Άγριος Κρητικός Μάιος

Αγριος Μάιος στην Κρήτη

Με την ελπίδα ότι ίσως τις αμέσως επόμενες ημέρες συμβεί κάτι το καιρικά ενδιαφέρον στο νησί, ας εγκαινιάσω το φόρουμ-κόσμημα με όσες αναφορές βρήκα σε λίγο-πολύ ασυνήθιστες καιρικές καταστάσεις για τον μήνα αυτό στην Κρήτη τα (έως πολύ) περασμένα χρόνια. Ο καιρός έχει μνήμη, είναι γνωστό. Αρα όλα μπορούν να ξανασυμβούν.

Μέρος 1^ο : 19^ος αιώνας

Τα περιστατικά μέχρι το 1897, τα οποία παρατίθενται με τη γλώσσα που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας, αυτά προέρχονται από εργασία του Μενέλαου Παρλαμά «Ιστορικά και Βιογραφικά σημειώματα του Στεφάνου Νικολαίδου» που δημοσιεύτηκε στα Κρητικά Χρονικά 1949.313 επ. Οι καταγραφές αναφέρονται κατ’αρχήν το νομό Ηρακλείου, αφού ο συγγραφέας ζούσε στις Αγιές Παρασκιές, προφανώς όμως ανάλογες συνθήκες επικράτησαν και στη Δυτική Κρήτη. Οι ημερομηνίες της περιόδου πρέπει να μετατεθούν 13 ημέρες μπροστά, γιατί έχουν γραφεί με βάση το παλιό ημερολόγιο.

«1861, Μαίου 15 (= 28 Μαίου), ημέρα Δευτέρα, άρχισε χειμών με βροχήν ραγδαίαν 24 ώρας, την οποίαν δεν ενθυμούνται οι γέροντες, αν και ο Απρίλιος και προ των 15 του Μαίου εγένοντο επανειλημμένως βροχαί».

«1864, Απριλίου 20 προς την 21 (= 3-4 Μαίου) Τρίτη εσπέρας, άρχισε χειμών διαρκέσας τέσσαρα ημερονύκτια με χιόνας, βροχάς, χαλάζας κλπ. Εβλαψε και τα αμπέλια ολίγον και τα οπωρόδενδρα»

«1866, 20 Μαίου (= 2 Ιουνίου), άρχισε βροχή ως εν ημέρα χειμώνος, μετά ψύχους διαρκέσαντος μέχρι τις 21»

«1879, Απριλίου 25 (= 8 Μαίου), έκαμε ραγδαιοτάτας βροχάς, καθώς και την προτεραίαν. Εβρεξεν αρκετά, άλλως επρομηνύετο σημαντική καταστροφή εφ’απάντων ένεκα της μεγίστης ανομβρίας».

1880, 27 Απριλίου (= 10 Μαίου), βροχή σπουδαία μετά χαλάζης μέχρι δέκα δραμίων και μέχρι του μέσου Μαίου έβρεχε σποραδικώς. Σπανία ευφορία των γεννημάτων»

1881, 21 Απριλίου (= 4 Μαίου) ομίχλη φθοροποιά κατέκαυσε πολλά αμπέλια εις διάφορα μέρη της νήσου γενικώς. Ακρίς φθοροποιά εις διάφορα μέρη και πλήθος άπειρο ποντικών επιβλαβών».

Ιδιο έτος, «6 Μαίου (= 19 Μαίου) βροχή αδιάκοπος και χάλαζα εις μέρη επί τέσσαρας ημέρας εις όλην την Κρήτην, άνευ της επαρχίας Αρκαδίας και τινων νοτίων μερών. Αβλαβής».

1882, «28 Απριλίου, ήρχισε χειμών διαρκής, 29-30 και πρώτη Μαίου (= 11-13 Μαίου) εφ’όλης της νήσου»

«1892, Μαίου πρώτη μέχρι δεκάτης ιδίου ήτο αυτόχρημα χειμών. Την εβδόμη μάλιστα έγινε ψύχος δριμύ μετά χιόνων και χαλάζης, αστραπών, βροντών και κεραυνών. Εις το χωρίον Πεζά έρριψε και εφέτος κεραυνόν και κατέστρεψε έν κυπαρίσσι»

Το έτος 1893, οι τρεις μήνες της άνοιξης του οποίου υπήρξαν πολύ άστατοι και μάλιστα ο Μάρτιος εξαιρετικά άσχημος, διατηρήθηκε σχετική κακοκαιρία με τοπικές βροχές, ψύχος και θαλασσοταραχή ολόκληρο το πρώτο δεκαήμερο του Μαίου, ενώ αναφέρεται ότι την 1 ή 2 του μήνα αυτού έπνευσε σφοδρότατος νότιος άνεμος ο οποίος έρριξε το καμπαναριό στο χωριό Κεφαλάς Αποκορώνου (τοπικός τύπος στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης).

Αντίθετα τον Απρίλιο-Μάιο 1898 γίνονταν λιτανείες για να βρέξει.

(Aκολουθεί σε επόμενο κείμενο η περίοδος 1900 μέχρι σήμερα)