-αριστερά) ως τα ριζά του Ψηλορείτη δεξιά.

Καταιγίδα και πιθανότατα χαλάζι στον Κέδρο.

Καταρράχτης στα Σκούρβουλα της Μεσσαράς.

Το Σπήλι αφημένο στις ορέξεις της καταιγίδας.

Στο τέλος των φαινομένων, περιοχή Ποταμών Αμαρίου, πανέμορφα mammatus και μαζί το ουράνιο τόξο.

Και ένα φωτεινό αμόνι πάνω από το βουνό Σωρός Αμαρίου.

Ξημέρωμα της 13ης Δεκέμβρη και καταιγιδοφόρα νέφη στο Κρητικό πέλαγος.

Αυτό θεωρώ οτι ήταν υδροστρόβιλος! Δεν το είδα από την αρχή, και ίσα ίσα πρόλαβα να τραβήξω τη φωτογραφία καθώς διαλυόταν, όμως πρόλαβα να δω τη γραμμή που άφηνε προς τη θάλασσα.

Το Κουδούνι με τη φρέσκια του ψαροχιονιά...

...και ο Σκίνακας ,γραμμή νέου χιονιού στα 1550 μέτρα περίπου, το προηγούμενο χιόνι (6/12) είχε κατέβει ως τα 950 στον ανατολικό Ψηλορείτη, αλλά κατέβηκες ως τα 750 σε ορισμένες ΒΔ πλαγιές του Ψηλοείτη και των Λασηθιώτικων βουνών.

Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου 2007

Δεκέμβρης ... από το 1900 και μετά

ΜΕΡΟΣ Β

Την 5 Δεκεμβρίου (= 18-12ου) 1901 σημειώθηκε σφοδρή θαλασσοταραχή, συνεπεία της οποίας υπέστησαν ζημίες σημεία του λιμανιού στα Χανιά (σύμφωνα με χειρόγραφο ημερολόγιο του λιμενάρχου Χανίων Στυλιανού Κουρκούτη).

Το ίδιο την 9 και την 11 Δεκεμβρίου (= 24-12ου) 1902, στη δεύτερη μάλιστα περίπτωση ναυάγησε ένα πλοίο μέσα στο λιμάνι Χανίων, καθώς και την 18-12-1905 (= 31-12ου).

Αρχές Δεκεμβρίου 1908 σημειώθηκαν θερμοκρασίες λίγο πάνω από το 0 στη βόρεια Κρήτη και τα χιόνια κάλυψαν όλα τα ημιορεινά του νησιού.

Αγρια κακοκαιρία επεκράτησε τα τέλη Δεκεμβρίου 1911, με σφοδρή θαλασσοταραχή εξαιτίας της οποίας ναυάγησαν πλοία μέσα στα δύο κύρια αλλά και τα μικρότερα λιμάνια του νησιού, ξεριζώθηκαν δένδρα και ερήμωσαν οι συγκοινωνίες.

Ο Δεκέμβριος 1913 υπήρξε δριμύς : Από τις αρχές του σημειώθηκαν καταρρακτώδεις βροχές στο νησί, την 2 και 3 του μήνα (νέο ημερολόγιο) πλημμύρισαν πολλοί δρόμοι στα Χανιά, καθώς και τα «Εντέκια» (χάνδακες που περικλείουν τα ενετικά τείχη), στην περιοχή Κάτωλα καταστράφηκαν εμπορεύματα. Επίσης την 25 και 26/11ου (= 8 και 9/12ου) σφοδρή θαλασσοταραχή εξαιτίας σφοδρότατων Β/ΒΑ ανέμων προκάλεσε πάλι ζημίες στην προκυμαία του παλιού λιμανιού, καταστράφηκε μια παραλιακή οικία στο λιμάνι και κινδύνεψαν σοβαρά πολλές άλλες, ενώ ζημίες υπέστησαν καταστήματα και τα πλοία κλπ μέσα στο λιμάνι.

Την 23-11-1917 (= 6-12ου) δριμύ ψύχος ανά τη νήσο, έως 5 β.κ. στα Χανιά (πόλη), ένας νεκρός από ψύχος. Ζημίες στην κτηνοτροφία.

Την 2-4 Δεκεμβρίου 1918 (= 15-17/12ου) καταστράφηκαν πολλοί δρόμοι εξαιτίας καταρρακτωδών βροχών, μεταξύ αυτών και η παλαιά οδός Χανίων-Ηρακλείου. Μεγάλες ζημίες, ισχυρή θαλασσοταραχή. Κατά τον Πλατάκη τον μήνα αυτό σημειώθηκε στα Χανιά ο μέγιστος αριθμός ημερών χιονιού (4 ημ).


Στις αρχές Δεκεμβρίου 1922 (=16) σισχυρή κακοκαιρία, πελώρια κύματα, ζημίες στο λιμάνι, ένα ναυάγιο.


Την 22-25 Δεκεμβρίου 1923 σημειώθηκαν θυελλώδεις δυτικοί-ΝΔ άνεμοι, εξαιτίας δε της σπανίας έντασης της ασυνήθους θαλασσοταραχής εκ Δ που κράτησε τόσες ημέρες ναυάγησαν 4 ιστιοφόρα μέσα στον όρμο Γραμβούσας και άλλα τρία κοντά σ’αυτόν, ενώ οι ζημιές στην πόλη των Χανίων περιορίστηκαν σε μερικά ξεριζωμένα δένδρα. Η βαρομετρική κατάσταση ήταν ουσιωδώς όμοια με εκείνη της πρόσφατης κακοκαιρίας της 10 Νοεμβρίου 2007.

Την Από την 6 έως την 12η Δεκεμβρίου 1924 επεκράτησε πάλι σφοδρή κακοκαιρία, με βροχές, χιόνια και θαλασσοταραχή, εξαιτίας της οποίας ανεσκάφη η προκυμαία σε σημείο ώστα να είναι επικίνδυνη η διέλευση πεζών, περίπου ανεκόπη η πόλη των Χανίων λόγω ζημιών στους δρόμους πρόσβασης, πλημμύρισε ο Πλατανιάς και κατέκλυσε τις γύρω περιοχές, έπεσε η γέφυρα Γερανίου, για πολλές μέρες διακόπηκε η οδική επικοινωνία με Ρέθυμνο. Ζημίες στη γεωργία και στους δρόμους σε ολόκληρο το νησί, του οποίου όλοι οι ποταμοί και χείμαρροι πλημμύρισαν. Επίσης στα Χανιά την 17η του μήνα έπεσαν 104,ο χιλ. σε 24 ώρες.

Την 6-12-1925 στα Χανιά πάλι έπεσαν 117,5 χιλ.. ωστόσο δεν βρέθηκαν αναφορές για ζημίες.

Μετά από άνομβρο φθινόπωρο, ο Δεκέμβριος του έτους 1926 υπήρξε καταστροφικός. Την 5η άρχισαν βροχές που διατηρήθηκαν και επιτάθηκαν από 10 έως 12, με πλημμύρες σε διάφορα σημεία του νησιού. Κυρίως όμως σημειώθηκε ανεμοθύελλα την 10-12η, συνεπεία της οποίας καταστράφηκαν σε μεγάλο βαθμό τα λιμενικά έργα του τότε επεκτεινόμενου λιμανιού Ηρακλείου (παρασύρθηκε από τα κύματα ακόμα και ο γερανός που χρησιμοποιείτο), ένα 1 πλοίο ναυάγησε στο λιμάνι Ρεθύμνου, αρκετά πλοιάρια στο λιμάνι Χανίων, το οποίο υπέστη σημαντικές ζημίες : Ανασκάφτηκε ολόκληρο το δυτικό τμήμα της προκυμαίας, καταστράφηκαν μερικά καταστήματα και παρασύρθηκαν τα εμπορεύματα, υπέστησαν ζημίες επίσης τα θαλάσσια καλώδια που ένωναν το νησί με την ηπειρωτική Ελλάδα. Πολλά δένδρα ξεριζώθηκαν ακόμα και μέσα στις πόλεις, μεταξύ των οποίων ευκάλυπτοι, παρασύρθηκαν κρεβατίνες και κεραμίδια στις πόλεις. Χαρακτηρίστηκε σαν η σφοδρότερη θαλασσοταραχή της τελευταίας 10ετίας. Επίσης κατά τον Πατάκη τον μήνα αυτό σημειώθηκε ο μέγιστος αριθμός ημερών χιονιού στο Ηράκλειο (3 ημ).

Την 17-20 Δεκεμβρίου 1927 σημειώθηκε ανεμοθύελλα εκ Δ, με σφοδρή θαλασσοταραχή στα δυτικά ιδίως παράλια του νησιού, ενώ ζημίες σημειώθηκαν στην ύπαιθρο και τρεις ηλεκτρικοί στύλοι έπεσαν μέσα στα Χανιά. Και πάλι η βαρομετρική ομοιότητα με την 10-11-2007 ήταν εκπληκτική.

Ο Δεκέμβριος του έτους 1928 υπήρξε πολύ υγρός στο νησί. Στα Χανιά το μηνιαίο ύψος βροχής, μετά από αλλεπάλληλα αξιόλογα ημερήσια ύψη βροχή, ανήλθε στο ρεκόρ των 382,6 χιλ, που καταρρίφθηκε μόνο τον Ιανουάριο 1981.

Την 14 έως 16 Δεκεμβρίου 1929 σημειώθηκε σφοδρή κακοκαιρία, της οποίας το κύριο χαρακτηριστικό αυτή τη φορά ήταν περισσότερο οι καταρρακτώδεις βροχές και λιγότερο οι άνεμοι, οι οποίοι πάντως ήταν και πάλι σφοδροί. Στην πόλη των Χανίων σημειώθηκε το μέγιστο ημερήσιο ύψος βροχής για Δεκέμβριο (160,0 χιλιοστά, από τα οποία 136 έπεσαν σε 12 ώρες !) που επίσημα καταρρίφθηκε ελαφρά μόνο την 3/2/1949, αλλά και την 17/10/1937. Μια καινούργια οικία και πολλές ερειπωμένες έπεσαν στα Χανιά, πολλές κατέστησαν ετοιμόρροπες, πολλά επίσης καταστήματα πλημμύρισαν, δένδρα ξεριζώθηκαν στην πόλη, έπεσαν καλώδια, σημειώθηκαν πάλι ζημίες στην προκυμαία του λιμανιού στα παραλιακά καταστήματα και στα πλοία στο λιμάνι, δύο ιστιοφόρα ναυάγησαν έξω από τη Σούδα. Στην ύπαιθρο του νομού Χανίων και ιδιαίτερα στην επαρχία Σέλινου οι ζημίες χαρακτηρίστηκαν απίστευτες και προσέλαβαν διαστάσεις θεομηνίας : Οι καταρρακτώδεις βροχές που έπεφταν επί 60 ώρες εξαφάνισαν, ξερίζωσαν και παρέσυραν χιλιάδες δένδρα, σημειώθηκαν καθιζήσεις και ρωγμές στις πλαγιές, παλιές πηγές καταχώθηκαν ή νέες φάνηκαν, εξαφανίστηκαν ολόκληροι ελαιώνες, αλευρόμυλοι κλπ . Γενικά λέγεται ότι ολόκληρο το νότιο και δυτικό τμήμα της επαρχίας υπέστη γεωμορφολογικές μεταβολές, σχηματίστηκαν περί τα 500 νέα ρυάκια βάθους 2-3 μέτρων. Στο χωριό Πλεμενιανά ο χείμαρρος παρέσυρε τα πάντα και σχημάτισε ολόκληρους γκρεμούς βάθους 10 μ ! Το χωριό Αγία Ειρήνη πλημμύρισε, στον Καμπανό παρασύρθηκαν σπίτια, στα Πλεμενιανά οι ζημίες ανήλθαν σε 6.000.000 δρχ της εποχής. Τα χωριά απομονώθηκαν μέχρι την 21 του μήνα λόγω καταστροφής των δρόμων αλλά και των τηλεφωνικών επικοινωνιών, το 1/3 της παραγωγής καταστράφηκε. Ο ποταμός Ταυρωνίτης παρέσυρε περί τα 500 στρέμματα γης. Μηνιαίο ύψος βροχής για Χανιά, 329,4 χιλ. Στην υπόλοιπη Κρήτη οι ζημιές ήταν μικρότερες.

Το επόμενο έτος τα πρώτα χιόνια έπεσαν μόλις την 29η Δεκεμβρίου.

Την 23-12-1933 τα χιόνια κάλυψαν τους πρόποδες της Μαλάξας, ενώ την 24η (ώρα 10.05’) χιόνισε για 1 λεπτό περίπου και μέσα στην πόλη των Χανίων.

Την 26-12-1934 είχαν και τα Χανιά την τιμητική τους στον μοναδικό σίφωνα της ιστορίας τους μέσα στην πόλη (εκείνος της 19-10-1967 παρατηρήθηκε νότια της πόλης) : Λίγο μετά το μεσημέρι και για αρκετά λεπτά, ισχυρός αλλά αργά κινούμενος σίφων (συνολική διάρκεια φαινομένου από 12.30’ έως 13.20’) που έπληξε αρχικά το λιμάνι, έφθασε μέχρι την εκκλησία του Αγίου Νικολάου (Σπλάντζια), σχηματίζοντας πάνω από την πόλη τόξο 200 περ. μέτρων, στο εσωτερικό του οποίου διακρίνονταν τα αντικείμενα που είχε αρπάξει – πριν πέσουν στη συνέχεια. Προκλήθηκαν ζημίες στις στέγες και τα παράθυρα οκτώ οικιών, από τις οποίες η μία κατέρρευσε, αναρπάγησαν έπιπλα, υπέστη ζημίες και ο ναός του Αγίου Νικολάου καθώς και ο μεγάλος ιστορικός πλάτανος στην αυλή του, μεγάλα κλαδιά από τον οποίο έπεσαν αργότερα σε μεγάλη απόσταση. Άλλος σίφων στην περιοχή Κλαδισσού κατέστρεψε ένα σπίτι και παρέσυρε στέγες, ξερρίζωσε δε 100 ελαιόδεντρα στο Βαρούσι. Ζημιές 150.000 δρχ της εποχής. Ακολούθησε καταιγίδα με χοντρό χαλάζι, πλημμύρες και θαλασσοταραχή. Στην υπόλοιπη Κρήτη η κακοκαιρία υπήρξε ακόμα σφοδρότερη : Στο Λασήθι έπεσαν στέγες σπιτιών από τα χιόνια (2 μ), καταπλακώθηκαν κοπάδια, καταστράφηκαν δένδρα, δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Το ίδιο έγινε και στην επαρχία Μαλεβυζίου. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Κήρυξ» των Χανίων, 4.000 αιγοπρόβατα πέθαναν στη Βιάννο και άλλα τόσα στην περιοχή Ιεράπετρας, ενώ απώλειες στο ζωικό βασίλειο είχαμε σε όλα τα χωριά, στη χειρότερη καταστροφή στην κτηνοτροφία της ανατολικής Κρήτης από πάρα πολλά χρόνια. Οι εκκλήσεις για βοήθεια μέσω του Στρατού στην Κυβέρνηση εξακολούθησαν μέχρι τον Φεβρουάριο του επομένου έτους, τελικά διατέθηκαν 400.000 δρχ.

Την 3-4 Δεκεμβρίου 1936 σημειώθηκαν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, με άφθονα χιόνια στο νησί, σε ένα πανελλήνιο κύμα ψύχους, όλος ο μήνας όμως υπήρξε ψυχρός και με χαλάζι ή χιόνι. Στα Χανιά συχνές χαλαζοπτώσεις την 3, 16, 19 και 27 του μήνα, ενώ στην ανατολική Κρήτη καταστροφικές χαλαζοθύελλες κατέστρεψαν πολλά δένδρα.

Την 22-12-1939 έπεσε χιόνι στη Μαλάξα.

Ο Δεκέμβριος 1941, παρά την έλλειψη συγκεκριμένων πηγών λόγω της Κατοχής, αναφέρεται σαν βαρύς και ψυχρός. Την 28η παρατηρήθηκε θαλάσσιος σίφων δύο φορές το πρωί ανοικτά των Χανίων με κατεύθυνση προς Α και ΒΑ αντίστοιχα.

Την 14-12-1945 σημειώθηκε μια ασυνήθιστης σφοδρότητας, αιφνίδια και σύντομη καταιγίδα, που προκάλεσε αίσθηση σε όλο το νησί. Μετά από σύντομη καταρρακτώδη βροχή, ξέσπασε θύελλα η οποία ξερίζωσε πολλά δένδρα, έριξε τηλεγραφικούς στύλους και καλώδια, προκάλεσε ζημίες σε στέγες, παρέσυρε και κατέρριψε πολλά ερείπια του πολέμου και ακόμα και λίγα σπίτια. Υπέστησαν ζημίες από τη σφοδρότατη θαλασσοταραχή παραλιακά καταστήματα και σπίτια, παρασύρθηκαν εμπορεύματα από τα κύματα, δύο αλιευτικά βυθίστηκαν στη Νέα Χώρα, ζημίες στη βόρεια ακτή όλης της νήσου, ξεριζώθηκαν δένδρα και παρασύρθηκαν στέγες στην ύπαιθρο. Όμως σε 20 ώρες τα πάντα είχαν ησυχάσει.

Τον Δεκέμβριο 1946 και Ιανουάριο 1947 παρατηρήθηκαν 38 συνεχείς ημέρες βροχής στην πόλη των Χανίων.

Ο Δεκέμβριος 1948 υπήρξε ψυχρός και χιονώδης. Ήδη από 1 έως 3 βαρειές χιονοπτώσεις ιδίως στην Α. Κρήτη προκάλεσαν μεγάλες ζημίες στην κτηνοτροφία, χάθηκαν ολόκληρα κοπάδια και αποκλείστηκαν χωριά. Και στην πόλη των Χανίων έπεσε χιόνι την ημέρα αυτή, από 09.30 έως 09.32’. Μέσα στα Ανώγεια τα χιόνια έφθασαν το 1 μ. Η νύκτα της 10-12ου χαρακτηρίστηκε σαν μία από τις ψυχρότερες της 50ετίας.

Τον Δεκέμβριο 1953 - Ιανουάριο 1954 σημειώθηκαν 32 συνεχείς μέρες βροχής στα Χανιά : Από την 12-12ου έως την 12-1-1954.

Την 19/20-12-1958 καταρρακτώδεις βροχές στην Ανατολική Κρήτη προκάλεσαν πλημμύρες και ζημίες στα Μάλλια (8 σπίτια έπαθαν ζημιές, στη Βιάννο καταστράφηκαν ολικά 4 σπίτια, ανασκάφηκαν αγροί, πλημμύρισαν οι χείμαρροι κλπ). Στο Ηράκλειο 110,47 χιλιοστά, μάλλον ρεκόρ 24ώρου Δεκεμβρίου (βλ. και 1977).

Την 2-12-1959 σημειώθηκε ανεμοθύελλα εκ Ν/ΝΑ, με σημαντικές ζημίες ιδίως στην περιοχή Αποκόρωνα, συνεπεία των οποίων περιώδευσε ο Νομάρχης για να τις εκτιμήσει. Και στον υπόλοιπο νομό υπέστησαν σημαντικές ζημίες οι ελιές, όπως και στην υπόλοιπη Κρήτη. Στα Χανιά σφοδρός άνεμος αλλά όχι ιδιαίτερες ζημίες.

Την 24-12-1960 καταρρακτώδης βροχή στην περιοχή Βασιλικής Καινουργίου προκάλεσε μεγάλες ζημιές και ένα νεκρό. Την 29 του ίδιου μήνα σφοδρή θύελλα ιδίως στην επαρχία Αμαρίου, κατέστρεψε πολλά ελαιόδεντρα, ενώ σε τρία χωριά της περιοχής ανηρπάγησαν οι στέγες οικιών και οπωροφόρα δένδρα (ΝΔ άνεμοι ή σίφων).

Την 7-12-1964 παρατηρήθηκε σίφων δυτικά της πόλης των Χανίων.

Ο Δεκέμβριος 1967 ήταν δριμύς : Την 5 και 6 Δεκεμβρίου 1967 καταρρακτώδεις βροχές έπληξαν τη Δυτική κυρίως Κρήτη, που ακολουθήθηκαν από θυελλώδη ΒΑ άνεμο. Στην πόλη των Χανίων η βροχή από 08.00 της 5ης έως 08.00 της 6ης ανήλθε σε 151,8 χιλ. Πλημμύρες σημειώθηκαν σε διάφορα σημεία της πόλης και γύρω από αυτήν, ξεριζώθηκαν πολλά δένδρα μέσα στην πόλη και μερικά από αυτά προκάλεσαν ζημίες σε αυτοκίνητα κλπ, επίσης σημειώθηκαν ζημίες σε στέγες, στο λιμάνι κ.ά. Ιδίως όμως στις επαρχίες Κισσάμου και Κυδωνίας οι βροχές προκάλεσαν σχεδόν την ίδια καταστροφή με το έτος 1949 : Καταχώθηκαν πηγάδια, σε πολλά σημεία ανοίχθηκαν ρυάκια βάθους 3 μέτρων, παρασύρθηκαν σπίτια, τοίχοι, «δέτες», πλημμύρισαν εξαιρετικά τα ποτάμια, έκλεισαν δρόμοι, ακόμα και ο κεντρικός παραλιακός δρόμος Χανίων-Κισσάμου σε πολλά σημεία έχασε την άσφαλτο που παρασύρθηκε μέχρι τη θάλασσα. Καταρρακτώδεις βροχές σημειώθηκαν και στον Αποκόρωνα, όπου τοπικά (Γαβαλοχώρι, Βάμος) παρατηρήθηκαν σίφωνες οι οποίοι προκάλεσαν εντυπωσιακές ζημίες και μέσα στα χωριά αλλά ευτυχώς χωρίς θύματα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι μια ολόκληρη ελιά βρέθηκε σφηνωμένη στο καμπαναριό του ναού του χωριού Γαβαλοχώρι. Επίσης την 12-13 του μήνα σημειώθηκε ανεμοθύελλα εκ Ν/ΝΑ σε όλη την Κρήτη, με ζημίες (μέση δύναμη παρατήρησης στα Χανιά 92,4 χιλ/ώρα). Την 21κιαι 22 ακολούθησε νέο κύμα ψύχους, θυελλών και βροχών.

Τη νύκτα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς 1971 (31/12/1970 προς 1/1/1971) ολόκληρο το νησί επλήγη από ανεμοθύελλα εκ Ν/ΝΑ ανέμων, ιδίως όμως σε πρωτοφανή βαθμό η περιοχή Αποκόρωνα, οι κάτοικοι του οποίου θυμούνται ακόμα τη «μεγάλη Νοτιά της Πρωτοχρονιάς». Σε όλα τα χωριά του Αποκόρωνα αλλά και σε αρκετά των άλλων επαρχιών των Χανίων έπαθαν ζημιές οι στέγες όλων περίπου των σπιτιών και των εκκλησιών, παρασύρθηκαν μικρά κτίσματα, έσπασαν ή ζημιώθηκαν όλα τα μεσαία και μεγάλα δένδρα της περιοχής, ακόμα και αιωνόβια, κάθε είδους. Σύμφωνα με τις εφημερίδες, 2.000 ελιές «εξαφανίστηκαν» από τη ρίζα τους.

Την 16-12-1973 στα Χανιά καταγράφηκαν Δ/ΒΔ άνεμοι 102 χιλ/ώρα.

Σφοδροί άνεμοι και την 28-12-1975.

Ο Δεκέμβριος 1977 υπήρξε έντονος, με θύελλες και χιόνια (μέσος όρος χαμηλής θερμοκρασίας για Χανιά 8,1 β.κ.), ενώ την 12-12-1977 σημειώθηκε βροχόπτωση που ισοφάρισε το ρεκόρ Δεκεμβρίου για Ηράκλειο, 111 χιλιοστά.

Την 31-12-1979 οι νότιοι άνεμοι στο Ηράκλειο έφθασαν τα 107 χιλ/ώρα.

Την 31-12-1982 σημειώθηκαν χαμηλές θερμοκρασίες – ρεκόρ : 1 β.κ. στα Χανιά, 2 β.κ. στο Ηράκλειο, όπου οι βόρειοι άνεμοι ξεπέρασαν τα 100 χιλ/ώρα.

Την 22-12-1984 πλημμύρισαν όλοι οι χείμαρροι και ποταμοί στο νησί (80-100 χιλ)

Την 2 και 5 Δεκεμβρίου 1986 σημειώθηκαν πάλι πολύ χαμηλή θερμοκρασία (1 β.κ.) στα Χανιά, τώρα όμως υπήρξε μεγάλη απόκλιση σε σχέση με το Ηράκλειο.

Την 21 και 22/12/1987 ξεριζώθηκαν δένδρα σε όλο το νησί από σφοδρότατους ΒΔ ανέμους, ζημίες στο Ηράκλειο.

Την 9-10/12/1988 σημειώθηκε η σφοδρότερη θαλασσοταραχή των τελευταίων δεκαετιών στη νότια Κρήτη (η Κρήτη δεν επηρεάστηκε από την χιονοκακοκαιρία της υπόλοιπης Ελλάδος). Καταστράφηκαν κτίσματα, παραλιακές καλλιέργειες, καταστήματα, δρόμοι, λιμάνια κλπ σε όλη τη νότια ακτή, από τη Σούγια, τη Χώρα Σφακίων, την Αγία γαλήνη, τους Καλούς Λιμένες, μέχρι και ανατολικά της Ιεράπετρας. Ένα πλοίο εξώκειλε στο Ελαφονήσι, έξη αλιευτικά βυθίστηκαν στον Κόκκινο Πύργο Μεσσαράς, τα τρία από τα οποία βρίσκονταν στην ξηρά, καθώς και βάρκες και μικρότερα πλοιάρια σε όλα τα λιμάνια. Τα κύματα ανήλθαν σε πρωτοφανή ύψη, έσπασαν βράχια (!) και μάλιστα σε μεγάλο ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας. Ραγδαίες βροχές επίσης την 9η στη νότια πάντα Κρήτη.

Την 7-9 και 10-13 Δεκεμβρίου 1991 αλλεπάλληλα κύματα κακοκαιρίας, αρχικά με ΝΔ ανέμους και στη συνέχεια με βόρειους. Ετσι η θαλασσοταραχή πάλι προκάλεσε αρχικά ζημίες στη νότια Κρήτη, όπου καταστράφηκαν ψαροκάικα στον Κόκκινο Πύργο (πάλι), στους καλούς Λιμένες κ.ά), στη συνέχεια όμως και στα λιμάνια της βόρειας ακτής, ιδίως Χανίων και Ρεθύμνου. Παρασύρθηκαν θερμοκήπια στη ΝΑ Κρήτη, έπεσαν δένδρα, πολυήμερος αποκλεισμός οδών και ορεινών χωριών, ιδίως στη Δυτική Κρήτη. Η κακοκαιρία συνεχίστηκε ακόμα βαρύτερη το τρίτο 10ήμερο του μήνα, ιδίως την 24, 26 και 28-30 του μήνα, με συνεχή χιόνια, ψύχος και βροχές. Αποκλείστηκαν χωριά, ζημίες στη γεωργία και κτηνοτροφία, για πρώτη δε φορά μετά από πολλά χρόνια οι συνεχείς θύελλες είχαν σαν αποτέλεσμα να δυσκολευτεί η κανονική τροφοδοσία της αγοράς. Πολύ ψυχρός μήνας γενικά, με μέση μέγιστη θερμοκρασία 12,8 β και μέση ελάχιστη 7,8 στο Ηράκλειο (μέση ελάχιστη για Χανιά 6,5 β). Η κακοκαιρία συνεχίστηκε τους δύο επόμενους μήνες, όπως πολλοί θυμούνται. Χαρακτηριστικά χιόνισε εφτά (7) φορές στη Μαλάξα, ενώ συνήθως περνάνε χρόνια χωρίς καθόλου χιονόπτωση εκεί.

Την 1-12-1992 χιόνια και καταιγίδες σε όλο το νησί, ιδίως στις ανατολικές περιοχές,

Την 5-12-1993 έπεσαν 100.08 χιλιοστά στα Χανιά ενώ την 31-12 του ίδιου μήνα σημειώθηκαν πλημμύρες στην ανατολική Κρήτη (ωστόσο πάλι 87 χιλ. στα Χανιά, έναντι 24 χιλ. Ηράκλειο).

Την 28-12-1996 έντονη θαλασσοταραχή στις βόρειες ακτές, με ζημίες ιδίως στο λιμάνι Χανίων (καταστράφηκαν πλοιάρια). Μεγάλες ζημιές από κατολισθήσεις, ιδίως στα δυτικά χωριά της Κρήτης, με ένα νεκρό στο Μανωλιόπουλο, κόπηκαν τα δίκτυα ΔΕΗ, ΟΤΕ. Προηγήθηκαν θερμοί άνεμοι, που ανέβασαν τη θερμοκρασία σε πολύ υψηλά για την εποχή επίπεδα (24 β Χανιά και Ηράκλειο, έως 27 β.κ. αλλού) επί δύο μέρες, που έριξαν καταγής τα εσπεριδοειδή.

Την 7-12-1997 θυελλώδεις Ν/ΝΑ άνεμοι στο Ηράκλειο (μέση δύναμη παρατήρησης 96.5 χιλ/ώρα, από τα υψηλότερα που έχουν ποτέ παρατηρηθεί στο νησί).

Την 15-12-1998 ανεμοθύελλες εκ Β. στη δυτική ιδίως Κρήτη, ζημιές σε στέγες, δένδρα, δίκτυα.

Την 6-12-2000 σφοδρές βροχοπτώσεις στα νότια του νησιού, ιδίως νομούς Χανίων-Ρεθύμνου. Αποκλείστηκαν δρόμοι, απομονώθηκε η Ανώπολη Σφακίων, πνίγηκαν πολλά ζώα, ζημίες και στη Χώρα Σφακίων, Φραγκοκάστελλο, Αγία Γαλήνη κλπ, λιγότερες στο εσωτερικό του νησιού. Ακολούθησαν ραγδαίες βροχές (100.84 χιλ. Χανιά, 44 χιλ. Ηράκλειο, ενώ την 23 έπεσαν άλλα 90 χιλ. στα Χανιά).

Από 1 έως 5-12-2001 σημειώθηκε εξακολουθητική κακοκαιρία με ΒΒΔ ανέμους, ζημίες στη μαρίνα Ηρακλείου και στο Ρέθυμνο, ξεριζώθηκαν δένδρα, σημειώθηκαν πλημμύρες στο Οροπέδιο Λασηθίου, με νερά έως 2 μ. Η κακοκαιρία επαναλήφθηκε την 8-10 του μήνα και ακόμα περισσότερο την 18-19, οπότε το ψύχος ήταν δριμύ για τα πλάτη μας (έως 2 β.κ. στη βόρεια ακτή), χιόνια στη Ρογδιά κλπ. Πολύ υγρός μήνας (π.χ. πάνω από 200 χιλ Ηράκλειο, 270 χιλ Χανιά).

Την 5-12-2002 σημειώθηκε χαλαζόπτωση στη Μεσσαρά μεγέθους μανταρινιού (!). Ζημίες έως 100 % στα θερμοκήπια, κηπευτικά, ελιές κλπ αλλά και σε αυτοκίνητα, τζάμια, ηλιακούς θερμοσίφωνες κλπ, τρεις άνθρωποι τραυματίστηκαν, σκοτώθηκαν ζώα. Κύμα κακοκαιρίας και την 9 και 20 του μήνα.

Την 17-12-2003 ισχυρή κακοκαιρία, με καταιγίδες, χιόνια (μέχρι Ρογδιά, Μαλάξα κλπ), θυελλώδεις ΒΒΔ ανέμους ιδίως στην Α. Κρήτη και προβλήματα σε δρόμους. Ζημίες σε ΔΕΗ, δένδρα και σπίτια στη Βιάννο. 2 β.κ. στα Χανιά 4 β.κ. Ηράκλειο

Την 22-12-2004 θυελλώδεις άνεμοι πάλι στο Ηράκλειο

Στις αρχές Δεκεμβρίου 2005 σημειώθηκαν υψηλές θερμοκρασίες - ρεκόρ σε όλη τη βόρεια Κρήτη (βλ. παρακάτω), με νότιους ανέμους φυσικά.

Τέλος πρέπει να αναφέρομε και την ψυχρή και ξηρή ανεμοθύελλα της 27/28-12-2006 η οποία προκάλεσε ζημίες στα θερμοκήπια και σε δένδρα της ΝΑ Κρήτης.

Ο φετεινός Δεκέμβριος έχει παρουσιάσει την πολύ υψηλή τιμή βροχόπτωσης 24ώρου των 81,1 χιλ. στο Ηράκλειο, που είναι πολύ σπάνια για την πόλη (δεν βρέθηκε τόσο υψηλή τιμή για Δεκέμβριο μετά το 1977 – αλλά βέβαια καμία σύγκριση δεν μπορεί να γίνει με τις πολύ ψηλότερες τιμές που έχουν παρατηρηθεί φθινοπωρινούς μήνες) και το χαλάζι περίπου 10 εκ. στο Ρέθυμνο.

Οσον αφορά την ανομβρία : Τον Δεκέμβριο του έτους 1869 αναφέρεται ότι «επεκράτησεν ανομβρία και λειψυδρία μεγίστη μέχρι την 7 Μαρτίου, οπού άρχισε χειμών με βροντάς, αστραπάς, χιόνας και χαλάζας διαρκέσας 28 όλας ημέρας « (Παρλαμάς ό.π. σ. 324). Το ίδιο αναφέρεται και για τον Δεκέμβριο του έτους 1870, αφού «διήρκεσε η ανομβρία μέχρι 21 Δεκεμβρίου (= 3-1-1871) οπού έβρεξε καλά διότι μέχρι ταύτης ολίγον εις ολίγας ημέρας μόνον έβρεξεν. Και οι άνθρωποι κατέφυγον εις λιτανείας. Αι πηγαί και τα φρεάτια της τε πόλεως και τω επαρχιών εστείρεψαν και υπήρχε γενική ανυδρία» (ό.π.).

Το 1876 10βρίου 14 (= 27-12ου) «έβρεξε καλώς οπού από 38 ημέρας επεκράτει άκρα ξηρασία» (Παρλαμάς ό.π.).

Το 1878 «δεν έβρεξεν εις την Κρήτην από τον Απρίλιον μέχρι 13 10βρίου (= 26-12ου), εκτός κατά Νοέμβριον, οπού έβρεξεν εις τα ανατολικά μέρη επί 2 ώρας σχεδόν και εις την Μεσσαράν περισσότερον οπού εκεί άρχισαν να σπέρνουν, εδώ δε εις το τμήμα Ηρακλείου από της 13 10κεβρίου (= 26-12ου)».

Ο Δεκέμβριος 1887 ήταν άνομβρος, αφού αναφέρεται ότι ο χειμώνας άρχισε την 13 Ιανουαρίου 1888.

Γενικά δεν είναι άγνωστες οι περιπτώσεις Δεκεμβρίου με χαμηλή βροχόπτωση, είναι όμως πολύ σπάνιες. Πλήρης ξηρασία βέβαια δεν υπήρξε – εκτός ίσως από τις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν κατά τον 19ο αιώνα, τις τελευταίες όμως δεκαετίες στο Ηράκλειο παρατηρήθηκαν χαμηλές τιμές τον Δεκέμβριο 1970 και 1989 (21,80 χιλ. και στις δύο περιπτώσεις), το ρεκόρ όμως χαμηλότερης βροχόπτωσης δυστυχώς κατέχει ο περυσινός Δεκέμβριος, με 15.23 χιλ. μόνο ! Στα Χανιά χαμηλότερη βροχόπτωση είχαμε τον Δεκέμβρη 1983, με 26.42 χιλ.

Σχεδόν μηδενικές τιμές (μεταξύ 4 και 5 χιλ) αναφέρονται για τα Χανιά τον Δεκέμβριο 1965 και 1968, όμως οι τιμές αυτές δεν είναι ακριβείς αφού στα αρχεία του ΜΣ της Δεξαμενής αναφέρεται βροχόπτωση μεταξύ 70 και 80 χιλ αντίστοιχα.

Ως προς τις υψηλές θερμοκρασίες, αναφέρομε την 20 και 21-12-1963 οπότε σημειώθηκαν θερμοκρασίες στα Χανιά 28,8 β.κ., στο δε Ρέθυμνο και Τυμπάκι πάνω από 28 β.κ., το ρεκόρ όμως κατέχει η 2-12-2005 οπότε σημειώθηκαν 29,4 β.κ. στα Χανιά (!) και 26,4 β.κ. στο Ηράκλειο (προηγούμενο ρεκόρ Ηρακλείου 24.6 β.την 9-12-1987).

Τέλος ως προς τις χαμηλές θερμοκρασίες : Την 3-12-1957 σημειώθηκαν 2,8 β. στο Ηράκλειο, το ίδιο ακριβώς την 26-12-1966 στα Χανιά. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, την 31-12-1982 και 2 και 5-12-1986 σημειώθηκε θερμοκρασία 1 β. στα Χανιά, ενώ την 18-12-1983 1,6 β. Να σημειωθεί τέλος ότι μία ένδειξη για θερμοκρασία 1 β.κ. στο Ηράκλειο την 18-12-1974 δεν φαίνεται ακριβής, αφού δεν δικαιολογείται από τις επικρατούσες τότε συνθήκες.

Για να δούμε τι άλλα μας επιφυλάσσει ο φετεινός Δεκέμβρης.

Συγνώμη αν σας κούρασα.


Πολλά φιλιά.

Γιώργος Στυλιανάκης

Τρίτη 4 Δεκεμβρίου 2007

Δεκέμβρης : Απ’όλα τα καλά !

Είναι ένας γοητευτικός μήνας, με όλα τα δυνατά φαινόμενα για τα πλάτη μας, σκαμπανεβάσματα, άγριες θύελλες και χιόνια, αλλά και ηρεμία εκεί που δεν το περιμένει κανείς. Ωστόσο, στην Κρήτη, ο πρώτος μήνας του χειμώνα είναι δύο φορές στις τρεις πιο ζεστός από τον Μάρτιο, ιδίως τις πρώτες 20 μέρες, σύμφωνα με τους μελετητές (Θεοχαράτου-Τσελεπιδάκη «Ψυχρές ημέρες του χειμώνα στην Κρήτη», Δελτίο Ελληνικής Μετεωρολογικής Εταιρείας Τ. 5, 1980, σελ. 34, 38, 46, Μάρκου-Ιακωβάκη και Λιώκη-Λειβαδά-Τσελεπιδάκη «Κλιμογράμματα και δείκτης ξηρότητος εις τον ελληνικόν χώρον», Αθήνα, 1975, σ. 13, 15, 67, 69). Το ίδιο περίπου ισχύει και όσον αφορά την ένταση των ανέμων, που στην Κρήτη είναι εντονώτεροι τον Μάρτιο (Πλατάκης, «Το Κλίμα της Κρήτης», 1964, σ. 23, αλλά και με βάση προσωπικές μου στατιστικές παρατηρήσεις), με κάποια ανεμολογική «προτίμηση» για τα Νικολοβάρβαρα, την 14η, την 21η, την 27η και την 30-31 του μήνα – τουλάχιστον για τα Χανιά.

Οσο ασχολείται κανείς με την παράθεση των αξιοσημείωτων φαινομένων των χειμερινών μηνών δυσκολεύεται λόγω της εύλογης πληθώρας στοιχείων. Αναγκαστικά πρέπει να κάνομε επιλογή, αδικώντας κάποιες περιπτώσεις, αλλά δεν γίνεται αλλοιώς, διαφορετικά θάπρεπε να γράψει κανείς ένα μικρό βιβλίο για καθένα από τους μήνες του χειμώνα.

Μην απογοητευτείτε από όσα ακολουθούν, οι θεομηνίες που έγιναν παλιότερα τον μήνα αυτό στην Κρήτη θα ξανασυμβούν, έστω και αν είναι σπάνιες.

Τέλος, συγχωρείστε με αν συχνά το κέντρο αναφοράς είναι τα Χανιά και μάλιστα το παλιό λιμάνι, αλλά αυτό είχαν πολύ συχνά σαν μέτρο σύγκρισης και οι δικές μου πηγές.

Το πρώτο μέρος αφορά τις καταγραφές πριν τον 20ό αιώνα, το δεύτερο τις υπόλοιπες. Από την αρχή διευκρινίζω ότι κατά τον 20ό αιώνα, εκτός από ελάχιστες πιο πρόσφατες περιπτώσεις, «ζόρικος» και με σημαντικές ζημίες ήταν ο Δεκέμβριος των ετών 1911, 1913, 1924, 1926, 1929, 1933, 1936, 1945, 1948, 1967, 1977 και βέβαια 1992.

Και τώρα κατά χρονολογική σειρά :

ΜΕΡΟΣ Α

Ο χειμώνας 960/1 αναφέρεται από τους χρονικογράφοτυς τόσο βαρύς, ψυχρός και θυελλώδης, ώστε το ηθικό των Βυζαντινών που πολιορκούσαν τον Χάνδακα είχε κλονιστεί σε ύψιστο βαθμό(Στεφάνου Ξανθουδίδου «Χάνδαξ-Ηράκλειον», 1964, σ. 13-14).

Το ίδιο αναφέρεται και για τον χειμώνα 970/1 (Κρητ. Χρον. Β’ σ. 234).

Το έτος «1616 Δεκεμβρίου εις τας ιβ’ (=25-12ου), του Αγίου Σπυρίδων την ημέραν, εγένετο αστραπές και βρονταί και πλήθος νερού, ώστε οπού επήρανε οι ποταμοί ανθρώπους πολλούς υπέρ τους πεντακοσίους (!) και σπίτια και μύλους πολλούς και πρεβόλια, και αληθινά ήτονε μέγας φόβος και μεγάλη λύπη εις τους ανθρώπους και εις τες στάντζιες, οπού εχαθήκανε. Και ετούτη η συμφορά εγίνηκεν εις την Κρήτην, εις του Κάστρου τα περίχωρα. Και τούτο όλον δια τα ς αμαρτίες ημών. Φαίσε, Κύριςε, του πταίσματός σου» (Peter Schreiner, Die Byzantinischen Kleinchroniken – Βυζαντινά Χρονικά - Τόμ. Α σ. 511 ενθύμ. αρ. 41, Χρονικά αρ. 65 υπό IV)

Το έτος 1621 είναι γνωστό ότι πάγωσε ο Βόσπορος και οι άνθρωποι περνούσαν με τα πόδια από το ένα άκρο στο άλλο, άρα το πολικό ψύχος λογικά πρέπει να επηρέασε ολόκληρη την ανατολική Ελλάδα και σε ένα βαθμό και την Κρήτη. Ωστόσο δεν έχομε κάποια ιστορική πληροφόρηση για το έκτακτο αυτό ψύχος ειδικά για το νησί.

Το 1787 στις 25 Δεκεμβρίου «μεγάλη καταιγίς ενέσκηψεν εν Κρήτη, παρασύρασα ανθρώπους 36 πνιγέντας, ζώα αναρίθμητα, αγρούς και δένδρα παρέσυρεν μετά βράχων ερριζωμένων και υπερμεγέθων. Τοιούτον κατακλυσμόν ουδείς των ζώντων ενθυμείται. Συνέβη δε η θεομηνία αύτη την ημέραν των Χριστουγέννων ώραν 6 Τουρκιστί ήτοι περί μεσημβρίαν» (= 10 π.μ.) (Παύλου Βλαστού «Χρονογραφήματα» αρ. 56, Τ. Ε’ σ. 691, με βάση κάποιο ευχολόγιο που γράφτηκε από τον Πασά Ιω. Γρηγορόπουλο στο χωριό Ακτούντα Αγίου Βασιλείου). Η καταγραφή αυτή αν αναχθεί στο νέο ημερολόγιο πρέπει να συνέβη την 7 Ιανουαρίου 1788, αλλά περιλαμβάνεται στα στοιχεία του Δεκεμβρίου «ποιητική αδεία» επειδή συνέβη την ημέρα των Χριστουγέννων.

Την 2 (= 15) Δεκεμβρίου 1833 σημειώθηκε πιθανότατα η σφοδρότερη θαλασσοταραχή του 19ου αιώνα στη Βόρεια Κρήτη, σύμφωνα με το τελευταίο σωζόμενο φύλλο της Ελληνοαιγυπτιακής εφημερίδας «Βακά-ι-γκιρίτ» (= Κρητική Εφημερίς», Ιστορικό Αρχείο Κρήτης, Χανιά). Το πλήρες άρθρο έχει ως εξής :

«Τέλη Νοεμβρίου επί δεκαπέντε ημέρας έπνεαν συνεχώς Α και Νότιοι άνεμοι ώστε ανυψώθησαν ενταύθα τα ύδατα.. Την 2 (= 15) Δεκεμβρίου ώρα τρεις της νυκτός του Σαββάτου, αιφνιδίως έπνευσε σφοδρότατος βόρειος άνεμος. Η θάλασσα, υπερπηδήσασα τον λιμενοβραχίονα, κατεκρήμνισε μέρος του μεσαίου. Ερριψε εις την άντικρυ ξηράν επτά (7) μεγάλα και εννέα (9) μικρά πλοία από τα ελλιμενισμένα, τα δε λοιπά μεγάλως εζημίωσεν εξ’αλληλοσυγκρούσεων. Εθραυσε τας θυρίδας των υποκάτωθεν κανονοστασίων (περιοχή Τοπχανέ) ώστε ηδύνατο να πλεύσει πλοιάριον, μάλιστα (έθραυσε) τας θύρας των παραλίων εργαστηρίων, οικιών και διέλυσε τους πολυχρονίους μώλους της οδού εις κατάστασιν και έτι δύσβατον. Κατέπιεν αρκετά είδη πραματειών από το εσωτερικόν των εργαστηρίων. Η παραλία κατέστη αδιάβατος. Τοπικώς ανήλθεν 8 – 9 βαθμίδας και έφερε ξυλικήν, πέτρας ογκώδεις κλπ έως της εντός πόλεως βρύσεως του συνδριβανίου (σ.σ : παρά το γεγονός ότι η πλατεία εκείνη την εποχή ήταν περιτοιχισμένη και υπήρχαν μόνο δύο «πόρτες» για πρόσβαση στην προκυμαία). Οι εις την όχθην του παραλίου ξύλινοι εξώσται καφενείων και ξενοδοχείων συνετρίβησαν, ώστε το πρωί δεν εφάνησαν ουδέ τα ίχνη των θεμελίων των. Τοιαύτην παλίρροιαν ηνωμένην με τρικυμίαν παλαιοί κάτοικοι δεν ενθυμούνται άλλοτε».

Το 1860 «Νοεμβρίου 30 προς 31 (= 13-12ου) έγινε νότιος άνεμος τόσον σφοδρός όπου έκαμε βλάβην εις το Μαλεβύζι και εις άλλας επαρχίας» (Μεν. Παρλαμάς, Κρητ. Χρονικά 1949, βλ. παλιότερα άρθρα, σ.319).

Το 1864, «εις τας 4 10βρίου (= 17-12ου) προς τας 5 έγινεν ένας νότιος άνεμος άξιος να σημειωθεί δια την θερμότητα» (ό.π. σ. 322)

Το 1875 «9βρίου 22 (=5-12ου). Σφοδρά καταιγίς εκ νότου, ήτις επέφερε ζημίας εις τα δένδρα» (Παρλαμάς σ. 326)

Το 1876 «Τη 10 10βρίου (= 23-12ου) Παρασκευή προς το Σάββατον μεσάνυκτα, έκαμε νότιον άνεμον επιφέραντα ζημίαν εις τα δένδρα. Εσπασε τους ιστούς των σημαιών του ελληνικού και ρωσικού πρακτορείου, έβλαψε τον μόλυβδον του τζαμίου. Πλην αναλόγως της σπανίας σφοδρότητος, δεν έβλαψεν τα ελαιόδενδρα» (Παρλαμάς, ό.π.)

Οι χειμώνες 1879/80 και 1881/2 αναφέρονται για την Αθήνα ως οι δριμύτεροι της περιόδου 1859-1949, με μέση θερμοκρασία όλων των χειμερινών μηνών 7,23 και 7,27 β.κ. αντίστοιχα, ο δε πρώτος απ’αυτούς ως δριμύτατος και για την Ιταλία. Για την Κρήτη σ’αυτούς γίνεται αναφορά σε δύο πηγές : κατ’αρχήν στον Παρλαμά (ό.π. σελ. 331) αναφέρονται τα ακόλουθα : «1880. Ο χειμών δριμύς μετ’αφθόνων βροχών και χιόνων, αρχίσας την 26ην Νοεμβρίου (= 9-12ου) και διαρκέσας εξακολουθητικώς και ακαταπαύστως μέχρι της 14ης Ιανουαρίου εκτός δύο μόνο ημερών και όχι νυκτών διακοπής». Επίσης στο βιβλίο του Γρηγορίου Παπαδοπετράκη «Ιστορία Ι. Μονής Αγίας Τριάδος Τζαγκαρόλων» (Δημ. Βιβλ. Χανίων, σ. 189) ότι : «Παντελής έλλειψις ελαιοεσοδείας και δριμύτατος χειμών τω 1881, ένεκα του οποίου εψόφησαν 300 πρόβατα, 3 βόδια και άλλα ζώα, ηνάγκασαν την Μονήν να ζητήσει δάνειον από την Δημογεροντίαν 6.000 γροσίων» (σ. 189). Επίσης στο περιοδικό «Ιδαία Μέλισσα», Τ. 57, σ. 617, αναφέρεται ότι : «την 15η (=28η) Δεκεμβρίου 1881, ώρα 11.30 τουρκιστί, συνέβη σεισμός. Επί ημέρας πριν, μέχρι και της ημέρας εκείνης, έπνεεν σφοδρός βόρειος άνεμος, επεκράτει ισχυρά θαλασσοταραχή, έπιπτον βροχαί και εις τα όρη συνεχώς χιόνες».

Ο χειμώνας 1881/2 υπήρξε δριμύς και μάλιστα ακόμα περισσότερο ως προς τους μήνες Ιανουάριο-Φεβρουάριο, φαίνεται καθαρά στους ανασυσταθέντες χάρτες πίεσης της εποχής, που δείχνουν σχεδόν συνεχείς ψυχρούς συνδυασμούς.

Ο χειμώνας 1883/4 ονομάζεται πρωτοφανής, καθώς από την 25 Σεπτεμβρίου μέχρι την 3 Φεβρουαρίου αναφέρεται ως συνεχής για την Κρήτη, με λίγα διαλείμματα τριών ημερών και με ζημιογόνες τρικυμίες. Ωστόσο πιο συγκεκριμένες πληροφορίες υπάρχουν για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο.

Το 1885, από τα μεσάνυχτα της 6ης (= 19-12ου) άρχισαν να πνέουν σφοδροί ΒΑ/Β άνεμοι που συνεχίστηκαν και την επόμενη. Δριμύτατο ψύχος και σφοδρή θαλασσοταραχή, η κακοκαιρία διάρκεσε τρεις μέρες, έπεσαν ή έσπασαν δένδρα και μάλιστα ελαιόδενδρα, ιδίως στις δυτικές περιοχές του νησιού, διακόπηκαν πολλές συγκοινωνίες και προκλήθηκαν ζημίες στην προκυμαία Χανίων.

Τον Δεκέμβριο 1886, χωρίς να προσδιορίζεται ημερομηνία, αναφέρεται ότι «κατέπεσε χάλαζα εις Νιπηδητόν και τινα, πολλά, χωρία του Μονοφατσίου μέχρι 50 δράμια το κομμάτι. Εσκότωσε πτηνά και λαγωούς, οπού αν εγίνετο ημέραν ήθελε προξενήσει πολλάς ζημίας. Εκτοτε βρέχει κατά τα διάφορα τμήματα σποραδικώς με ψύχος, πολύ ολίγιστα όμως νερά» (Παρλαμάς, ό.π. σ, 339).

Το 1889 «ο χειμών ήρχισεν από 28 Νοεμβρίου (= 11-12ου) και εξηκολούθησε μέχρι του Ιανουαρίου μετά ψύχους και χιόνων επί των ορέων. Εκτοτε ηκολούθησεν ανομβρία μέχρι 28 ιδίου» (= 10-2ου – 1890 ;) (Παρλαμάς, σ. 342). Ο χειμώνας αυτός αναφέρεται σαν «ψυχρός» και για την Αθήνα, όπου η μέγιστη θερμοκρασία όλους τους χειμερινούς μήνες δεν ξεπέρασε τους 16,5 β.κ.

Ο επόμενος χειμώνας (1890/1) αναφέρεται σαν «χειμών βαρύς μετά καταιγίδων μέχρι Φεβρουαρίου 26» (= 11-3ου) (Παρλαμάς, σ. 342). Το ίδιο αναφέρεται και για την Αθήνα, που υπήρξε ο τρίτος δριμύτερος της παραπάνω περιόδου 1859-49, με μέση θερμοκρασία 7,85 β.κ.. Για την Κρήτη ο χειμώνας εμφανίστηκε κατά τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο 1891. Τον Δεκέμβριο όμως 1891 αναφέρεται ότι σημειώθηκε «τρομερά καταιγιδοθύελλα» στην περιοχή Σελίνου.

Ο Δεκέμβριος 1895 ήταν εξαιρετικά βροχερός, το ψύχος δριμύ και άφθονα χιόνια. Ολες οι συγκοινωνίες με το εσωτερικό είχαν διακοπεί, ιδίως κατά το τρίτο 10ήμερο.

Βαρύτατος ήταν ο χειμώνας και για το έτος 1897.

(Ακολουθεί το Μέρος Β).

Πολλά φιλιά

Γιώργος Στυλιανάκης

Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2007

Νοέμβριος στην Κρήτη

Με λίγες βροχές φεύγει κι ο φετεινός Νοέμβριος για το νησί.
Αναλυτικά στους online μετεωρολογικούς σταθμούς είχαμε:
Έλος Χανίων: 119.4 χιλ
Σπήλι Ρεθύμνου 85.4 χιλ
Τζερμιάδων Λασιθίου: 64.2 χιλ
Παλαιόχωρα Χανίων 63.2 χιλ
Χανιά 43.6 χιλ (μέση κλιματική τιμή 70.9 χιλ)
Βρύσες Χανίων 34.8 χιλ
Ρέθυμνο 26 χιλ
Κνωσός και Ηράκλειον 21.6 χιλ (μέση κλιματική 59 χιλ)