Μέρος 2ο : 20ός αιώνας
Σε αντίθεση με το Πρώτο μέρος που η κύρια πηγή πληροφοριών βρίσκονταν σε χωριό του Νομού Ηρακλείου, οι πληροφορίες για τούτη την ύστερη περίοδο λήψθηκαν από διασταυρωμένες προσωπικές έρευνες στον τοπικό Τύπο κυρίως των Χανίων (Ιστορικό Αρχείο Χανίων) και λιγότερο του Ηρακλείου (Βικελαία βιβλιοθήκη) σε συνδυασμό με τα αρχεία του παλαιού Μετεωρολογικού Σταθμού των Χανίων στη Δεξαμενή (έχει πάψει να λειτουργεί εδώ και τριάντα περίπου χρόνια) :
Την 30 Απριλίου 1904 (= 13-5ου) σημειώθηκαν ραγδαίες βροχές και χαλάζι, ζημίες στη γεωργία.
Από 5 έως 10 Μαίου 1910 (= 18-23 Μαίου) έπεσαν ραγδαίες βροχές σε όλη την Κρήτη, που προκάλεσαν μεγάλες ζημιές στα σιτηρά και αμπέλια. Πλημμύρες σε πολλές περιοχές του νησιού. Προηγήθηκαν όμως και ακολούθησαν σφοδροί και κονιορτοφόροι νότιοι άνεμοι.
Την 23-4-1913 (= 5-5ου) ανεμοθύελλα με ΝΑ άνεμο προκάλεσε πλείστες ζημίες στο νησί, ξερριζώθηκαν πολλά δένδρα κλπ, ενώ σε ναυάγιο στο νησί Σούδα πνίγηκαν 6 άτομα. Η θύελλα αυτή (αλλά και σαν έντονη λασποβροχή) αναφέρεται ότι έπληξε πολλά μέρη της Ελλάδος και από διάφορες πηγές, ήταν δε μια από τις πιο χαρακτηριστικές θύελλες αφρικανικής προέλευσης στην ελληνική μετεωρολογική ιστορία.
Την 26-4-1921 (= 9-5ου) σημειώθηκε χαλαζοθύελλα σε περιοχές της ΒΔ Κρήτης με χαλάζι σε μέγεθος αυγού (12 ½ δράμια). Καταστράφηκαν τελείως δένδρα και καλλιέργειες, πανικοβλήθηκαν οι κάτοικοι, στρώμα χαλάζης στο έδαφος για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μετά από ένα πρωτοφανώς χειμερινό Απρίλιο με χιόνια μέχρι πολύ χαμηλό υψόμετρο, χαλάζι στα παράλια και σφοδρή θαλασσοταραχή, ο Μάιος του έτους 1926 υπήρξε ανήλιος, ψυχρός και βροχερός μέχρι το τέλος του (ιδίως 27η).
Αντίθετα συνεχείς ισχυροί νότιοι άνεμοι σημειώθηκαν το επόμενο έτος 1927.
Την 8η Μαίου 1928 σημειώθηκε η ισχυρότερη ανεμοθύελλα με νότιο/ΝΑ άνεμο, ίσως του αιώνα, σε όλη τη βόρεια ακτή του νησιού, με πολλές ζημίες σε σπίτια και στις πόλεις (Χανιά, Ηράκλειο) και καταστροφές σε δένδρα και καλλιέργειες (Κυδωνία, Ρέθυμνο, Μάλλια, Λασήθι …), αλλά και στη νότια Πελοπόννησο. Παρασύρθηκε ο μιναρές του (τότε τζαμιού) του Αγίου Φραγκίσκου που τώρα στεγάζει το Μουσείο Χανίων στην οδό Χάληδων και κατέπεσε πολλά μέτρα βορειότερα. Η θύελλα αυτή έμεινε για πολλά χρόνια στη μνήμη των κατοίκων. Ο παρατηρητής του ΜΣ Χανίων την κατέγραψε (με προσωπική παρατήρηση, τότε) σαν ΝΑ 10 Β.
Την 11 έως 13 Μαίου 1931 σημειώθηκαν ραγδαίες βροχές σε όλη την Κρήτη.
Την 12 και 13 Μαίου 1932 σημειώθηκε παράκαιρη κακοκαιρία με βροχές, ψύχος και θαλασσοταραχή, ενώ κατά τον τοπικό τύπο έπεσαν χιόνια στις κορυφές των ορέων !.
Ομοιος καιρός – χωρίς να αναφέρονται χιόνια – σημειώθηκε την 3-4 Μαίου 1950 (οπότε και σημειώθηκε και το απόλυτο μέγιστο ημερήσιο ύψος βροχής Μαΐου για την πόλη των Χανίων – 32,2 χιλιοστά), την 17-5-1951, τον Μάιο 1952, την 31-5-1953, την 17-5-1959 κλπ.
Σφοδρότατοι νότιοι άνεμοι σημειώθηκαν την 4 και ιδίως την 16 Μαίου 1940, οπότε και πάλι σημειώθηκαν ζημίες στη γεωργία του νησιού, έπεσαν δε δένδρα ακόμη και μέσα στην πόλη των Χανίων.
Το ίδιο παρατηρήθηκε και την 17-5-1954 (μεγάλες ζημίες ιδίως στον Αποκόρωνα) και λιγότερο την 1-5-1960 κλπ..
Την 25-5-1960 καταρρακτώδης βροχή στην περιοχή Αποκορώνου, με χαλάζι μεγέθους αυγού επί δύο ώρες. Εκτακτες ζημίες, αλλά τοπικές.
Επίσης ο Μάιος 1964 έμεινε στη μνήμη των Κρητικών για τις συνεχείς βροχές και το ψύχος, που κατέστρεψαν τις αμπελοκαλλιέργειες στο νησί, ιδίως στην Ανατολική Κρήτη.
Εκτός από αυτές τις καταγραφές, ανάλογα φαινόμενα σαφώς σημειώθηκαν τον μήνα Μάιο και τα πιο πρόσφατα χρόνια, όχι πάντως τόσο ακραία – τουλάχιστον όσον αφορά τους ανέμους :
Ετσι από πλευράς βροχών αναφέρομε την 2-5-1986, την 8 και 9-5-1993 (ισχυρές βροχές έως 90 χιλ. και καταιγίδες σε όλο το νησί), την 29-5-2003 (καταρρακτώδεις βροχές ιδίως στην ΝΑ Κρήτη όπως π.χ. Ιεράπετρα περ. 100 χιλ κλπ), τον Μάιο 2004 (ψυχρός, βροχερός, με θαλάσσιους σίφωνες σε δύο τουλάχιστον σημεία του νησιού), τέλος δε την περίοδο από 25 έως 28-5- 2005 οπότε σημειώθηκαν σημαντικές βροχές και κατ/δες στο νησί, με ένα πνιγμό στην περιοχή Κνωσσού.
Τέλος από πλευράς σφοδρών νοτίων ανέμων και ενίοτε λασποβροχής σημειώνομε την 11-5-1984, την 6-5-1985, την 12 και 13-5-1988 (τότε σημειώθηκαν και θερμοκρασίες καύσωνα με έως και 41 ο C) και την 4/5-5-1998 (με γενικευμένη λασποβροχή).
