Μια και τον Απρίλιο τον κάναμε φύλλο και φτερό με τον Μιχάλη, είπα να ακολουθήσω το ίδιο μονοπάτι και έτσι αναδόμησα ριζικά το «προφίλ» του Μάη, αφού συμπληρώθηκε και ένας χρόνος από την έναρξη αυτής της προσπάθειας, άρα νέα στοιχεία ήρθαν στο φως.
Ετσι έχομε :
1785. «Εις τους 1785, ενθύμησιν μηνί Απρίλιος έκαμε χιόνια και νερά ημέρες δέκα, ήγουν από την πρώτην του μηνός (= 13/4oυ) έβαλε χερικόν. Ετζι έκαμεν και ο Μάιος. Ητον και πείναν μεγάλην» (Γεωργίου Νικολετάκη, «Χρονικά σημειώματα», ανάτυπο από το περιοδικό Κρητολογία τεύχος 5 (Ιούλιος-Δεκέμβριος 1977) σ. 124 αρ. 29, βλ. και σελ. 127 αρ. 37).
«1861, Μαίου 15 (= 28 Μαίου), ημέρα Δευτέρα, άρχισε χειμών με βροχήν ραγδαίαν 24 ώρας, την οποίαν δεν ενθυμούνται οι γέροντες, αν και ο Απρίλιος και προ των 15 του Μαίου εγένοντο επανειλημμένως βροχαί».
«1864, Απριλίου 20 προς την 21 (= 3-4 Μαίου) Τρίτη εσπέρας, άρχισε χειμών διαρκέσας τέσσαρα ημερονύκτια με χιόνας, βροχάς, χαλάζας κλπ. Εβλαψε και τα αμπέλια ολίγον και τα οπωρόδενδρα»
«1866, 20 Μαίου (= 2 Ιουνίου), άρχισε βροχή ως εν ημέρα χειμώνος, μετά ψύχους διαρκέσαντος μέχρι τις 21».
1878. «Αυτό το έτος δεν έβρεξεν εις την Κρήτην από τον Απρίλιον μέχρι 13 10βρίου (…)» (Παρλαμάς, ό.π. σ. 330).
«1879, Απριλίου 25 (= 8 Μαίου), έκαμε ραγδαιοτάτας βροχάς, καθώς και την προτεραίαν. Εβρεξεν αρκετά, άλλως επρομηνύετο σημαντική καταστροφή εφ’απάντων ένεκα της μεγίστης ανομβρίας».
1880, 27 Απριλίου (= 10 Μαίου), βροχή σπουδαία μετά χαλάζης μέχρι δέκα δραμίων και μέχρι του μέσου Μαίου έβρεχε σποραδικώς. Σπανία ευφορία των γεννημάτων»
1881, 21 Απριλίου (= 4 Μαίου) ομίχλη φθοροποιά κατέκαυσε πολλά αμπέλια εις διάφορα μέρη της νήσου γενικώς. Ακρίς φθοροποιά εις διάφορα μέρη και πλήθος άπειρο ποντικών επιβλαβών».
Ιδιο έτος, «6 Μαίου (= 19 Μαίου) βροχή αδιάκοπος και χάλαζα εις μέρη επί τέσσαρας ημέρας εις όλην την Κρήτην, άνευ της επαρχίας Αρκαδίας και τινων νοτίων μερών. Αβλαβής».
1882, «28 Απριλίου, ήρχισε χειμών διαρκής, 29-30 και πρώτη Μαίου (= 11-13 Μαίου) εφ’όλης της νήσου».
«1891. (…) Ο Απρίλιος μετ’αστραπών και βροντών και χιόνος με τινας διακοπάς. Και ο Μάιος έβρεξε δίς, ωφελήσας παρά πολύ την εσοδείαν» (Παρλαμάς ό.π. σ. 342).
«1892, Μαίου πρώτη μέχρι δεκάτης ιδίου (= 13-23/5ου) ήτο αυτόχρημα χειμών. Την εβδόμη μάλιστα έγινε ψύχος δριμύ μετά χιόνων και χαλάζης, αστραπών, βροντών και κεραυνών. Εις το χωρίον Πεζά έρριψε και εφέτος κεραυνόν και κατέστρεψε έν κυπαρίσσι»
Το έτος 1893, οι τρεις μήνες της άνοιξης του οποίου υπήρξαν πολύ άστατοι και μάλιστα ο Μάρτιος εξαιρετικά άσχημος, διατηρήθηκε σχετική κακοκαιρία με τοπικές βροχές, ψύχος και θαλασσοταραχή ολόκληρο το πρώτο δεκαήμερο του Μαίου, ενώ αναφέρεται ότι την 1 ή 2 του μήνα αυτού έπνευσε σφοδρότατος νότιος άνεμος ο οποίος έρριξε το καμπαναριό στο χωριό Κεφαλάς Αποκορώνου (τοπικός τύπος στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης).
Αντίθετα τον Απρίλιο-Μάιο 1898 γίνονταν λιτανείες για να βρέξει.
Την 30 Απριλίου 1904 (= 13-5ου) σημειώθηκαν ραγδαίες βροχές και χαλάζι, ζημίες στη γεωργία.
Από 5 έως 10 Μαίου 1910 (= 18-23 Μαίου) έπεσαν ραγδαίες βροχές σε όλη την Κρήτη, που προκάλεσαν μεγάλες ζημιές στα σιτηρά και αμπέλια. Πλημμύρες σε πολλές περιοχές του νησιού. Στην άκρα Ανατολική Κρήτη οι βροχές ήταν κατακλυσμιαίες, της τάξεως της πεντηκονταετίας τουλάχιστον και προκάλεσαν εκτεταμένα και καταστροφικά πλημμυρικά φαινόμενα π.χ. στη Ζάκρο εξαφάνισαν τελείως πανάρχαιο δάσος, προκάλεσαν μεταβολή στην ακτή και διέκοψαν αρχαιολογικές έρευνες (Oliver Rackham –Jennifer Moody, «Η δημιουργία του Κρητικού Τοπίου», 2004, σ. 30, προηγήθηκαν όμως και ακολούθησαν σφοδροί και κονιορτοφόροι νότιοι άνεμοι.
Την 24-28 Μαίου 1911 (προφανώς η ημερομηνία έχει αναχθεί στο νέο ημερολόγιο) σημειώθηκε το σπουδαιότερο ψυχρό κύμα του Μαίου της περιόδου 1901-1940 (βλ. Λ. Καραπιπέρη, “On the spells of cold weather over Greece during the spring”, 1956, σ. 14), αξιοπρόσεκτο και για την καθυστερημένη ημερομηνία του. Χιόνισε στην Αττική και σε πολλές περιοχές της χώρας, επομένως λογικά ο χειμωνιάτικος καιρός πρέπει να επηρέασε και την Κρήτη, παρά την απουσία ειδήσεων στον τοπικό Τύπο. Αλλά και σε συγχαρητήρια επιστολή του τέως Βασιλέως Γεωργίου Α’ προς τον τότε Λιμενάρχη Χανίων Γ. Κουρκούτη (ημερομ. 25-4-1912) αναφέρεται ότι την 30-5-1911 ένα ιστιοφόρο προσάραξε στο στόμιο του λιμανιού Χανίων λόγω τρικυμίας.
Από 9 έως 13-5-1912 σημειώθηκε ισχυρό ψυχρό κύμα πανελλήνια (Καραπιπέρης ό.π. σ. 14).
Την 23-4-1913 (= 5-5ου) ισχυρή ανεμοθύελλα με ΝΑ άνεμο προκάλεσε πλείστες ζημίες στο νησί, ξερριζώθηκαν πολλά δένδρα κλπ, ενώ σε ναυάγιο στο νησί Σούδα πνίγηκαν 6 άτομα που πήγαιναν στο τοπικό πανηγύρι του Αγίου Νικολάου. Η θύελλα αυτή (σαν άνεμος αλλά και σαν έντονη λασποβροχή) αναφέρεται ότι έπληξε πολλά μέρη της Ελλάδος και των γύρω περιοχών και από διάφορες πηγές.
Ο Μάιος 1917 και 1919 υπήρξε ψυχρός και βροχερός. Μάλιστα από 21 έως 26 Μαίου 1917 σημειώθηκε ένα από τα ισχυρότερα ψυχρά κύματα του μήνα πανελλήνια (Καραπιπέρης ό.π. σ. 14), που υποδηλώνει χιόνια στα βουνά μας.
Την 26-4-1921 (= 9-5ου) σημειώθηκε χαλαζοθύελλα σε περιοχές της ΒΔ Κρήτης με χαλάζι σε μέγεθος αυγού (12 ½ δράμια). Καταστράφηκαν τελείως δένδρα και καλλιέργειες, πανικοβλήθηκαν οι κάτοικοι, στρώμα χαλάζης στο έδαφος για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Την 11 (= 24) Μαίου 1922 έπνευσαν θυελλώδεις Δ-ΝΔ άνεμοι.
Μετά από ένα πρωτοφανώς χειμερινό Απρίλιο με χιόνια μέχρι πολύ χαμηλό υψόμετρο, χαλάζι στα παράλια και σφοδρή θαλασσοταραχή, ο Μάιος του έτους 1926 υπήρξε ανήλιος, ψυχρός και βροχερός μέχρι το τέλος του (ιδίως 27η).
Αντίθετα συνεχείς ισχυροί νότιοι άνεμοι σημειώθηκαν τον Μάη του επόμενου έτους 1927.
Την 8η Μαίου 1928, μεσημέρι, σημειώθηκε η ισχυρότερη ανεμοθύελλα με νότιο/ΝΑ άνεμο, ίσως του αιώνα, σε όλη τη βόρεια ακτή του νησιού, με πολλές ζημίες σε σπίτια ακόμα και στις πόλεις (Χανιά, Ηράκλειο) και καταστροφές σε δένδρα και καλλιέργειες (πεδινή Κυδωνία, Ρέθυμνο, Μάλλια, Λασήθι …), αλλά και στη νότια Πελοπόννησο. Παρασύρθηκε ο μιναρές του (τότε τζαμιού) του Αγίου Φραγκίσκου που τώρα στεγάζει το Μουσείο Χανίων στην οδό Χάληδων και κατέπεσε πολλά μέτρα βορειότερα. Σύμφωνα με τον παρατηρητή του ΜΣ Χανίων «ανεμοθύελλα από 8ης έως 16.30 ώρας, εκκριζούνται δένδρα, ιδίως ελαίαι και ευκάλυπτοι. Θραύονται κλάδοι έως 40 εκ. Μία παλαιά οικία έπεσεν εις Κουμ-Καπί, ετέρας κατέπεσεν ο τοίχος. Ανηρπάγησαν παράθυρα και κέραμοι οικιών». Ο ίδιος την κατέγραψε (με βάση προσωπική παρατήρηση, τότε) σαν ΝΑ 10 Β. Η θύελλα αυτή έμεινε για πολλά χρόνια στη μνήμη των κατοίκων. Τρομερές ζημιές σε Μάλια-Χερσόνησο.
Την 11 έως 13 Μαίου 1931 σημειώθηκαν ραγδαίες βροχές σε όλη την Κρήτη.
Την 12 και 13 Μαίου 1932 σημειώθηκε παράκαιρη κακοκαιρία με βροχές, ψύχος και θαλασσοταραχή, ενώ χιόνια έπεσαν στις κορυφές των ορέων, σύμφωνα με τον τον παρατηρητή του ΜΣ Χανίων αλλά και τον Τύπο.
Την 17 έως 23 Μαίου 1933 σημειώθηκε ισχυρό ψυχρό κύμα πανελλήνια (Καραπιπέρης, ό.π. σ. 14), που σημαίνει χιόνια στα βουνά.
Ραγδαίες βροχές την 7 Μαίου 1937.
Ο Μάιος 1940 χαρακτηρίστηκε από σχεδόν συνεχείς θυελλώδεις ΝΑ ανέμους. Αυτοί σημειώθηκαν την 4, την 11-12 και ιδίως την 15 και 16 Μαίου 1940, οπότε και πάλι σημειώθηκαν ζημίες στη γεωργία του νησιού, έπεσαν δε δένδρα ακόμη και μέσα στην πόλη των Χανίων.
Ιδιαίτερη αναφορά οφείλομε να κάνομε στον Μάιο 1941, για άλλους λόγους : Ο μετεωρολογικός Σταθμός Χανίων λειτούργησε παρά τους βομβαρδισμούς μέχρι την 20ή του μήνα, ημέρα επίθεσης των γερμανικών στρατευμάτων (το επισημαίνει ο ίδιος ο παρατηρητής). Εμεινε κλειστός μέχρι τον Ιανουάριο 1945. Όταν άρχισαν οι βομβαρδισμοί επικρατούσαν ισχυροί ΝΑ άνεμοι στο νησί, που έφερναν τους καπνούς από τη Σούδα στα Χανιά.
Σφοδρότατοι νότιοι άνεμοι την 24-5-1946, καθώς και την 23-5-1948.
Ασυνήθιστα ψυχρός καιρός – χωρίς να αναφέρονται χιόνια – σημειώθηκε την 3-4 Μαίου 1950 (οπότε και έπεσαν 32,2 χιλιοστά στην πόλη των Χανίων, ήταν ο πλέον υγρός για την πόλη με 87,4 χιλ). Επίσης βροχές έπεσαν την 17-5-1951, την 26-5- 1952 (οπότε και κεραυνοί σε διάφορα σημεία), την 31-5-1953, την 17-5-1959 κλπ.
Την 10-5-1951 έπνευσαν θυελλώδεις ΝΑ άνεμοι στο νησί, ζημίες ιδίως Δυτική Κρήτη.
Το ίδιο παρατηρήθηκε και την 17-5-1954 (μεγάλες ζημίες ιδίως στον Αποκόρωνα) και λιγότερο την 1-5-1960 κλπ..
Σφοδροί ΝΑ άνεμοι και την 11-5-1955.
Την 4-5-1958 σημειώθηκε θερμοκρασία 8,9 C στο Ηράκλειο
Την 25-5-1960 καταρρακτώδης βροχή στην περιοχή Αποκορώνου, με χαλάζι μεγέθους αυγού επί δύο ώρες. Εκτακτες ζημίες, αλλά τοπικές.
Επίσης ο Μάιος 1962 έμεινε στη μνήμη των Κρητικών για τις συνεχείς βροχές και το ψύχος, που κατέστρεψαν τις αμπελοκαλλιέργειες στο νησί, ιδίως στην Ανατολική Κρήτη. Πιο βροχερή η 6η οπότε έπεσαν 30-40 χιλιοστά σε όλη τη βόρεια Κρήτη.
Την 2-5-1965 η θερμοκρασία στο Ηράκλειο έπεσε στους 8,9 C ενώ την 14-5-1966 στο Ρέθυμνο έπεσε στους 7 C (ρεκόρ).
Από 4 έως 6 Μαίου 1970 έπεσαν σημαντικές βροχές και επικράτησαν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες σε όλο το νησί με ισχυρούς βόρειους ανέμους : 7,8 C Χανιά (ρεκόρ), 8,8 C Ηράκλειο. Πολύ πιθανά χιόνια σε μεγάλο υψόμετρο στα όρη.
Την 29 και 30 Μαίου 1972 παράταιρος συνδυασμός προκάλεσε πανελλήνια κακοκαιρία, στο δε νησί σημειώθηκαν έντονες τοπικά βροχές, κρύο και ισχυρούς ανέμους.
Τον Μάιο 1973, επί εννέα ημέρες από τις οποίες οι έξη συνεχείς (από 20 έως 25) η θερμοκρασία στη βόρεια Κρήτη ξεπερνούσε τους 30 C με μέγιστη τους 37 C την 21-22.
Την 14-5-1975 ραγδαίες βροχές σημειώθηκαν σε όλη τη βόρεια Κρήτη : 31 χιλ Ηράκλειο. Αντίστροφα από 22 έως 25 οι θερμοκρασίες ήταν πάνω από 30 C (έως 36 C Χανιά την 24), με ισχυρούς λίβες.
Ο Μάιος 1977 είχε επτά (7) ημέρες με θερμοκρασίες πάνω από 30 C στα Χανιά, από τις οποίες οι τέσσερεις συνεχείς (21-24) με μέγιστη τους 34 C την 23η. Περιέργως το Ηράκλειο έμεινε πολύ πιο δροσερό !
Την 2-5-1978 οι νότιοι άνεμοι έφθασαν σχεδόν τα 100 χιλ/ώρα στο Ηράκλειο
Την 15-5-1979, έτος με δροσερό Μάιο, έπεσαν στα Χανιά 41 χιλ. (2η τιμή ρεκόρ μήνα), ενώ συνεχείς και αξιόλογες για την εποχή βροχές σημειώθηκαν και στο Ηράκλειο.
Τα τέλη (28-31) Μαίου 1980 σημειώθηκαν συνεχείς νότιοι άνεμοι που ανέβασαν τη θερμοκρασία σε πολύ υψηλά επίπεδα : την 29 και 30η η θερμοκρασία στο Ηράκλειο ανέβηκε στους 37 και 38 C αντίστοιχα, το ίδιο και στο Ρέθυμνο και Χανιά (37 C την 30).
Την 29-5-1982 αναφέρεται βροχόπτωση 74,5 χιλ στο Ηράκλειο (σπάει κάθε ρεκόρ Μάη), με ευνοική βαρομετρική κατάσταση και ισχυρούς βόρειους ανέμους. Συχνές βροχές σημειώνονταν και στα Χανιά την ίδια περίοδο, αλλά και την 16 (22 χιλ). Ολος ο μήνας ήταν ψυχρός, με μέση μέγιστη θερμοκρασία 23,8 C και βροχερός με 44 χιλ στα Χανιά (αεροδρόμιο) και 82,8 χιλ στο Ηράκλειο.
Ο Μάιος 1984, εκτός του ότι υπήρξε τελείως ξηρός και θερμός, με μέση θερμοκρασία 25,6 C και έξη ημέρες με θερμοκρασίες πάνω από 30 C (μάξιμουμ 36,4 C την 21η στο Ηράκλειο), χαρακτηρίστηκε και από πολύ δυνατούς νότιους ανέμους, οι οποίοι στο Ηράκλειο έφθασαν ή ξεπέρασαν τα 100 χιλ/ώρα σε 5 ημέρες, ειδικά την 10-11, οπότε σημειώθηκαν και λασποβροχές σε όλη την Κρήτη. Η ένταση των ανέμων στα Χανιά ήταν μικρότερη, όπως και η ζέστη (34,6 C μέγιστη τιμή, επίσης την 21η).
Την 6-5-1985 θυελλώδεις ΝΑ άνεμοι, ζημίες κατά τόπους, λασποβροχή. Εξάλλου την 27-5-1985 ραγδαίες βροχές, με βόρειους ανέμους : 31 χιλ. Ηράκλειο.
Την 2-5-1986 αξιόλογες βροχές σε όλο το νησί (20 χιλ. Ηράκλειο, 34 χιλ Χανιά). Ψυχρός επίσης, με 23 C μέση μέγιστη μήνα.
Ο Μάιος 1987 υπήρξε ακόμα πιο ψυχρός (22,1 C μέση μέγιστη μήνα.Χανιά) ενώ την 11η στο Ηράκλειο η θερμοκρασία έπεσε στους 8,8 C. Ηταν όμως ξηρός μήνας.
Ο Μάιος 1988 υπήρξε ο μήνας των άκρων : μετά από μια πολύ ψυχρή αρχή, με μονοψήφιες θερμοκρασίες στη βόρεια ακτή που άγγιξαν τα ρεκόρ ψύχους (8 C Χανιά στις 3, 8,6 C Ηράκλειο στις 4), ο υπόλοιπος μήνας υπήρξε πολύ θερμός, με μέση μέγιστη Ηρακλείου 25,4 C και 5 μέρες με θερμοκρασίες πάνω από 30 C (την 13 έφθασε τους 38 C, ενώ στα Χανιά τους 36 C). Η θερμοκρασία όμως κατά τόπους λέγεται ότι έφθασε τους 41 C (σύμφωνα με τον Τύπο). Ισχυροί νότιοι άνεμοι.
Ο Μάιος 1989 ήταν επίσης ψυχρός, με 22,6 C και μέτρια υγρός (25,15 χιλ Χανιά).
Το ίδιο ψυχρός και ο Μάιος 1991 με 22, 2 C μέση μέγιστη μήνα στα Χανιά, όπως και ο επόμενος του 1992.
Ο Μάιος 1993 ήταν πολύ υγρός σχετικά : Ιδίως την 8 και 9 σημειώθηκαν ισχυρές βροχές και καταιγίδες σε όλο το νησί (26 χιλ Ηράκλειο, 53,09 χιλ στα Χανιά με σύνολο μηνός 70,11 χιλ).
Την 26-5-1994 σημειώθηκαν 37 C στα Χανιά.
Την 3-4 Μαίου 1998 σφοδροί ΝΑ άνεμοι σε όλο το νησί, ιδίως όμως στους νομούς Χανίων και Ρεθύμνης, όπου και ζημίες σε δένδρα κλπ, ενώ σημειώθηκε λασποβροχή σε όλο το νησί., θερμοκρασίες πάνω από 30 C.
Και ο Μάιος 1999 υπήρξε θερμός, με μέση μέγιστη Ηρακλείου 25,2 C και 5 μέρες πάνω από 30 C. Ηταν επίσης και σχεδόν ξηρός παντού.
Την 5-5-2001 σφοδροί ΝΑ σε όλο το νησί, θερμοί, τις επόμενες ημέρες σφοδροί δυτικοί, ενώ την 20 σημειώθηκαν 35 C στα Χανιά.
Την 29-5-2003 καταρρακτώδεις βροχές, ιδίως στην ΝΑ Κρήτη όπως π.χ. περιοχή Ιεράπετρας όπου έπεσαν 113 χιλ. σε 12 ώρες, ένας νεκρός από πνιγμό, ζημίες σε δρόμους και θερμοκήπια, ζημίες και στην περιοχή Γρα-Λυγιάς κλπ, Καστέλλι Πεδιάδος, Οροπέδιο Λασηθίου (ζημίες στη γεωργία) κλπ, λιγότερο στη Δυτική Κρήτη. Επικράτησαν ισχυροί ψυχροί ΒΑ άνεμοι.
Ο Μάιος 2004 υπήρξε ψυχρός (π.χ. μέση μέγιστη στα Χανιά 23,6 C), βροχερός, με θαλάσσιους σίφωνες τουλάχιστον σε Ηράκλειο και Ακρωτήρι την 19, οπότε και ιδίως έπεσαν αρκετές βροχές σε όλο το νησί. Συχνοί Β/ΒΔ άνεμοι.
Την περίοδο από 25 έως 28-5-2005 έπεσαν σημαντικές βροχές και σημειώθηκαν και στο νησί, ιδίως στην Ανατολική Κρήτη. Καταιγίδα στο Ηράκλειο (19 χιλ) είχε σαν αποτέλεσμα να σημειωθούν ζημίες στη γεωργία, πλημμύρες και να πνιγεί ένα άτομο στην περιοχή Κνωσσού, ενώ χαλάζι σαν μικρό καρύδι έπεσε στην περιοχή Μεσσαράς και στο εσωτερικό Νομού Ηρακλείου, ζημίες έως και σε αυτοκίνητα. Αντίθετα στα Χανιά 0 χιλ.
Ο περυσινός Μάιος 2007 υπήρξε ιδιαίτερα βροχερός μεταξύ της 16 και της 26ης, αλλά οι βροχές είχαν μεγάλη τοπικότητα : Σημειώθηκαν μεγάλα ύψη βροχής π.χ. 84 χιλ. στο Γάζι και σε αρκετά άλλα σημεία στο εσωτερικό του νησιού, μικρότερα στους παράλιους σταθμούς (π.χ. μεταξύ 5 και 10 χιλ. στο Ηράκλειο, όμως την 19 στο αεροδρόμιο Χανίων έπεσαν 37,59 χιλ). Ζημίες στη γεωργία, ιδίως αμπέλια. Σημειώθηκε και πτώση χαλάζης, τοπικά. Δροσερός μήνας, με μέση μέγιστη Χανίων 24,3 C.
Τέλος ο φετεινός Μάιος μέχρι τώρα υπήρξε αρκετά ψυχρός – χιόνισε στις κορυφές του Ψηλορείτη παρόλο που οι θερμοκρασίες στη Βόρεια Κρήτη δεν κατέβηκαν σε μονοψήφιες τιμές, σε αντίθεση με τον ίδιο μήνα άλλων ετών – και «αξιοπρεπώς» υγρός στη Δυτική Κρήτη.
Γενικότερα, οι βροχές τον μήνα αυτό στην Κρήτη είναι σχετικά λίγες. Το ύψος βροχής ανά μήνα ανέρχεται, σύμφωνα με ένα πρόχειρο ΜΟ (περίοδος 1960-1973, των Μάρκου-Ιακωβάκη Κλιμογράμματα και δείκτης ξηρότητος εις τον Ελληνικόν χώρον», 1975, σ. 18-21), δε 14,3 για Ηράκλειο και 14,7 για Χανιά. Σύμφωνα με τους δικούς μας υπολογισμούς ο ΜΟ της περιόδου 1914-1974 ανέρχεται σε κάπως μικρότερη τιμή δηλαδή σε 13,22 χιλ.
Ωστόσο Μάης χωρίς καθόλου βροχή δεν είναι τόσο συχνό φαινόμενο. Τελείως ξηρός Μάης στα Χανιά παρατηρήθηκε το 1924, 1945, 1947, 1949, 1968 και 1969 (αεροδρ), 1973, 1976-8, 1999, 2002 και 2005, ενώ στο Ηράκλειο (από τα τέλη 1960) τα έτη 1968, 1973, 1974, 1977, 1984, 1990, 2002, 2006.
Αντίστροφα, ο πλέον πολύομβρος Μάιος φαίνεται να ήταν στα μεν Χανιά (ΜΣ Δεξαμενής, περίοδος 1914-1978 και στη συνέχεια Αεροδρόμιο) ο Μάιος του έτους 1950 (87,4 χιλ. στις αρχές του μήνα) και ακολουθεί ο ίδιος μήνας του έτους 1993 (70,11 χιλ), στο δε Ηράκλειο ο Μάιος 1982 (82,8 χιλ). Οσο για το ρεκόρ 24ωρης βροχόπτωσης του μήνα, στα Χανιά φαίνεται να ήταν η τιμή των 53,09 χιλ που έπεσε την 9-5-1993, στο Ηράκλειο η εξεπέραστη τιμή των 74,5 χιλ που έπεσε την 29-5-1982 (πρβλ. τις μπόρες στα δυτικά της πόλης της 26ης Μαίου 2007. Σίγουρα όμως το ρεκόρ κατέχει η περιοχή Ιεράπετρας με τις βροχές της 29-5-2003 (113 χιλ.) και βέβαια να μην ξεχνάμε το ιστορικό πλημμυρικό γεγονός του παράξενου Μαίου 1910.
Από πλευράς σφοδρών νοτίων ανέμων και ενίοτε λασποβροχής σημειώνομε την 11-5-1984, την 6-5-1985, την 12 και 13-5-1988 (τότε σημειώθηκαν και oi θερμοκρασίες καύσωνα με έως και 41 ο C) και την 4/5-5-1998 (με γενικευμένη λασποβροχή).
Τέλος, θερμοκρασίες πάνω από 30 C είναι αρκετά συχνές αλλά δεν παρατηρούνται κάθε χρόνο (στο Ηράκλειο τέτοιες τιμές σημειώθηκαν στα 27 από τα 46 χρόνια που υπάρχουν στοιχεία, ενώ σε 9 περιπτώσεις παρατηρήθηκαν επί πολλές ημέρες, συνεχείς ή όχι). Καύσωνες (με τη μετεωρολογική έννοια των 37 C) παρατηρούνται αλλά πιο σπάνια, ωστόσο τα ρεκόρ είναι 38,6 C στα Χανιά την 26-5-1974 (η τιμή στο http://www.tutiempo.net αναφέρεται σαν 39 C), 38 C στο Ηράκλειο την 30-5-1980 και 13-5-1988, ενώ στο Ρέθυμνο το ρεκόρ (37,5 C) σημειώθηκε επίσης την 30-5-1980.
Αντίθετα η πιο χαμηλή θερμοκρασία ήταν η τιμή των 7,8 C που παρατηρήθηκε στα Χανιά την 5 και 6 Μαίου 1970.
Πολλά φιλιά
Γιώργος Στυλιανάκης
Δευτέρα 12 Μαΐου 2008
Παρασκευή 9 Μαΐου 2008
Όψιμο Χιόνι
Αν και δεν είναι το πλέον όψιμο χιόνι για τις κορυφές των βουνών της Κρήτης δεν παύει να είναι σπάνιο να χιονίζει μήνα Μάη, έστω και πάνω από τα 2000 μέτρα υψόμετρο.
Η εικόνα, 9/5/2008 και ώρα 07:30, δείχνει το πασπάλισμα των κορυφών του Ψηλορείτη που έγινε το διήμερο 7 και 8 Μάη. Φυσικά αυτό το φρέσκο χιόνι δεν θα αντέξει καθόλου ενώ οι λιγοστές χιονούρες που απέμειναν (ως περίπου τα 1800μ, με κάποιες μικρές ακόμα χαμηλότερα) δύσκολα θα κρατήσουν ως τα τέλη του μήνα.
Οι καταγραφές με όψιμα χιόνια είναι αρκετές, αλλά δεν γνωρίζω προσωπικά πότε έπεσε το οψιμότερο χιόνι στην Κρήτη, αντιγράφω όμως από την ανάρτηση για τους Μάηδες του Γιώργου Στυλιανάκη:
"Την 12 και 13 Μαίου 1932 σημειώθηκε παράκαιρη κακοκαιρία με βροχές, ψύχος και θαλασσοταραχή, ενώ κατά τον τοπικό τύπο έπεσαν χιόνια στις κορυφές των ορέων !."
Μιχ. Δρετάκης
Η εικόνα, 9/5/2008 και ώρα 07:30, δείχνει το πασπάλισμα των κορυφών του Ψηλορείτη που έγινε το διήμερο 7 και 8 Μάη. Φυσικά αυτό το φρέσκο χιόνι δεν θα αντέξει καθόλου ενώ οι λιγοστές χιονούρες που απέμειναν (ως περίπου τα 1800μ, με κάποιες μικρές ακόμα χαμηλότερα) δύσκολα θα κρατήσουν ως τα τέλη του μήνα.
Οι καταγραφές με όψιμα χιόνια είναι αρκετές, αλλά δεν γνωρίζω προσωπικά πότε έπεσε το οψιμότερο χιόνι στην Κρήτη, αντιγράφω όμως από την ανάρτηση για τους Μάηδες του Γιώργου Στυλιανάκη:
"Την 12 και 13 Μαίου 1932 σημειώθηκε παράκαιρη κακοκαιρία με βροχές, ψύχος και θαλασσοταραχή, ενώ κατά τον τοπικό τύπο έπεσαν χιόνια στις κορυφές των ορέων !."
Μιχ. Δρετάκης
Παρασκευή 2 Μαΐου 2008
Ήταν ο θερμότερος Απρίλης...
Μέσες Μηνιαίες Θερμοκρασίες Απριλίου του Αεροδρομίου Ηρακλείου (1958-2008)
Ίσως πολλοί να μην έχουν καταλάβει πόσο θερμός ήταν ο Απρίλης που πέρασε για την Κρήτη (αλλά και για πολλές ακόμη περιοχές της Ελλάδας). Ίσως γιατί δεν ήταν το ίδιο θερμός σε όλο το νησί αλλά και γιατί το κάπως ψυχρό τελείωμα του μήνα, που συνέπεσε με το Πάσχα, έκανε να ξεχαστεί η "κάψα" του. Όμως οι δύο θερμές εισβολές που είχαμε ήταν ισχυρές και σχετικά παρατεταμένες με αποτέλεσμα να πέσουν "ρεκόρ" μήνα σε πολλά εσωτερικά και βόρεια σημεία της Κρήτης. Ειδικά η δεύτερη θερμή εισβολή κατά την οποία έσπασαν επί 2 ημέρες συνεχόμενα τα όρια του καύσωνα σε σημεία της βόρειας Κρήτης και έσπασαν κατά 2,5 ολόκληρους βαθμούς τα ρεκόρ θερμοκρασιών του μήνα στο γεωδυναμικό ύψος των 850mb. Το Πανελλήνιο ρεκόρ Απριλίου του αεροδρομίου Ηρακλείου (37,4oC) ήταν ένα από τα γεγονότα που σημάδεψαν το μήνα. Η ανάρτηση αυτή θα δείξει, αναφερόμενη στο Ηράκλειο, πόσο περισσότερο ζεσταθήκαμε από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν...
Το γράφημα στην αρχή της ανάρτησης δείχνει εύγλωττα:
... την τάση ανόδου κατά τα τελευταία 50 χρόνια της μέσης μηνιαίας θερμοκρασίας (πράσινη γραμμή)
... την τιμή ρεκόρ του φετινού Απρίλη (ακριβής τιμή 17,93, πλησιάζει τους 18oC!)
... σε αντιδιαστολή την απίθανα χαμηλή τιμή του Απρίλη 1997 (13,3oC) και τη μέση τιμή (15,9oC)
... οτι από το 1998 και μετά συμπληρώσαμε 8 στις 11 χρονιές πάνω από τη μέση μηνιαία κλιματική τιμή!
Τα στεοιχεία είναι από την ιστοσελίδα:
http://www.tutiempo.net/en/Climate/Heraklion_Airport/167540.htm
Το επόμενο γράφημα αναφέρεται στη μέση ημερήσια θερμοκρασία του Απρίλη 2008 σε σύγκριση με τις "κανονικές" τιμές (ημερολογιακοί μέσοι όροι 45 ετών) αλλά και με το παράδειγμα 1997 για αντιπαράθεση, πάντα για το σταθμό της ΕΜΥ στο αεροδρόμιο Ηρακλείου. Φαίνονται τα 2 σχετικά ψυχρά διαστήματα στις αρχές και στα τέλη του μήνα που συνοδεύτηκαν με φαινόμενα και οι 2 ισχυρές θερμές εισβολές με διάρκεια τουλάχιστον ένα τριήμερο η κάθε μία:
Το επόμενο γράφημα αφορά τις ελάχιστες ημερήσιες θερμοκρασίες που μετρήθηκαν στον ίδιο σταθμό τον Απρίλη 2008 σε σύγκριση με τις μέσες ελάχιστες (ημερολογιακοί μέσοι όροι 45 ετών) , τις απόλυτα ελάχιστες και την περίπτωση Απριλίου 1997. Εχει ενδιαφέρον ότι στις 29/4/08, παρότι μιλάμε για τον θερμότερο Απρίλη!, έπεσε μία από τις 5 χαμηλότερες ημερήσιες επιδόσεις που κρατούσε ο Απρίλης του 1997!!! Αυτό όμως που πρέπει περισσότερο να σχολιαστεί γα τον Απρίλη 2008, είναι οι 4 φορές που η ελάχιστη νύχτας, και οι δύο ολόκληρου 24ώρου, δεν κατέβηκε τους 20 βαθμούς κάνοντας μάλιστα ακόμα ένα ρεκόρ μήνα, το 24,8oC ως μεγαλύτερη ελάχιστη τιμή νυχτός στις 21/4.
Παρακολουθώντας τις ημερομηνίες θερμών εισβολών που αναφέρει ο Γ. Στυλιανάκης (http://creteweather.blogspot.com/2008/04/blog-post_03.html) και τα διαθέσιμα στοιχεία από το 1958 και μετά, βλέπουμε οτι αυτό το φαινόμενο με πάνω από 20 βαθμούς ελάχιστη 24ώρου είχε καταγραφεί μήνα Απρίλιο συνολικά έξη (6) φορές και μονάχα μία (1) χρονιά, το 1998, συνέβηκε δύο (2) φορές τον ίδιο Απρίλιο. Επίσης από μία (1) φορά το 1985, 1989, 1993 και το 1999.:
Το επόμενο γράφημα είναι ακόμα περισσότερο "καυτό" και αποκαλυπτικό... Οι μέγιστες ημερήσιες θερμοκρασίες του Απρίλη 2008. Εκτός από την απόλυτα μέγιστη όλων των εποχών για Απρίλη είχαμε 4 φορές ανώτερη ημερήσια επίδοση και σχεδόν όλος ο μήνας κύλησε πάνω, ως πολύ πάνω από τα "κανονικά" του. Το 1997 τίθεται και εδώ σε αντιπαράθεση...:
Στη συνέχεια παρατίθεται το διάγραμμα μέσης ημερήσιας θερμοκρασίας στο Σταθμό Κνωσού του ΕΑΑ για τον Απρίλιο 2008 σε σχέση με τα 2 προηγούμενα χρόνια που υπάρχει ο σταθμός.
Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον οτι η μέση ημερήσια θερμοκρασία ξεπέρασε φέτος τον Απρίλη έξη (6) φορές τους 25 βαθμούς. Για σύγκριση, με άλλους μήνες, αναφέρουμε ότι, αν εξαιρέσουμε τους τρεις καλοκαιρινούς μήνες, οι 25 βαθμοί έχουν ξεπεραστεί πέντε (5) φορές το Σεπτέμβριο του 2007 (επεισόδιο καύσωνα στις αρχές του μήνα) και από δύο φορές το Μάη και το Σεπτέμβρη του 2006. Παρότι ο Μάης και ο Σεπτέμβρης είναι κατά τεκμήριο πολύ θερμότεροι μήνες από τον Απρίλη. Και βέβαια η επίδοση 30,7oC στις 21/4/08 ξεπερνά κάθε προηγούμενο ανοιξιάτικο (αλλά και φθινοπωρινό)! Συγκρίνεται μόνο με τις πέντε (5) ημέρες του καύσωνα του Ιουνίου 2007 και τις δύο (2) αντίστοιχες του καύσωνα του Ιουλίου 2007 κατά τις οποίες ξεπεράστηκε το 30άρι ως μέση ημερήσια τιμή... Ο σταθμός πάντως κατέγραψε και τη μέγιστη (36,7) και την ελάχιστη (7,4) επίδοση του μήνα Απρίλη φέτος...:
Εχει μεγάλο ενδιαφέρον όμως η σύγκριση των μέσων ημερήσιων τιμών στους 2 αυτούς σταθμούς. Διακρίνεται η σαφής τάση για μεγαλύτερες τιμές στο σταθμό Κνωσού όταν επικρατεί νότιο ρεύμα, ειδικά αν αυτό δεν είναι αρκετά δυνατό ώστε να αποδυναμώνει την επιροή της θαλαάσσιας αύρας... Ετσι τα συχνά νότια ρεύματα έδωσαν 18,5 βαθ. ως μηνιαία μέση θερμοκρασία στην Κνωσό, τουλάχιστον μισό βαθμό παραπάνω από το αεροδρόμιο.
Μιχάλης Δρετάκης
Τρίτη 22 Απριλίου 2008
Θερμής εισβολής απολογισμός
Μας αποχαιρέτησε το δεύτερο κύμα ζέστης για το φετινό καυτό Απρίλη. Δεν θέλει όμως να το ξεχάσουμε. Κατέγραψε ιστορικά ρεκόρ θερμοκρασιών που θα σχολιάζονται για χρόνια...
Πρώτα από όλα οι μέγιστες τιμές. Ρεκόρ Ελλάδας για Απρίλιο μήνα το 37,4oC του Αεροδρομίου Ηρακλείου και δεύτερη τιμή από κοντά η επίδοση που έπιασε σήμερα το Αεροδρόμιο των Χανίων, 37oC. Παρελθόν πλέον το 36,8oC του Λεωνιδίου που κράταγε από τις 10/4/1985 και μένει στην τρίτη θέση όλων των εποχών. Αμέσως μετά οι 36,7oC στους σταθμούς ΕΑΑ Κνωσού (21/4) και Χανίων (22/4). Οπότε έχουμε 4 σταθμούς να καταγράφουν μέγιστες πάνω από το συμβατικό όριο του καύσωνα (36,6oC) για πρώτη φορά σύμφωνα με τα ιστορικά καταγραμμένα στοιχεία στην Κρήτη για μήνα Απρίλιο. Προφανώς πρόκειται για αξιοσημείωτες επιδόσεις.
Συνολικά πολύ υψηλές τιμές θερμοκρασίες (34+) είχαμε στους ακόλουθους σταθμούς/ημερομηνίες:
Αεροδρόμιο Ηρακλείου (ΕΜΥ) 37,4oC (22/4)
Αεροδρόμιο Χανίων (ΕΜΥ) 37oC (22/4)
Κνωσός Ηρακλείου - ΕΑΑ 36,7oC (21/4)
Χανιά - ΕΑΑ 36,7oC (22/4)
Λιμάνι Ηρακλείου - ΕΑΑ 36,5oC (22/4)
Αεροδρόμιο Χανίων - ΕΜΥ 36oC (21/4)
Κνωσός Ηρακλείου - ΕΑΑ 35,9oC (22/4)
Χανιά - ΕΑΑ 35,6oC (21/4)
Χανιά - ΕΑΑ 35,6oC (20/4)
Βρύσες Αποκορώνου - ΕΑΑ 35,5oC (22/4)
Ρέθυμνο - ΕΑΑ 35,2oC (21/4)
Σητεία- ΕΜΥ 35,2oC (22/4)
Καστέλι Πεδιάδας - ΕΜΥ 34,8oC (21/4)
Καστέλι Πεδιάδας - ΕΜΥ 34,4oC (21/4)
Βρύσες Αποκορώνου - ΕΑΑ 34,3oC (21/4)
Αεροδρόμιο Χανίων - ΕΜΥ 34oC (20/4)
Επίσης ιδιαίτερα θερμή ήταν η νύχτα Δευτέρας 21 προς Τρίτη 22/4 με το σταθμό Κνωσού να μην κατεβαίνει κάτω από τους 28,8oC και διάφορους σταθμούς να καταγράφουν τιμές 32-33 βαθμών μέσα στη νύχτα... Εντυπωσιακό το ότι ορεινές και ημιορεινές περιοχές όπως το οροπέδιο Λασιθίου και το Σπήλι κατέγραψαν μέγιστες τιμές κοντά στους 32oC.
Αλλο αξιοσημείωτο, οι πολύ χαμηλές σχετικές υγρασίες, ως 5% στο αεροδρόμιο Χανίων. Αυτές περιόριζαν το δείκτη δυσφορίας. Τέλος αξιοσημείωτα τα αντίστροφα ανεβοκατεβάσματα θερμοκρασιών και σχετικών υγρασιών με την αλλαγή των ανέμων.
Και όμως, παρότι αυτό ξενίζει πολλούς, η νότια Κρήτη κρατήθηκε πολύ δροσερή αυτό το τριήμερο χάρις στην αύρα του νοτιά. Με εξαίρεση την ακραία τιμή 31,6 χάρις σε πρόσκαιρο ανατολικό ρέυμα στο Τυμπάκι-ΕΜΥ (22/8) η θερμοκρασία μόλις που έφθασε τους τους 28,8 στην Παλιόχωρα-ΕΑΑ, τους 27,6 στο σταθμό Ιεράπετρας-ΕΜΥ και τέλος μόλις τους 25,1 στο σταθμό Ιεράπετρας-ΕΑΑ.
Οι φωτογραφίες είναι από τη δύση του ήλιου στη ράχη της Δόξας στο Στρούμπουλα, όπως φαινόταν από ένα λόφο στα ΝΔ της πόλης του Ηρακλείου την Κυριακή, 20/4/2008 με νοτιά και αρκετή αφρικανική σκόνη...
Δευτέρα 21 Απριλίου 2008
Ο πιο θερμός καταγεγραμμένος Απρίλης
Σπάσανε τα ιστορικά ρεκόρ μέγιστων θερμοκρασιών για τον μήνα Απρίλη στην Κρήτη, όπως αναμενόταν.
Τη Μεγάλη Δευτέρα 21 Απρίλη, καταγράφηκε απόλυτη μέγιστη όλων των εποχών στην Κνωσό 36.7β, στο αεροδρόμιο Χανίων 36.0β, στο Ακρωτήρι Χανίων 35.6β, στο Ρέθυμνο 35.2β, στις Βρύσες Αποκόρωνα 34.3β, στο Σπήλι 32.1β και στο Τζερμιάδων Λασιθίου (820μ) 31.9β.
Και η Μεγάλη Τρίτη επιφυλάσει πολύ ζέστη και ίσως οι παραπάνω τιμές να καταριφθούν ως ρεκόρ.
Τη Μεγάλη Δευτέρα 21 Απρίλη, καταγράφηκε απόλυτη μέγιστη όλων των εποχών στην Κνωσό 36.7β, στο αεροδρόμιο Χανίων 36.0β, στο Ακρωτήρι Χανίων 35.6β, στο Ρέθυμνο 35.2β, στις Βρύσες Αποκόρωνα 34.3β, στο Σπήλι 32.1β και στο Τζερμιάδων Λασιθίου (820μ) 31.9β.
Και η Μεγάλη Τρίτη επιφυλάσει πολύ ζέστη και ίσως οι παραπάνω τιμές να καταριφθούν ως ρεκόρ.
Παρασκευή 18 Απριλίου 2008
20-22 Απρίλη 2008: Θερμή εισβολή σε όρια Καύσωνα...
Η παραπάνω φωτογραφία τραβήχτηκε από το φίλο Στέλιο Σημαιάκη, στο Σκαλάνι Ηρακλείου ακριβώς πριν 3 χρόνια, στις 17/4/2005, όταν ένα κύμα αφρικανικής σκόνης κάλυψε την Κρήτη - και γενικότερα την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της ανατολικής Μεσογείου. Έτσι και σήμερα 18/4/2008 η σκόνη δηλώνει παρούσα, αν και σε πολύ μικρότερη ποσότητα.
Αν και στο τέλος του μήνα θα γίνει η αποτίμηση όλα τα ως τώρα δεδομένα δείχνουν οτι ο φετινός Απρίλης θα ξεπεράσει κάθε προηγούμενο στη ζέστη και με διαφορά... Αν και είμαστε στο μέσο του μήνα ήδη οι μέσες θερμοκρασίες ξεπερνούν κάθε προηγούμενο ρεκόρ χωρίς να λογαριάζουμε το επερχόμενο κύμα ζέστης-καύσωνα. Για αυτό αξίζει ιδιάιτερη μνεία:
Πόσο ψηλά θα φθάσει λοιπόν το θερμόμετρο; Οι προβλέψεις των παγκόσμιων μοντέλων αλλά και των περιοχικών δίνουν θερμοκρασίες 24-25 βαθμούς Κελσίου στο υψόμετρο των 850hpa (χοντρικά στα 1450 μέτρα) στην Κρήτη και μάλιστα για ένα 3ημερο από Κυριακή 20/4 ως τη Μεγάλη Τρίτη 22/4. Είναι θερμοκρασίες που δεν έχουν ξανασυμβεί στα ιστορικά θερμών εισβολών του Απρίλη. Σε μια μόνο περίπτωση έχει καταγραφεί θερμοκρασία 24 βαθμών στα 850hpa αλλά για λίγες ώρες μονάχα. Τα ρεκόρ των 36 στη Σητεία και 35,6 σε αερ. Ηρακλείου και αερ. Χανίων έχουν γίνει σε παρόμοιες θερμές εισβολές αλλά μικρότερης διάρκειας και έντασης.
Οι δεδομένες θερμοκρασίες στα 850hpa με παράλληλο καταβάτη άνεμο, νοτιά, υπολογίζεται ότι θα δώσουν, με την αδιαβατική μεταβολή, τιμές μέγιστων θερμοκρασιών τουλάχιστον 12 ως και πιθανόν 16-17 βαθμούς παραπάνω στις βόρειες ακτές της Κρήτης. Δηλαδή είναι σίγουρο το σπάσιμο των ρεκόρ μέγιστης του Απρίλη... Δεν αποκλείεται οι μέγιστες θερμοκρασίες στη βόρεια Κρήτη να φτάσουν τους 40oC, ίσως ακόμη και τους 42!!! Με άλλα λόγια θα ξεπεραστούν ρεκόρ όχι μόνο του Απρίλη αλλά και του Μάη ακόμα! Μάλιστα υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο σε πολλά σημεία που ο νοτιάς θα κρατάει τις νύχτες Κυριακής προς Μ. Δευτέρα και Μ. Δευτέρας προς Μ. Τρίτη οι ελάχιστες να μην κατέβουν τους 25-28 βαθμούς, ή ακόμη και τους 30! Δηλαδή θα έχουμε, στη βόρεια Κρήτη, αντίστοιχη κατάσταση θερμοκρασιών με αυτή του Καύσωνα του Ιουνίου 2007... Και είναι ακόμη Απρίλιος...
Βέβαια ακριβείς τιμές θερμοκρασίας είναι σχεδόν αδύνατον να προβλεφθούν, απλά κάνουμε αναγωγές βασιζόμένοι στις εκτιμήσεις των μοντέλων και την ιστορική γνώση. Η ποσότητα της σκόνης, ή παρουσία ή όχι έντονης υψηλής νέφωσης και το πόσο ισχυρός θα είναι ο άνεμος μαζί με την ακριβή τροχιά του, και τέλος οι τοπικότητες της Κρήτης παίζουν το ρόλο τους. Και βέβαια η παραλιακή νότια Κρήτη φαίνεται να μένει ανεπηρέαστη σχεδόν από αυτό το κύμα, εκεί δύσκολα οι θερμοκρασίες θα ξεπεράσουν τους 30 (τιμή πάντως υψηλότατη για την εποχή!).
Ενα είναι βέβαιο: θα ζήσουμε μια απίστευτη θερμή εισβολή, άκαιρη, με πιθανές συνέπειες στις καλλιέργειες, τη χλωρίδα και την πανίδα της Κρήτης.
Μετεωρολογικά, αυτή η θερμή εισβολή θα είναι πραγματικά ένα γεγονός ιστορικό, όσο και ακραίο. Πόσο ακραίο μένει να το δούμε στην πράξη.
Μιχάλης Δρετάκης
Τρίτη 15 Απριλίου 2008
Η χιονοκάλυψη μετά τη θερμή εισβολή
Η παραπάνω φωτογραφία έδειχνε τον ΒΑ Ψηλορείτη το πρωί της 6ης Απρίλη.
Η επόμενη το ίδιο σημείο σήμερα το πρωί, 15/4:
Και μια εικόνα με τις ελάχιστες χιονούρες που απέμειναν στο Κουδούνι:
Η εικόνα είναι απογοητευτική για την εποχή και αποκρίνεται στην εικόνα των βουνών μας στα τέλη του Μάη (υπό κανονικές συνθήκες). Είναι σχεδόν βέβαιο οτι η επόμενη -χειρότερη- θερμή εισβολή θα φέρει το αποτελειωτικό χτύπημα για το χιόνι στα βουνά μας.
Μιχάλης Δρετάκης
Δευτέρα 14 Απριλίου 2008
Ζέστες
Μπορεί τα 30ρια τον Απρίλη να μην είναι σπάνια στο νησί μας, όμως δεν μπορώ να μη σχολιάσω τις θερμοκρασίες των 33-34 C που σημειώθηκαν στην ευρύτερη περιοχή του Ηρακλείου χθες και σήμερα, 13 και 14 του μήνα.
Τα τελευταία 40 χρόνια τέτοιες τιμές παρατηρήθηκαν σε 8 περιπτώσεις (μαζί με φέτος) : Το 1970 (35 C την 12), το 1974 (34 C την 30), το 1983 (32 C την 25), το 1985 (34,2 C την 11), το 1990 (33,2 C την 26), το 1993 (35,6 την 13 και 15), το 1998 (32 C την 10, 11 και 12) και φέτος (33,1 C στο αεροδρόμιο και στην Κνωσσό, 34 C αν ληφθεί υπόψη και ο ... κήπος του Μιχάλη, την 13).
Η χθεσινή λοιπόν και ταυτόσημη σημερινή τιμή μπορεί να μην έσπασε ρεκόρ, ήταν όμως μια από τις 5 υψηλότερες που έχουν σημειωθεί τέτοια εποχή (με επιφύλαξη βέβαια παλαιότερων παρατηρήσεων).
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι από τις 8 περιπτώσεις στις 5 η ζέστη "χτύπησε" πάντα τις ίδιες περίπου ημερομηνίες, δηλαδή από 11 έως 13 του μήνα !
Επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι η φετεινή ζέστη κράτησε τρεις ημέρες (για την ακρίβεια δυόμισυ), κάτι που επίσης δεν είναι πρωτοφανές, αφού όπως πιο πάνω είδαμε το ίδιο έγινε και το 1993 και 1998, είναι όμως η τρίτη φορά που παρατηρείται Απρίλιο μήνα από το 1966 περίπου και η πρώτη φορά από το 1998.
Πολλά φιλιά, προς το παρόν (γιατί φαίνεται ότι δεν τελειώσαμε ακόμα)
Γιώργος Στυλιανάκης
Τα τελευταία 40 χρόνια τέτοιες τιμές παρατηρήθηκαν σε 8 περιπτώσεις (μαζί με φέτος) : Το 1970 (35 C την 12), το 1974 (34 C την 30), το 1983 (32 C την 25), το 1985 (34,2 C την 11), το 1990 (33,2 C την 26), το 1993 (35,6 την 13 και 15), το 1998 (32 C την 10, 11 και 12) και φέτος (33,1 C στο αεροδρόμιο και στην Κνωσσό, 34 C αν ληφθεί υπόψη και ο ... κήπος του Μιχάλη, την 13).
Η χθεσινή λοιπόν και ταυτόσημη σημερινή τιμή μπορεί να μην έσπασε ρεκόρ, ήταν όμως μια από τις 5 υψηλότερες που έχουν σημειωθεί τέτοια εποχή (με επιφύλαξη βέβαια παλαιότερων παρατηρήσεων).
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι από τις 8 περιπτώσεις στις 5 η ζέστη "χτύπησε" πάντα τις ίδιες περίπου ημερομηνίες, δηλαδή από 11 έως 13 του μήνα !
Επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι η φετεινή ζέστη κράτησε τρεις ημέρες (για την ακρίβεια δυόμισυ), κάτι που επίσης δεν είναι πρωτοφανές, αφού όπως πιο πάνω είδαμε το ίδιο έγινε και το 1993 και 1998, είναι όμως η τρίτη φορά που παρατηρείται Απρίλιο μήνα από το 1966 περίπου και η πρώτη φορά από το 1998.
Πολλά φιλιά, προς το παρόν (γιατί φαίνεται ότι δεν τελειώσαμε ακόμα)
Γιώργος Στυλιανάκης
Πέμπτη 3 Απριλίου 2008
Απρίλης : Δεν χάθηκαν όλα …
Σχεδόν κάθε Απρίλη σημειώνονται ισχυροί έως θυελλώδεις Ν-ΝΑ άνεμοι με λασποβροχή αλλά συχνά και ψυχρές εισβολές, ενίοτε αξιόλογες και μάλιστα κυρίως το πρώτο δεκαήμερο (και δεν μιλάμε μόνο για το ιστορικό πανελλήνιο κύμα ψύχους της 2-4-305 π.χ. που αναφέρουν οι αρχαίοι συγγραφείς…). Αξιολογότερες χρονιές : 1893, 1926, 1929, 1940, 1953, 1987, 1993, 2000.
"Τω 1773 κατά μήνα Μάρτιον και Απρίλιον εγένοντο βροχές πολλές … και άνεμοι δυνατοί (ως φαίνεται, εις τα Ελληνικάς χώρας)» (Νέος Ελληνομνήμων, 7, 1910, Σπυρίδωνος Λάμπρου «Συλλογή ενθυμήσεων» σ. 240 αρ. 461).
«Εις τους 1785, ενθύμησιν μηνί Απρίλιος έκαμε χιόνια και νερά ημέρες δέκα, ήγουν από την πρώτην του έβαλε χερικόν. Ετζι έκαμε και ο Μάιος. Ητον και πείνα μεγάλην» (Γεωργ. Νικολετάκη «Χρονικά Σημειώματα», εις Δεττοράκην, ΚΡΗΤΟΛΟΓΙΑ Τεύχος 5, 1977 αρ. σημ. 29 και 37, πρβλ. και Λ. Καραπιπέρη «On the spells of cold weather over Greece during the Spring”, 1956, σ. 11, όπου αναφέρεται ότι στην Αθήνα χιόνιζε μέχρι και την 1η Απριλίου του έτους εκείνου).
«1858, Απριλίου 4 (= 17), ημέρα Παρασκευή, άρχισε χειμών από πρωίας διαρκέσας έως την Κυριακήν μετά μεσημβρίαν, ακαταπαύστως μετά χιόνος εις τα όρη» (Παρλαμάς σ. 317)
Το 1878 «δεν έβρεξεν εις την Κρήτην από τον Απρίλιον μέχρι 13 Δεκεμβρίου (…)» (Παρλαμάς σ. 330).
1881, "8 Απριλίου (= 21-4ου), Μεγάλη Τετάρτη και Μεγάλη Πέμπτη. Καταστρεπτικός νότιος άνεμος. Επεσαν και πολλά δένδρα εις Μαλεβύζι και Αρχάνες" (Παρλαμάς ό.π. σ. 334).
1882, «(…) Ολος ο Μάρτιος και μέχρι των μέσων Απριλίου ήτο με βροχάς, ψύχη, χιόνας εις τα βουνά εξακολουθητικώς ως ουδέποτε. Προμηνύεται μεγάλη ευτυχία» (Παρλαμάς σ. 335)
1891. «(…). Ολος ο Μάρτιος άνευ βροχής, ο δε Απρίλιος μετ’αστραπών και βροντών και χιόνος με τινας διακοπάς. (…)» (Παρλαμάς, σ. 342)
1892. Την 25-3ου (= 7-4ου) ισχυρή ανεμοθύελλα εκ ΝΑ στην Κρήτη, ζημίες ιδίως στη δυτική και μάλιστα στην πεδινή Κυδωνία. Κράτησε 45 λεπτά περ. και προκάλεσε τη θραύση ή ξερρίζωσε πολλά δένδρα, ιδίως ελιές και χαρουπιές. Αντίθετα, την 11 (= 22) Απριλίου του έτους εκείνου, ίσως μια μέρα μετά για το νησί, καταγράφεται η οψιμότερη χιονόπτωση στην πόλη των Αθηνών την περίοδο 1860-1940 (Η. Μαριολόπουλος, "Σκιαγραφία του κλίματος των Αθηνών", 1956, σ. 23).
Τη νύκτα της 30/31-3ου (= 12/13 Απριλίου) 1893 σφοδρή ανεμοθύελλα σε όλο το νησί, πιθανότατα η σφοδρότερη με βάση τα γνωστά στοιχεία για την Κρήτη. Επί 3 ή αλλού 5 ώρες περίπου, έπνευσε πρωτοφανούς έντασης ριπαίος ΝΔ άνεμος. Στις πόλεις παρασύρθηκαν στέγες, επιγραφές καταστημάτων, παραθυρόφυλλα, έσπασαν τζάμια. Στα Χανιά καταστράφηκε μερικώς ο τρούλος του καμπαναριού του καθεδρικού ναού της πόλης, έπεσε ένα ξύλινο σπίτι στη Χαλέπα, εξώκειλε ένα πλοίο στο λιμάνι και ένα ανατράπηκε στη Σούδα όπου πνίγηκε ένα άτομο. Στη συνοικία Αλιγιδέ (μεταξύ Μουρνιών και εγκαταστάσεων Ναυτικού) μια σκοπιά παρασύρθηκε μαζί με τον σκοπό και βρέθηκε πολλά μέτρα μακρυά με νεκρό τον στρατιώτη, ενώ γκρεμίστηκε ο τρούλος του τοπικού τζαμιού. Μεγάλες ζημίες στο Νεκροταφείο, όπου έπεσαν όλοι οι σταυροί και μια μαρμάρινη επιτύμβια στήλη. Στους οικισμούς και χωριά κοντά στα Χανιά (Μουρνιές, Μεσκλά κλπ εκτεταμένες ζημίες στα σπίτια, ένας ακόμα νεκρός από κεραμίδι και ένας βαρειά τρυματισμένος από δένδρο. Ολοι οι ελαιώνες καλύφθηκαν από ξύλα, ο Τύπος της εποχής αναφέρει με έμφαση και ότι έπεσε μια τεράστια κουκουναριά ηλικίας 200 ετών στην έπαυλη του Δημάρχου Χανίων. Τοπικά ισχύς τυφώνα, δεν έμεινε τίποτα όρθιο. Στο Ρέθυμνο επλήγη ιδίως η επαρχία Αμαρίου. Ανυπολόγιστες ζημίες στα δένδρα και ιδίως στις ελιές, οι οποίες χάθηκαν κατά χιλιάδες σε σημείο που την 14-4-1893 (= 27-4ου) το Γενικό Δημογεροντικό Συμβούλιο Κρήτης και η Τουρκική Διοίκηση διέταξαν επανακαταμέτρηση (!) για φορολογικούς λόγους.
Η περιγραφή του Στ. Νικολαίδη υπήρξε ακόμη πιο γλαφυρή : «(…) Την τριακοστήν πρώτην του ιδίου μηνός Μαρτίου, Τετάρτην της Διακαινισίμου, έπεσε καταιγίς εις όλην την Κρήτην δια νοτιοδυτικών ανέμων, διαρκέσασα πέντε ώρας και έκαμεν ανυπολογίστους ζημίας, έσπασε δένδρα, εξερρίζωσε ωσαύτως κλπ, έρριψε κωδωνοστάσια εκκλησιών, εν οίς και της Μονής Αγκαράθου. Εκτός του Δήμου Αγιών Παρασκιών, οπού έπαθον ολιγώτερον, οι λοιποί Δήμοι της Πεδιάδος έπαθον πολλά, η επαρχία Μυλοποτάμου υπέφερεν αληθή θεομηνίαν. Ομοίως και εις Χανιά και Ρέθυμνον έγιναν μεγάλαι καταστροφαί».
Ότι η θύελλα αυτή υπήρξε πιθανότατα η σφοδρότερη μέχρι σήμερα στο νησί, προκύπτει για μένα από δύο στοιχεία : Το ένα είναι ότι για πρώτη φορά αναγράφεται ότι έπεσαν «κωδωνοστάσια εκκλησιών» ή μιναρέδες σε κλίμακα μεγαλύτερη του καθαρά τοπικού, τα κτίσματα δε αυτά ήταν εκείνη την εποχή οι υψηλότερες κατασκευές του νησιού. Δεύτερο, η θύελλα αυτή ήταν το μοναδικό καιρικό φαινόμενο που είχε εντυπωσιάσει τους προγόνους μου, σε σημείο ώστε να μου το αναφέρουν σαν το μοναδικό ενθύμιο από την παιδική τους ηλικία. Τέλος, αναφέρεται σε πολλές πηγές, όπως σε εφημερίδες των Αθηνών της εποχής, δεδομένου ότι η θύελλα αυτή προκάλεσε μεγάλες ζημίες επίσης στην Αθήνα (ως Ν-ΝΑ άνεμος), όπως και στα Κύθηρα, όπου αναφέρεται ότι «κατέστρεψε πόρτες και παράθυρα σπιτιών».
Τέλος ολόκληρο το πρώτο δεκαήμερο Απριλίου του έτους εκείνου (= από 13 έως 23 περίπου) υπήρξε βροχερό, η δε ακαταστασία διατηρήθηκε μέχρι τον Μάιο.
Την 26-3 (= 8/4ου) 1898 σφοδροί νότιοι άνεμοι έπνευσαν για ένα διήμερο, μεγάλες ζημίες στη γεωργία, ιδίως σπαρτά. Ακολούθησαν ξηροί άνεμοι και ζέστη, ώστε μέσα του μήνα γίνονταν λιτανείες για να βρέξει, απόγνωσγη.
Βροχερός, ψυχρός και ανεμώδης ο Απρίλιος 1904.
Τις έξη πρώτες ημέρες του Απριλίου 1906 σημειώθηκαν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, όπως και σε ολόκληρη την ανατολική Ελλάδα (Λ. Καραπιπέρη ό.π. σελ. 11). Επίσης κατά τον Τύπο την 2-4ου (με το νέο ημερολόγιο) ισχυρή θαλασσοταραχή προκάλεσε ένα ναυάγιο και ζημίες σε πλοία στο λιμάνι.
Την 5-4-1907 (18η) ανεμοθύελλα εκ νότου σε όλο το νησί (αναφέρεται από Στ. Κουρκούτη, κεντρικό Λιμενάρχη Χανίων).
Την 5-11/4/1909 σημειώθηκαν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.
Την 2 Απριλίου 1910, αναφέρεται ότι στο λιμάνι του Ηρακλείου κόπηκαν λόγω θαλασσοταραχής οι άγκυρες του Ιταλικού ιστιοφόρου «ΕΤΡΑΣ», το οποίο και εξώκειλε στη θέση Τρυπητή, το πλήρωμά του από 7 άτομα διασώθηκε από κατοίκους (http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%81%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%A7%CF%89%CF%81%CE%BF%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CE%AE).
Την 2 (= 15)-4-1911 ισχυρή κακοκαιρία και θαλασσοταραχή. Η κακοκαιρία φαίνεται ότι έπληξε όλη τη βόρεια Κρήτη, αφού σε επιστολή του τέως Βασιλέως Γεωργίου Α' από 25-4-1912 προς τον τότε Λιμενάρχη χανίων Γ. Κουρκούτη, απονέμονται συγχαρητήρια στον τελευταίο για τη διάσωση ιστιοφόρου στην παραλία Σητείας την 3-4-1911.
Την 23-4-1921 θυελλώδεις νότιοι άνεμοι σε όλο το νησί.
Την 14 (= 27)-4-1922 σημειώθηκε ανεμοστρόβιλος στα Χανιά, ελάχιστη βροχή τότε μετά από δίμηνη ανομβρία.
Από 2 έως 9 Απριλίου 1923 σημειώθηκε επίσης ισχυρό ψυχρό κύμα, θυελλώδεις άνεμοι στο Αιγαίο, πάγωσαν εν μέρει τα νερά στην Αθήνα, παγετός στην Αττική.
Ο Απρίλιος 1924 πέρασε ήρεμος, χωρίς σταγόνα βροχής.
Την 13 Απριλίου 1925 ασυνήθιστη κακοκαιρία. Χείμαρροι οι δρόμοι από ραγδαίες βροχές, σφοδροί άνεμοι, παρέλυσαν οι συγκοινωνίες. Θαλασσοταραχή, δύο ναυάγια σημειώθηκαν (ένα στα Νωπήγεια και ένα στο Ηράκλειο).
Από 4 έως 7 Απριλίου 1926 πρωτοφανής για την εποχή κακοκαιρία και μάλιστα σε όλη την Κρήτη. Γενικευμένες αλλά όχι έντονες βροχοπτώσεις, κυρίως όμως ψύχος, χιόνια και σφοδροί άνεμοι : Την 6η έπεσε χιόνι μέσα στα Χανιά (!) και η χιονόπτωση συνεχίστηκε επί δύο ημέρες στο εσωτερικό του νησιού και βέβαια στα ορεινά. Ισχυρό ψύχος, θυελλώδεις άνεμοι (9 Β. κατά τον παρατηρητή του ΜΣ Χαν), η χειρότερη θαλασσοταραχή του χειμώνα. Τα κύματα υπερέβαιναν το ύψος του κτιρίου του Ταχυδρομείου, οι βάρκες στο λιμάνι βρέθηκαν στην ξηρά. 1 ή 2 ναυάγια στον κόλπο των Χανίων. Τη νύκτα της 5ης έπεσε άφθονο χαλάζι. Σοβαρές ζημίες στη γεωργία εν γένει. Ιδίως στα πεδινά της Κυδωνίας καταστράφηκαν τα αμπέλια, οι πατάτες, εν μέρει τα δημητριακά. Ζημίες στις ελιές, ιδίως από Πλατανιά έως Ταυρωνίτη. Στις περιοχές Πλάκας και Αλμυρίδας καταστράφηκαν τελείως τα αμπέλια. Μεγάλες ζημίες στα αμπέλια στο νομό Ηρακλείου και σε όλο το υπόλοιπο νησί, καθώς και στα δημητριακά. Στο λιμάνι Ηρακλείου σημειώθηκαν ζημίες, δύο άτομα πνίγηκαν στο Ρέθυμνο. Επρόκειτο για τη χειρότερη ψυχρή κακοκαιρία χειμερινού τύπου για την εποχή στη μνήμη των γεροντότερων.
Την 5-4-1928 κατά τη διάρκεια καταιγίδας έπεσε κεραυνός σε σπίτι μέσα στα Χανιά, δίπλα στο Α Γυμνάσιο και προξένησε ζημίες, επίσης για 1 λεπτό έπεσε χαλάζι σαν ρεβύθι.
Την 19 έως 22-4-1929 σημειώθηκαν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες με βορείους ανέμους, στα πλαίσια ενός πανελλήνιου ψυχρού κύματος που χαρακτηρίστηκε σαν «εξαιρετικά αιχμηρό» και μεγάλης διάρκειας (Λ. Καραπιπέρη «On the spells of cold weather over Greece during the Spring”, ό.π. σελ. 5. Οι μέσες θερμοκρασίες την 18η έπεσαν κατά 10,5 C σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα. Σύμφωνα με την ίδια εργασία, η θερμοκρασία στα ορεινά σημεία της Κρήτης κατέβηκε κάτω από 4 C).
Την 9η Απριλίου 1931 ισχυρές βροχές σε ολόκληρο το νησί, μετά από ισχυρότατους Α ανέμους. Από δε τα μεσάνυκτα διήμερη δυνατή κακοκαιρία, με ραγδαίες βροχές, ψύχος, σφοδρούς Β. ανέμους με θαλ/χή και χιόνια στα βουνά.
Την 14 έως 17-4-1932 ραγδαίες βροχές και χιόνια στα ορεινότερα. Τη νύκτα της 25/26η σφοδρότατος νότιος άνεμος, ζημίες ιδίως στα φώτα των δρόμων (και βραχυκυκλώματα). Σημαντικές ζημίες στην επαρχία Κυδωνίας, ιδίως αμπέλια, αμυγδαλιές αλλά και σε όλα τα δένδρα, σχεδόν πλήρης καρπόπτωση.
Την 10-4-1933 άφθονα χιόνια στα ορεινότερα, βροχές στα πεδινά.
Ο Απρίλιος 1935 πέρασε με μηδενικά ύψη βροχής (μόνο την 1η του μήνα έπεσαν τοπικές ψεκάδες).
Την 14/15-4-1937 σφοδρός λίβας πάλι έρριξε χιλιάδες πορτοκάλια και έσπασε δένδρα, πολύ υψηλές θερμοκρασίες στη Β. Κρήτη
Την 6-4-1938 ζημίες στα υπό ανθοφορία δένδρα εξαιτίας του ψύχους και του ισχυρού ανέμου. Οι συνθήκες αυτές παρατάθηκαν μέχρι την 20 του μήνα, με συνεχείς βροχές και ψύχος.
Τη νύκτα της 22/23-4-1939 σφοδρότατος νότιος άνεμος. Μικροζημίες στις πόλεις της βόρειας ακτής, οι οποίες «σκεπάστηκαν» από άμμο και σκόνες.
Από 1 έως 3-4-1940 συνεχείς ραγδαιότατες βροχές. Επεσαν πολλοί τοίχοι έξω από την πόλη των Χανίων, ζημίες στην ύπαιθρο, κατολισθήσεις. Παράκαιρο ψύχος. Ο Απρίλης αυτός υπήρξε ο πιο υγρός της καταγραμμένης ιστορίας, με 257 χιλ. στα Χανιά και με το μεγαλύτερο επίσης ημερήσιο ύψος βροχής για τον μήνα, με 97,2 χιλ την 1η, αλλά η τιμή ανεβαίνει στα 116 χιλ αν το 24ωρο μετρηθεί από 08.00 της 1ης έως την 08.00 της 2ης Απριλίου, όπως γίνεται σήμερα. Επίσης την 14η ισχυρές καταιγίδες στο νησί, στο Ηράκλειο αναφέρθηκε Δυτικός άνεμος (;) εντάσεως 10 Β.
Την 5-4-1941 σημειώθηκε στην Αθήνα η πρωιμότερη "τροπική" ημέρα της περιόδου 1891-1958, με μέγιστη θερμοκρασία 30,0 C (Φ. Καραπιπέρη, "Συμβολή εις την μελέτην των τροπικών ημερών εν Αθήναις", 1959, σ. 1). Αν λάβομε υπόψη μας την αντιστοιχία των θερμοκρασιών στη βόρεια Κρήτη με εκείνες των Αθηνώνκατά τον φετεινό θερμό Απρίλη, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η θερμοκρασία στα βόρεια του νησιού πρέπει λογικά να ξεπέρασε αρκετά την τιμή αυτή. Αλλωστε οι μετεωρολογικές συνθήκες μεταξύ 3 και 5-4-1941 ευνοούσαν και τους νότιους καταβάτες στην Κρήτη...
Την 27 Απριλίου 1944 αναφέρεται δυνατή χιονόπτωση στην Αττική (μήνυμα Καρακούλη στην HellasWeather την 11-6-2010). Εδώ ;
Ο Απρίλιος 1945 παρουσίασε μηδενικά ύψη βροχής
1947 : Ο μήνας αρκετά υγρός, σχετικά (περ. 100 χιλιοστά γενικά). Την 12-4-1947, ημέρα του Πάσχα, ραγδαιότατες βροχές (67,1 χιλ στα Χανιά, σχεδόν όλα σε διάστημα 3 ωρών και 40’), τοπικές ζημίες. Επίσης σφοδροί άνεμοι, ψύχος και χιόνια στα ορεινά. Μικροζημίες στην ύπαιθρο.
Την 19-4-1949 ψύχος και χαλάζι σε διάφορες περιοχές του νησιού.
Την 9-4-1950 (Πάσχα, επίσης) κακοκαιρία, ψύχος και ισχυρές βροχές. Αργότερα όμως, τον ίδιο μήνα, στην Αθήνα παρατηρήθηκαν τρεις διαδοχικές "τροπικές" ημέρες, δηλαδή με θερμοκρασία πάνω από 30 C (Φ. Καραπιπέρης, ό.π. σ. 3), πράγμα που οδηγεί στο ίδιο συμπέρασμα με την περίπτωση του 1941, ιδίως εφόσον η βαρομετρική κατάσταση από 13 μέχρι 20 περίπου του μήνα ευνοούσε την συνεχή πνοή νοτίων ανέμων στην Κρήτη.
Τον Απρίλιο 1952, ιδίως την 3 και περισσότερο την 17, επικράτησαν ισχυροί συνεχείς θερμοί νότιοι άνεμοι. «Κάηκαν» τα λαχανικά, έλυωσαν τα χιόνια, πρωτοφανής ζέστη.
Το πρώτο 15ήμερο Απριλίου 1953, μήνας που ήταν σχεδόν εξίσου ξηρός με τους δύο προηγούμενους, επικράτησαν ασυνήθεις υψηλές θερμοκρασίες. Αρχισαν τα θαλάσσια λουτρά από πολλούς. Αναφέρθηκε ότι οι ζέστες ήταν πρωτοφανείς στη μνήμη των παλαιότερων. Την 15-16η άγρια ανεμοθύελλα επί 24 ώρες στο νομό Χανίων, ιδίως στις ανατολικές περιοχές, με νότιους ανέμους. Ζημίες στην πόλη, αλλά ιδίως στην παραπάνω επαρχία : Ετσι, στον Αποκόρωνα σοβαρές ζημίες σε σπίτια του κεντρικού-βορείου τμήματος, όπου οι στέγες παρασύρθηκαν μερικώς ή ολικώς, σε μεγάλη κλίμακα, μεταξύ άλλων και η στέγη του Δημοτικού Σχολείου Κεφαλά. Ξερριζώθηκαν πολλά δένδρα. Στην επαρχία Κυδωνίας σημειώθηκαν σοβαρές ζημίες σε σπίτια και δένδρα στα Κεραμειά, στο Κατωχώρι παρασύρθηκε ένα σπίτι και έμειναν μόνο οι τοίχοι, καθώς και η στέγη και τα κουφώματα του Δημοτικού Σχολείου Κατωχωρίου και Κάμπων. Στο δεύτερο χωριό παρασύρθηκαν στέγες και έσπασαν τα τζάμια των σπιτιών, ξεριζώθηκαν τελείως περί τα 300 δένδρα, ένα άτομο παρασύρθηκε σε χαράδρα και σκοτώθηκε, στα πορτοκαλοχώρια σημειώθηκε καρπόπτωση 50-90 % και σοβαρές ζημίες στις ελιές. Ζημίες επίσης στη Σκουραχλάδα. Στο Ακρωτήρι επίσης μεγάλες ζημίες στα σιτηρά, κηπευτικά και καπνά, έσπασαν κλαδιά. Ενα πλοίο εξώκειλε στη Σούδα. Στην Κίσσαμο μεγάλες ζημίες σε δένδρα, ιδίως στα Παλιά Ρούματα.
Τον Απρίλιο 1955, χειμωνιάτικες συνθήκες, τρικυμία, ψύχος, βυθίστηκαν βάρκες.
Την 4-4-1956 επικράτησε σφοδρός και καυστικός νότιος άνεμος, καταστράφηκαν μεγάλες ποσότητες πορτοκαλόκαρπου (από 40 – 65 %), το ίδιο την 6η. Χαμηλές πιέσεις και τις δύο ημέρες (994 και 997 ΗΡ αντίστοιχα). Όπως αναφέρθηκε, ο άνεμος ήταν τελείως ξηρός, με ψεκάδες λασποβροχής μόνο στις παραπάνω ημερομηνίες.
Ξηρός και καυστικός ο Απρίλιος 1958, σοβαρές κατά τόπους ζημίες στις καλλιέργειες.
Την 2 και 3-4-1959 έπεσαν ραγδαίες βροχές και χαλάζι στο νησί, μικροζημίες σε καταστήματα στην πόλη Χανίων, παραλίγο νέα καταστροφή στον Κάτωλα.
Ο Απρίλιος 1960 υπήρξε πολύ υγρός σχετικά (περί τα 150 χιλιοστά ανά το νησί). Οι περισσότερες βροχές έπεσαν την 16η, οπότε σχεδόν 100 χιλιοστά σε 24 ώρες κατά τόπους, με Β. ανέμους βαθμιαία. Την 30ή σφοδρός ΝΑ άνεμος με ζημιές στην περιοχή Χανίων και Ακρωτηρίου. Πολλά δένδρα ξεριζώθηκαν ή έσπασαν, ιδίως καταστράφηκαν οι κληματαριές. Κήποι, αμπέλια, εσπεριδοειδή και οπωροφόρα κυριολεκτικά ραβδίστηκαν.
Τη νύκτα της 3/4-4-1964 σφοδρότατοι Α-ΝΑ άνεμοι, ζημίες ιδίως στα Χανιά.
Αρχές Απριλίου 1965 επικράτησαν χαμηλές θερμοκρασίες (4,8 ή κατ’άλλους 5 C στο Ηράκλειο την 1 και την 4, η δεύτερη χαμηλότερη). Αντίθετα την 21η έπνευσαν σφοδροί νότιοι άνεμοι.
Ο Απρίλιος 1969 υπήρξε ψυχρός : Η μέση μέγιστη στα Χανιά ήταν μόλις 16,6 C στα Χανιά, 17,5 C στο Ηράκλειο. Στο Ρέθυμνο την 11η σημειώθηκε θερμοκρασία 5 C (θεωρείται η χαμηλότερη για την πόλη), η οποία στο Ηράκλειο σημειώθηκε την επομένη ημέρα. Την 18η έπνευσαν σφοδροί Ν-ΝΔ άνεμοι, ζημιές στην ύπαιθρο.
Αντίθετα ο Απρίλιος 1970 υπήρξε θερμός : Την 12η σημειώθηκαν ύψη της τάξεως των 32,2 C στα Χανιά, 33 C Ρέθυμνο και 35 C στο Ηράκλειο. Επίσης τις τρεις τελευταίες ημέρες του μήνα επικράτησαν θερμοκρασίες γύρω στους 30 C στο νησί (32,2 Ηράκλειο).
Την 29-4-1972 ασυνήθιστη για την εποχή βαρομετρική κατάσταση (995 Ηp στην περιοχή Ρόδου) προκάλεσαν ισχυρούς βορείους ανέμους, έντονο ψύχος και - ιδίως - καταρρακτώσεις βροχές στη Δυτική Κρήτη, όπου πλημμύρισαν όλοι οι ποταμοί, ιδίως ο Κλαδισσός. ισχυρή θαλασσοταραχή στο Ανατολικό Κρητικό.
Την 6-4-1973 ραγδαίες βροχές στο νησί (50 χιλ στο Ηράκλειο, λιγότερες Χανιά). Την 30ή του ίδιου μήνα νότιοι άνεμοι έως 100 χιλ/ώρα στο Ηράκλειο. Αντίθετα στα Χανιά σφοδροί άνεμοι έπνευσαν την 11 και την 25 του μήνα (92 και 83 χιλ/ώρα μέση δύναμη παρατήρησης αντίστοιχα, άρα περ. 120 και 100 χιλ./ώρα με ΝΑ και ΔΒΔ ανέμους αντίστοιχα).
Την 5-4-1974 σημειώθηκαν χαμηλές θερμοκρασίες, οπότε και 5 C στα Χανιά (θεωρείται ρεκόρ για την πόλη), 7 C στο Ηράκλειο. Αντίστροφα στις δύο τελευταίες ημέρες του μήνα σημειώθηκαν πολύ υψηλές θερμοκρασίες, όπως 32 και 34 C στο Ηράκλειο - στα Χανιά (αεροδρόμιο) σημειώθηκαν 32 C μόνο την 30ή, σύμφωνα όμως με τον παρατηρητή του ΜΣ Χανίων την ημέρα αυτή στην πόλη παρατηρήθηκε θερμοκρασία 35,8 C, η οποία και αποτελεί το απόλυτο ρεκόρ πόλης. Την ημέρα εκείνη έπνευσε σφοδρότατος καυστικός ΝΑ άνεμος που προξένησε και αρκετές ζημίες στην ύπαιθρο της Δυτικής κυρίως Κρήτης. Ο μήνας αυτός παρουσίασε μηδενικά ύψη βροχής.
Επίσης την 1-4-1975 σημειώθηκαν 30 C στις δύο κύριες πόλεις.
Την 15-4-1976 σημειώθηκαν ραγδαίες βροχές στο νησί (50 χιλ Ηράκλειο, λιγότερο Χανιά), μετά από άφθονη λασποβροχή.
Την 12 έως 15-4-1977 βροχές και χαλάζι, ενώ την 12η στα ΒΔ των Χανίων παρατηρήθηκε σίφων. Την 21 και 22 του μήνα πάλι βροχές, ψύχος, θαλασσοταραχή. 4
Την 3 και 4/4/1978 σφοδροί κονιορτοφόροι άνεμοι. Την 26 το πρωί σημειώθηκε ισχυρή καταιγίδα ανά το νησί για 45’ περίπου με αιφνίδιους ισχυρούς βόρειους ανέμους και μικροζημίες στην βόρεια παραλιακή περιοχή.
Την 11-4-1982 σημειώθηκαν 31,4 C στα Χανιά
Την 12-4-1983 σημειώθηκαν 30 C στα Χανιά, ενώ την 29η 32 C στο Ηράκλειο.
Ο Απρίλιος 1984 υπήρξε ψυχρός, με 17,9 C μέση μέγιστη μήνα στα Χανιά, 18,5 C Ηράκλειο, όπου ισχυροί νότιοι άνεμοι την 3η του μήνα.
Την 10-11 Απριλίου 1985 θερμοί άνεμοι, σημειώθηκαν θερμοκρασίες 32 και 34,2 C αντίστοιχα στα Χανιά, 31 και 34,2 αντίστοιχα στο Ηράκλειο, όπου όμως η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 30 C και την 27η και 29η με 31 και 31,4 C αντίστοιχα. Σφοδροί Ν άνεμοι την 16η και 27η.
Ο Απρίλης 1986 παρουσίασε μηδενικά ύψη βροχής στο νησί, ακόμη και στα ορεινά (π.χ. Ασκύφου). Την 12η στο Ηράκλειο ο νότιος – ΝΑ άνεμος έφθασε τα 124 χιλ/ώρα (67 Knots).
Την 29 (εν μέρει και τη νύκτα προς 30) Απριλίου 1987 σημειώθηκε η πιο όψιμη κακοκαιρία και θαλασσοταραχή των τελευταίων δεκαετιών για αυτό τον μήνα, ιδίως στη Δυτική Κρήτη. Σημειώθηκαν ζημίες στο λιμάνι και στις παραλιακές περιοχές ολόκληρης της βόρειας Κρήτης, ιδιαίτερα όμως της δυτικής, παρά το ότι οι άνεμοι δεν ξεπέρασαν τα 75 χιλ/ώρα, ήταν όμως συνεχείς και αξιοσημείωτα σταθεροί (ήταν και η μοναδική περίπτωση που η ΕΜΥ ανήγγειλε ΒΑ 10 Β στο Αιγαίο κατά Απρίλιο μήνα και μάλιστα τόσο αργά). Επεσαν επίσης αρκετές βροχές (π.χ. 35 χιλ στο Ηράκλειο) και χιόνια στα ορεινότερα τμήματα. «Κάηκαν» όλα τα δένδρα που είχαν βλαστήσει σε μεγάλη ζώνη από τη θάλασσα. Οι θερμοκρασίες στη βόρεια Κρήτη τις δύο αυτές ημέρες κυμάνθηκαν μεταξύ 8 και 10 C, που είναι πολύ χαμηλές για τέλος Απρίλη. Γενικά αρκετά βροχερός ο Απρίλιος αυτός.
Ο Απρίλιος 1989 πέρασε τελείως ξηρός, ακόμη και στα ορεινά (0 χιλ. Ηράκλειο, 2,5 Χανιά), με θερμοκρασίες που την 5 και 6 έφθασαν τους 30,4 και 30,1 C αντίστοιχα στο Ηράκλειο (ελάχιστη θερμοκρασία την 6η 24 C) και τους 32 και 30 C στα Χανιά αντίστοιχα, με ισχυρούς νότιους ανέμους.
Την 26-4-1990 στο Ηράκλειο 33,2 C
Την 18/19-4-1991 σημειώθηκαν σφοδρότατοι ΝΑ άνεμοι με ζημίες σε ολόκληρη την Κρήτη (έως 70 κ). Παρατηρήθηκε νέφος κονιορτού σε όλο το νησί. Ζημίες στην ύπαιθρο, μικροζημίες όμως ακόμα και στις πόλεις (100 χιλ/ώρα στο Ηράκλειο, λιγότερο στα Χανιά.
Ο Απρίλιος 1992 χαρακτηρίστηκε από επανειλημμένους θυελλώδεις ανέμους εκ Ν-ΝΑ την 1-2, 7, 10 και 18, που προκάλεσαν επαναλαμβανόμενες ζημίες. Ετσι την 1-2 παρατηρήθηκαν μικροζημίες πλην Χανίων. Την 7η άνεμοι 50-60 κ. (ΝΑ-ΝΔ) προκάλεσαν ζημίες στη γεωργία σε όλο το νησί, ιδίως σπάσιμο δένδρων, ακόμα και μέσα στις πόλεις (στα Χανιά και Ηράκλειο ο άνεμος έφθασε σχεδόν τα 100 χιλ/ώρα), οι δε ζημίες κατά τόπους όπως ανατολικά της Γεωργιούπολης-Καβρό κλπ και ανατολικά του Ρεθύμνου ήταν εκτεταμένες και επεκτάθηκαν σε ηλιακούς θερμοσίφωνες, στέγες, θερμοκήπια κλπ. Την 10η και την 18/19η πάλι θερμοί και ισχυροί ΝΑ άνεμοι με λασποβροχή σε όλο το νησί (έως 115 χιλ/ώρα Χανιά στη δεύτερη περίπτωση).
Μετά από ένα πολύ ψυχρό ξεκίνημα (5 έως 6 C στα βόρεια παράλια), την 12 έως 15 Απριλίου 1993 συνεχείς πάλι νότιοι άνεμοι κύμα ζέστης στη διάρκεια του οποίου καταγράφηκαν θερμοκρασίες-ρεκόρ για τον μήνα αυτό : 36 β.κ. σε όλο το νησί (35,6 και 34,4 C Ηράκλειο την 13 και 15 αντίστοιχα, η πρώτη φέρεται σαν ρεκόρ πόλης, ενώ στα Χανιά την 13, 14 και 15 σημειώθηκαν 33, 34 και 35,6 C στο αεροδρόμιο αντίστοιχα, η τελευταία ελάχιστα μικρότερη από το ρεκόρ πόλης της 30-4-1974, στη Σητεία 36 C κλπ).
Την 5-4-1994 ασυνήθιστα πυκνό νέφος κονιορτού ιδίως όμως στην Ανατολική Κρήτη – Ηράκλειο, με μείωση ορατότητας σημαντικότερη του συνήθους. Επανειλημμένες λασποβροχές σε όλο το νησί.
Την 1-4-1995 αντίθετα παρατηρήθηκε έντονη επανειλημμένη χαλαζόπτωση, ψύχος και βροχές. Μάλιστα την 2-4ου σημειώθηκε θερμοκρασία 4,8 C στο Ηράκλειο, 5 C Χανιά, που αποτελεί και το δεύτερο ρεκόρ χαμηλής θερμοκρασίας για τον μήνα για τις δύο πόλεις.
Το πρώτο 10ήμερο του Απριλίου 1997 παρατηρήθηκε επίσης ασυνήθιστα ψυχρός καιρός με βροχές και παροδικά χιόνια στα ορεινότερα, ιδίως την 8-9, οπότε κανονική χιονόπτωση και δριμύ ψύχος. Την 11η του μήνα η θερμοκρασία έπεσε σε επίπεδα ρεκόρ μήνα στο Ηράκλειο : 4 C, με μέση μέγιστη μήνα μόλις 17,2 C και μέση ελάχιστη 9,2 C ενώ στα Χανιά η θερμοκρασία την ίδια περίοδο κυμάνθηκε από 5,2 έως 6 C με μέση μέγιστη μήνα 17,1 C και μέση ελάχιστη επίσης 9,2 C. Αντίθετα τη νύκτα της 19/20 του μήνα επικράτησαν θερμοί ΝΑ άνεμοι 50-60 κόμβων που προκάλεσαν ζημίες στο νησί.
Την 9 έως 12 Απριλίου 1998 σημειώθηκαν θερμοκρασίες 30-32 β.κ. στις πόλεις της βόρειας ακτής με συνεχείς νότιους ανέμους.
Επίσης την 17-4-1999 θερμοκρασία 32,4 C στα Χανιά, 30,4 C στο Ηράκλειο (με ελάχιστη 24ώρου 22,8 C)
Τη νύκτα της 10/11 Απριλίου 2000 σημειώθηκαν σφοδρότατοι νότιοι άνεμοι στη βόρεια Κρήτη, εκτός της περιοχής της πόλης των Χανίων όπου η ένταση ήταν μικρότερη. Ασυνήθιστες ζημίες σημειώθηκαν στο Ηράκλειο (και στο αεροδρόμιο, ο πύργος ελέγχου του οποίου για λίγο εγκαταλείφθηκε, ενώ στην πόλη έσπασαν τζάμια και επιγραφές), Ρέθυμνο (έσπασαν τζαμαρίες και σημειώθηκαν άλλες ζημίες) και Γεωργιούπολη (έως 120 χιλ/ώρα, ζημίες στους γνωστούς ευκαλύπτους της κωμόπολης και σε σπίτια), πολλά δένδρα έπεσαν, δίκτυα κλπ. Την 20-21 του ίδιου μήνα σημειώθηκαν κατακλυσμιαίες βροχές τουλάχιστον 50ετίας στη ΝΔ Κρήτη και ιδιαίτερα στο δυτικό και ΝΔ Σέλινο, ενώ οι βροχές στη λοιπή Κρήτη ήταν σποραδικές. Μεγάλες ζημίες σημειώθηκαν στα χωράφια, τους δρόμους που καταστράφηκαν και ανασκάφηκαν σε σημείο πρωτοφανές, στις παραποτάμιες περιοχές κλπ, ευτυχώς χωρίς θύματα. Επεσαν 6 γέφυρες, σημειώθηκαν ζημίες σε άλλες, διακόπηκαν οι συγκοινωνίες για μέρες. Οι βροχές στην περιοχή Παλαιόχωρας-Κουντούρας ανήλθαν σε 230-250 χιλ σε έξη (6) ώρες μόνο (!), δηλαδή ήταν από τις πιο έντονες σε ποσότητα και ραγδαιότητα που έχουν παρατηρηθεί στον Ελληνικό χώρο και πάντως στην Κρήτη τα τελευταία 150 χρόνια τουλάχιστον.
Την 13, 17 και 21 Απριλίου 2001 έπνευσαν ισχυροί, θερμοί και κονιορτοφόροι ΝΑ άνεμοι, με λασποβροχές. Ισχυρότεροι ήταν οι άνεμοι την 21η, οπότε σημειώθηκαν και ζημίες στη γεωργία (ελιές, αμπέλια κλπ, ενώ στους Αρμένους Αποκορώνου ξερριζώθηκε ο ιστορικός πλάτανος του χωριού ηλικίας 300 ετών). Ανεμοι έως 59 Knots στο Ηράκλειο, λιγότεροι στα Χανιά.
Ο Απρίλιος 2003 υπήρξε, μετά τον γνωστό Μάρτιο του έτους εκείνου, επίσης ψυχρός (μέση μέγιστη Ηρακλείου : 18,1 C, Χανίων 17,4 C) και αρκετά βροχερός, με φαινόμενα γενικευμένα την 2 και ιδίως την 17 (π.χ. 82 χιλ στα Χανιά). Χαλάζι έπεσε την 20ή.
Την 20-21 Απριλίου 2004 σημειώθηκαν έντονες βροχές στο νησί.
Στις αρχές Απριλίου 2005 σημειώθηκε κύμα σχετικού ψύχους με βροχές, ισχυρούς βορείους ανέμους σε όλο το νησί και αρκετά χιόνια στα βουνά, ενώ οι θερμοκρασίες τη νύκτα ήταν αρκετά κάτω από 10 β.κ. Αντίθετα την 17η ανεμοθύελλα εκ ΝΑ ιδίως στα Χανιά (102 χιλ/ώρα) όπου και μικροζημίες, πυκνό σύννεφο κονιορτού παντού με ορατότητα κάτω των 50 μ, εντονότερο από ποτέ όπως λέγεται. Ακυρώθηκαν όλες οι πτήσεις από τα δύο αεροδρόμια του νησιού. Ο μήνας υπήρξε κατά τα λοιπά φτωχός σε βροχές.
Την 7 Απριλίου 2006 σφοδροί νότιοι άνεμοι σε όλο το νησί, μικροζημίες στην περιοχή Ηρακλείου (έως 110 χιλ/ώρα), πάλι νέφος κονιορτού. Αντίθετα την 14-15 του μήνα σημειώθηκε κύμα βροχών και καταιγίδων σε όλο επίσης το νησί, ιδίως όμως στην ανατολική Κρήτη (42 χιλ. Ηράκλειο συνολικά), με ΒΔ ισχυρούς και ψυχρούς ανέμους, ιδίως στη Δυτική Κρήτη, που ακολούθησαν αμέσως μετά από μια θερμή περίοδο (π.χ. την 12η σημειώθηκαν 31,2 C στα Χανιά με σφοδρούς ΝΑ ανέμους, ενώ την επομένη μόλις 18 C).
Ο Απρίλιος 2011 ήταν επίμονα ψυχρός και βροχερός και μάλιστα γύρω στις 20, με ελάχιστες θερμοκρασίες που στο εσωτερικό του νησιού και στα ορεινότερα πλησίασαν τον 1 β. C, ενώ έπεσαν αρκετά χιόνια σε μεγαλύτερο υψόμετρο.
Τελείως ή σχεδόν ξηρός Απρίλιος είναι σύνηθες φαινόμενο. Τέτοιες περιπτώσεις παρουσιάστηκαν τα έτη 1924, 1935, 1951, 1952, 1956, 1958, 1961, 1962, 1968, 1974, 1986, 1989, 2007 κ.ά.
Πολλά φιλιά
Γιώργος Στυλιανάκης
"Τω 1773 κατά μήνα Μάρτιον και Απρίλιον εγένοντο βροχές πολλές … και άνεμοι δυνατοί (ως φαίνεται, εις τα Ελληνικάς χώρας)» (Νέος Ελληνομνήμων, 7, 1910, Σπυρίδωνος Λάμπρου «Συλλογή ενθυμήσεων» σ. 240 αρ. 461).
«Εις τους 1785, ενθύμησιν μηνί Απρίλιος έκαμε χιόνια και νερά ημέρες δέκα, ήγουν από την πρώτην του έβαλε χερικόν. Ετζι έκαμε και ο Μάιος. Ητον και πείνα μεγάλην» (Γεωργ. Νικολετάκη «Χρονικά Σημειώματα», εις Δεττοράκην, ΚΡΗΤΟΛΟΓΙΑ Τεύχος 5, 1977 αρ. σημ. 29 και 37, πρβλ. και Λ. Καραπιπέρη «On the spells of cold weather over Greece during the Spring”, 1956, σ. 11, όπου αναφέρεται ότι στην Αθήνα χιόνιζε μέχρι και την 1η Απριλίου του έτους εκείνου).
«1858, Απριλίου 4 (= 17), ημέρα Παρασκευή, άρχισε χειμών από πρωίας διαρκέσας έως την Κυριακήν μετά μεσημβρίαν, ακαταπαύστως μετά χιόνος εις τα όρη» (Παρλαμάς σ. 317)
Το 1878 «δεν έβρεξεν εις την Κρήτην από τον Απρίλιον μέχρι 13 Δεκεμβρίου (…)» (Παρλαμάς σ. 330).
1881, "8 Απριλίου (= 21-4ου), Μεγάλη Τετάρτη και Μεγάλη Πέμπτη. Καταστρεπτικός νότιος άνεμος. Επεσαν και πολλά δένδρα εις Μαλεβύζι και Αρχάνες" (Παρλαμάς ό.π. σ. 334).
1882, «(…) Ολος ο Μάρτιος και μέχρι των μέσων Απριλίου ήτο με βροχάς, ψύχη, χιόνας εις τα βουνά εξακολουθητικώς ως ουδέποτε. Προμηνύεται μεγάλη ευτυχία» (Παρλαμάς σ. 335)
1891. «(…). Ολος ο Μάρτιος άνευ βροχής, ο δε Απρίλιος μετ’αστραπών και βροντών και χιόνος με τινας διακοπάς. (…)» (Παρλαμάς, σ. 342)
1892. Την 25-3ου (= 7-4ου) ισχυρή ανεμοθύελλα εκ ΝΑ στην Κρήτη, ζημίες ιδίως στη δυτική και μάλιστα στην πεδινή Κυδωνία. Κράτησε 45 λεπτά περ. και προκάλεσε τη θραύση ή ξερρίζωσε πολλά δένδρα, ιδίως ελιές και χαρουπιές. Αντίθετα, την 11 (= 22) Απριλίου του έτους εκείνου, ίσως μια μέρα μετά για το νησί, καταγράφεται η οψιμότερη χιονόπτωση στην πόλη των Αθηνών την περίοδο 1860-1940 (Η. Μαριολόπουλος, "Σκιαγραφία του κλίματος των Αθηνών", 1956, σ. 23).
Τη νύκτα της 30/31-3ου (= 12/13 Απριλίου) 1893 σφοδρή ανεμοθύελλα σε όλο το νησί, πιθανότατα η σφοδρότερη με βάση τα γνωστά στοιχεία για την Κρήτη. Επί 3 ή αλλού 5 ώρες περίπου, έπνευσε πρωτοφανούς έντασης ριπαίος ΝΔ άνεμος. Στις πόλεις παρασύρθηκαν στέγες, επιγραφές καταστημάτων, παραθυρόφυλλα, έσπασαν τζάμια. Στα Χανιά καταστράφηκε μερικώς ο τρούλος του καμπαναριού του καθεδρικού ναού της πόλης, έπεσε ένα ξύλινο σπίτι στη Χαλέπα, εξώκειλε ένα πλοίο στο λιμάνι και ένα ανατράπηκε στη Σούδα όπου πνίγηκε ένα άτομο. Στη συνοικία Αλιγιδέ (μεταξύ Μουρνιών και εγκαταστάσεων Ναυτικού) μια σκοπιά παρασύρθηκε μαζί με τον σκοπό και βρέθηκε πολλά μέτρα μακρυά με νεκρό τον στρατιώτη, ενώ γκρεμίστηκε ο τρούλος του τοπικού τζαμιού. Μεγάλες ζημίες στο Νεκροταφείο, όπου έπεσαν όλοι οι σταυροί και μια μαρμάρινη επιτύμβια στήλη. Στους οικισμούς και χωριά κοντά στα Χανιά (Μουρνιές, Μεσκλά κλπ εκτεταμένες ζημίες στα σπίτια, ένας ακόμα νεκρός από κεραμίδι και ένας βαρειά τρυματισμένος από δένδρο. Ολοι οι ελαιώνες καλύφθηκαν από ξύλα, ο Τύπος της εποχής αναφέρει με έμφαση και ότι έπεσε μια τεράστια κουκουναριά ηλικίας 200 ετών στην έπαυλη του Δημάρχου Χανίων. Τοπικά ισχύς τυφώνα, δεν έμεινε τίποτα όρθιο. Στο Ρέθυμνο επλήγη ιδίως η επαρχία Αμαρίου. Ανυπολόγιστες ζημίες στα δένδρα και ιδίως στις ελιές, οι οποίες χάθηκαν κατά χιλιάδες σε σημείο που την 14-4-1893 (= 27-4ου) το Γενικό Δημογεροντικό Συμβούλιο Κρήτης και η Τουρκική Διοίκηση διέταξαν επανακαταμέτρηση (!) για φορολογικούς λόγους.
Η περιγραφή του Στ. Νικολαίδη υπήρξε ακόμη πιο γλαφυρή : «(…) Την τριακοστήν πρώτην του ιδίου μηνός Μαρτίου, Τετάρτην της Διακαινισίμου, έπεσε καταιγίς εις όλην την Κρήτην δια νοτιοδυτικών ανέμων, διαρκέσασα πέντε ώρας και έκαμεν ανυπολογίστους ζημίας, έσπασε δένδρα, εξερρίζωσε ωσαύτως κλπ, έρριψε κωδωνοστάσια εκκλησιών, εν οίς και της Μονής Αγκαράθου. Εκτός του Δήμου Αγιών Παρασκιών, οπού έπαθον ολιγώτερον, οι λοιποί Δήμοι της Πεδιάδος έπαθον πολλά, η επαρχία Μυλοποτάμου υπέφερεν αληθή θεομηνίαν. Ομοίως και εις Χανιά και Ρέθυμνον έγιναν μεγάλαι καταστροφαί».
Ότι η θύελλα αυτή υπήρξε πιθανότατα η σφοδρότερη μέχρι σήμερα στο νησί, προκύπτει για μένα από δύο στοιχεία : Το ένα είναι ότι για πρώτη φορά αναγράφεται ότι έπεσαν «κωδωνοστάσια εκκλησιών» ή μιναρέδες σε κλίμακα μεγαλύτερη του καθαρά τοπικού, τα κτίσματα δε αυτά ήταν εκείνη την εποχή οι υψηλότερες κατασκευές του νησιού. Δεύτερο, η θύελλα αυτή ήταν το μοναδικό καιρικό φαινόμενο που είχε εντυπωσιάσει τους προγόνους μου, σε σημείο ώστε να μου το αναφέρουν σαν το μοναδικό ενθύμιο από την παιδική τους ηλικία. Τέλος, αναφέρεται σε πολλές πηγές, όπως σε εφημερίδες των Αθηνών της εποχής, δεδομένου ότι η θύελλα αυτή προκάλεσε μεγάλες ζημίες επίσης στην Αθήνα (ως Ν-ΝΑ άνεμος), όπως και στα Κύθηρα, όπου αναφέρεται ότι «κατέστρεψε πόρτες και παράθυρα σπιτιών».
Τέλος ολόκληρο το πρώτο δεκαήμερο Απριλίου του έτους εκείνου (= από 13 έως 23 περίπου) υπήρξε βροχερό, η δε ακαταστασία διατηρήθηκε μέχρι τον Μάιο.
Την 26-3 (= 8/4ου) 1898 σφοδροί νότιοι άνεμοι έπνευσαν για ένα διήμερο, μεγάλες ζημίες στη γεωργία, ιδίως σπαρτά. Ακολούθησαν ξηροί άνεμοι και ζέστη, ώστε μέσα του μήνα γίνονταν λιτανείες για να βρέξει, απόγνωσγη.
Βροχερός, ψυχρός και ανεμώδης ο Απρίλιος 1904.
Τις έξη πρώτες ημέρες του Απριλίου 1906 σημειώθηκαν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, όπως και σε ολόκληρη την ανατολική Ελλάδα (Λ. Καραπιπέρη ό.π. σελ. 11). Επίσης κατά τον Τύπο την 2-4ου (με το νέο ημερολόγιο) ισχυρή θαλασσοταραχή προκάλεσε ένα ναυάγιο και ζημίες σε πλοία στο λιμάνι.
Την 5-4-1907 (18η) ανεμοθύελλα εκ νότου σε όλο το νησί (αναφέρεται από Στ. Κουρκούτη, κεντρικό Λιμενάρχη Χανίων).
Την 5-11/4/1909 σημειώθηκαν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.
Την 2 Απριλίου 1910, αναφέρεται ότι στο λιμάνι του Ηρακλείου κόπηκαν λόγω θαλασσοταραχής οι άγκυρες του Ιταλικού ιστιοφόρου «ΕΤΡΑΣ», το οποίο και εξώκειλε στη θέση Τρυπητή, το πλήρωμά του από 7 άτομα διασώθηκε από κατοίκους (http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%81%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%A7%CF%89%CF%81%CE%BF%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CE%AE).
Την 2 (= 15)-4-1911 ισχυρή κακοκαιρία και θαλασσοταραχή. Η κακοκαιρία φαίνεται ότι έπληξε όλη τη βόρεια Κρήτη, αφού σε επιστολή του τέως Βασιλέως Γεωργίου Α' από 25-4-1912 προς τον τότε Λιμενάρχη χανίων Γ. Κουρκούτη, απονέμονται συγχαρητήρια στον τελευταίο για τη διάσωση ιστιοφόρου στην παραλία Σητείας την 3-4-1911.
Την 23-4-1921 θυελλώδεις νότιοι άνεμοι σε όλο το νησί.
Την 14 (= 27)-4-1922 σημειώθηκε ανεμοστρόβιλος στα Χανιά, ελάχιστη βροχή τότε μετά από δίμηνη ανομβρία.
Από 2 έως 9 Απριλίου 1923 σημειώθηκε επίσης ισχυρό ψυχρό κύμα, θυελλώδεις άνεμοι στο Αιγαίο, πάγωσαν εν μέρει τα νερά στην Αθήνα, παγετός στην Αττική.
Ο Απρίλιος 1924 πέρασε ήρεμος, χωρίς σταγόνα βροχής.
Την 13 Απριλίου 1925 ασυνήθιστη κακοκαιρία. Χείμαρροι οι δρόμοι από ραγδαίες βροχές, σφοδροί άνεμοι, παρέλυσαν οι συγκοινωνίες. Θαλασσοταραχή, δύο ναυάγια σημειώθηκαν (ένα στα Νωπήγεια και ένα στο Ηράκλειο).
Από 4 έως 7 Απριλίου 1926 πρωτοφανής για την εποχή κακοκαιρία και μάλιστα σε όλη την Κρήτη. Γενικευμένες αλλά όχι έντονες βροχοπτώσεις, κυρίως όμως ψύχος, χιόνια και σφοδροί άνεμοι : Την 6η έπεσε χιόνι μέσα στα Χανιά (!) και η χιονόπτωση συνεχίστηκε επί δύο ημέρες στο εσωτερικό του νησιού και βέβαια στα ορεινά. Ισχυρό ψύχος, θυελλώδεις άνεμοι (9 Β. κατά τον παρατηρητή του ΜΣ Χαν), η χειρότερη θαλασσοταραχή του χειμώνα. Τα κύματα υπερέβαιναν το ύψος του κτιρίου του Ταχυδρομείου, οι βάρκες στο λιμάνι βρέθηκαν στην ξηρά. 1 ή 2 ναυάγια στον κόλπο των Χανίων. Τη νύκτα της 5ης έπεσε άφθονο χαλάζι. Σοβαρές ζημίες στη γεωργία εν γένει. Ιδίως στα πεδινά της Κυδωνίας καταστράφηκαν τα αμπέλια, οι πατάτες, εν μέρει τα δημητριακά. Ζημίες στις ελιές, ιδίως από Πλατανιά έως Ταυρωνίτη. Στις περιοχές Πλάκας και Αλμυρίδας καταστράφηκαν τελείως τα αμπέλια. Μεγάλες ζημίες στα αμπέλια στο νομό Ηρακλείου και σε όλο το υπόλοιπο νησί, καθώς και στα δημητριακά. Στο λιμάνι Ηρακλείου σημειώθηκαν ζημίες, δύο άτομα πνίγηκαν στο Ρέθυμνο. Επρόκειτο για τη χειρότερη ψυχρή κακοκαιρία χειμερινού τύπου για την εποχή στη μνήμη των γεροντότερων.
Την 5-4-1928 κατά τη διάρκεια καταιγίδας έπεσε κεραυνός σε σπίτι μέσα στα Χανιά, δίπλα στο Α Γυμνάσιο και προξένησε ζημίες, επίσης για 1 λεπτό έπεσε χαλάζι σαν ρεβύθι.
Την 19 έως 22-4-1929 σημειώθηκαν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες με βορείους ανέμους, στα πλαίσια ενός πανελλήνιου ψυχρού κύματος που χαρακτηρίστηκε σαν «εξαιρετικά αιχμηρό» και μεγάλης διάρκειας (Λ. Καραπιπέρη «On the spells of cold weather over Greece during the Spring”, ό.π. σελ. 5. Οι μέσες θερμοκρασίες την 18η έπεσαν κατά 10,5 C σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα. Σύμφωνα με την ίδια εργασία, η θερμοκρασία στα ορεινά σημεία της Κρήτης κατέβηκε κάτω από 4 C).
Την 9η Απριλίου 1931 ισχυρές βροχές σε ολόκληρο το νησί, μετά από ισχυρότατους Α ανέμους. Από δε τα μεσάνυκτα διήμερη δυνατή κακοκαιρία, με ραγδαίες βροχές, ψύχος, σφοδρούς Β. ανέμους με θαλ/χή και χιόνια στα βουνά.
Την 14 έως 17-4-1932 ραγδαίες βροχές και χιόνια στα ορεινότερα. Τη νύκτα της 25/26η σφοδρότατος νότιος άνεμος, ζημίες ιδίως στα φώτα των δρόμων (και βραχυκυκλώματα). Σημαντικές ζημίες στην επαρχία Κυδωνίας, ιδίως αμπέλια, αμυγδαλιές αλλά και σε όλα τα δένδρα, σχεδόν πλήρης καρπόπτωση.
Την 10-4-1933 άφθονα χιόνια στα ορεινότερα, βροχές στα πεδινά.
Ο Απρίλιος 1935 πέρασε με μηδενικά ύψη βροχής (μόνο την 1η του μήνα έπεσαν τοπικές ψεκάδες).
Την 14/15-4-1937 σφοδρός λίβας πάλι έρριξε χιλιάδες πορτοκάλια και έσπασε δένδρα, πολύ υψηλές θερμοκρασίες στη Β. Κρήτη
Την 6-4-1938 ζημίες στα υπό ανθοφορία δένδρα εξαιτίας του ψύχους και του ισχυρού ανέμου. Οι συνθήκες αυτές παρατάθηκαν μέχρι την 20 του μήνα, με συνεχείς βροχές και ψύχος.
Τη νύκτα της 22/23-4-1939 σφοδρότατος νότιος άνεμος. Μικροζημίες στις πόλεις της βόρειας ακτής, οι οποίες «σκεπάστηκαν» από άμμο και σκόνες.
Από 1 έως 3-4-1940 συνεχείς ραγδαιότατες βροχές. Επεσαν πολλοί τοίχοι έξω από την πόλη των Χανίων, ζημίες στην ύπαιθρο, κατολισθήσεις. Παράκαιρο ψύχος. Ο Απρίλης αυτός υπήρξε ο πιο υγρός της καταγραμμένης ιστορίας, με 257 χιλ. στα Χανιά και με το μεγαλύτερο επίσης ημερήσιο ύψος βροχής για τον μήνα, με 97,2 χιλ την 1η, αλλά η τιμή ανεβαίνει στα 116 χιλ αν το 24ωρο μετρηθεί από 08.00 της 1ης έως την 08.00 της 2ης Απριλίου, όπως γίνεται σήμερα. Επίσης την 14η ισχυρές καταιγίδες στο νησί, στο Ηράκλειο αναφέρθηκε Δυτικός άνεμος (;) εντάσεως 10 Β.
Την 5-4-1941 σημειώθηκε στην Αθήνα η πρωιμότερη "τροπική" ημέρα της περιόδου 1891-1958, με μέγιστη θερμοκρασία 30,0 C (Φ. Καραπιπέρη, "Συμβολή εις την μελέτην των τροπικών ημερών εν Αθήναις", 1959, σ. 1). Αν λάβομε υπόψη μας την αντιστοιχία των θερμοκρασιών στη βόρεια Κρήτη με εκείνες των Αθηνώνκατά τον φετεινό θερμό Απρίλη, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η θερμοκρασία στα βόρεια του νησιού πρέπει λογικά να ξεπέρασε αρκετά την τιμή αυτή. Αλλωστε οι μετεωρολογικές συνθήκες μεταξύ 3 και 5-4-1941 ευνοούσαν και τους νότιους καταβάτες στην Κρήτη...
Την 27 Απριλίου 1944 αναφέρεται δυνατή χιονόπτωση στην Αττική (μήνυμα Καρακούλη στην HellasWeather την 11-6-2010). Εδώ ;
Ο Απρίλιος 1945 παρουσίασε μηδενικά ύψη βροχής
1947 : Ο μήνας αρκετά υγρός, σχετικά (περ. 100 χιλιοστά γενικά). Την 12-4-1947, ημέρα του Πάσχα, ραγδαιότατες βροχές (67,1 χιλ στα Χανιά, σχεδόν όλα σε διάστημα 3 ωρών και 40’), τοπικές ζημίες. Επίσης σφοδροί άνεμοι, ψύχος και χιόνια στα ορεινά. Μικροζημίες στην ύπαιθρο.
Την 19-4-1949 ψύχος και χαλάζι σε διάφορες περιοχές του νησιού.
Την 9-4-1950 (Πάσχα, επίσης) κακοκαιρία, ψύχος και ισχυρές βροχές. Αργότερα όμως, τον ίδιο μήνα, στην Αθήνα παρατηρήθηκαν τρεις διαδοχικές "τροπικές" ημέρες, δηλαδή με θερμοκρασία πάνω από 30 C (Φ. Καραπιπέρης, ό.π. σ. 3), πράγμα που οδηγεί στο ίδιο συμπέρασμα με την περίπτωση του 1941, ιδίως εφόσον η βαρομετρική κατάσταση από 13 μέχρι 20 περίπου του μήνα ευνοούσε την συνεχή πνοή νοτίων ανέμων στην Κρήτη.
Τον Απρίλιο 1952, ιδίως την 3 και περισσότερο την 17, επικράτησαν ισχυροί συνεχείς θερμοί νότιοι άνεμοι. «Κάηκαν» τα λαχανικά, έλυωσαν τα χιόνια, πρωτοφανής ζέστη.
Το πρώτο 15ήμερο Απριλίου 1953, μήνας που ήταν σχεδόν εξίσου ξηρός με τους δύο προηγούμενους, επικράτησαν ασυνήθεις υψηλές θερμοκρασίες. Αρχισαν τα θαλάσσια λουτρά από πολλούς. Αναφέρθηκε ότι οι ζέστες ήταν πρωτοφανείς στη μνήμη των παλαιότερων. Την 15-16η άγρια ανεμοθύελλα επί 24 ώρες στο νομό Χανίων, ιδίως στις ανατολικές περιοχές, με νότιους ανέμους. Ζημίες στην πόλη, αλλά ιδίως στην παραπάνω επαρχία : Ετσι, στον Αποκόρωνα σοβαρές ζημίες σε σπίτια του κεντρικού-βορείου τμήματος, όπου οι στέγες παρασύρθηκαν μερικώς ή ολικώς, σε μεγάλη κλίμακα, μεταξύ άλλων και η στέγη του Δημοτικού Σχολείου Κεφαλά. Ξερριζώθηκαν πολλά δένδρα. Στην επαρχία Κυδωνίας σημειώθηκαν σοβαρές ζημίες σε σπίτια και δένδρα στα Κεραμειά, στο Κατωχώρι παρασύρθηκε ένα σπίτι και έμειναν μόνο οι τοίχοι, καθώς και η στέγη και τα κουφώματα του Δημοτικού Σχολείου Κατωχωρίου και Κάμπων. Στο δεύτερο χωριό παρασύρθηκαν στέγες και έσπασαν τα τζάμια των σπιτιών, ξεριζώθηκαν τελείως περί τα 300 δένδρα, ένα άτομο παρασύρθηκε σε χαράδρα και σκοτώθηκε, στα πορτοκαλοχώρια σημειώθηκε καρπόπτωση 50-90 % και σοβαρές ζημίες στις ελιές. Ζημίες επίσης στη Σκουραχλάδα. Στο Ακρωτήρι επίσης μεγάλες ζημίες στα σιτηρά, κηπευτικά και καπνά, έσπασαν κλαδιά. Ενα πλοίο εξώκειλε στη Σούδα. Στην Κίσσαμο μεγάλες ζημίες σε δένδρα, ιδίως στα Παλιά Ρούματα.
Τον Απρίλιο 1955, χειμωνιάτικες συνθήκες, τρικυμία, ψύχος, βυθίστηκαν βάρκες.
Την 4-4-1956 επικράτησε σφοδρός και καυστικός νότιος άνεμος, καταστράφηκαν μεγάλες ποσότητες πορτοκαλόκαρπου (από 40 – 65 %), το ίδιο την 6η. Χαμηλές πιέσεις και τις δύο ημέρες (994 και 997 ΗΡ αντίστοιχα). Όπως αναφέρθηκε, ο άνεμος ήταν τελείως ξηρός, με ψεκάδες λασποβροχής μόνο στις παραπάνω ημερομηνίες.
Ξηρός και καυστικός ο Απρίλιος 1958, σοβαρές κατά τόπους ζημίες στις καλλιέργειες.
Την 2 και 3-4-1959 έπεσαν ραγδαίες βροχές και χαλάζι στο νησί, μικροζημίες σε καταστήματα στην πόλη Χανίων, παραλίγο νέα καταστροφή στον Κάτωλα.
Ο Απρίλιος 1960 υπήρξε πολύ υγρός σχετικά (περί τα 150 χιλιοστά ανά το νησί). Οι περισσότερες βροχές έπεσαν την 16η, οπότε σχεδόν 100 χιλιοστά σε 24 ώρες κατά τόπους, με Β. ανέμους βαθμιαία. Την 30ή σφοδρός ΝΑ άνεμος με ζημιές στην περιοχή Χανίων και Ακρωτηρίου. Πολλά δένδρα ξεριζώθηκαν ή έσπασαν, ιδίως καταστράφηκαν οι κληματαριές. Κήποι, αμπέλια, εσπεριδοειδή και οπωροφόρα κυριολεκτικά ραβδίστηκαν.
Τη νύκτα της 3/4-4-1964 σφοδρότατοι Α-ΝΑ άνεμοι, ζημίες ιδίως στα Χανιά.
Αρχές Απριλίου 1965 επικράτησαν χαμηλές θερμοκρασίες (4,8 ή κατ’άλλους 5 C στο Ηράκλειο την 1 και την 4, η δεύτερη χαμηλότερη). Αντίθετα την 21η έπνευσαν σφοδροί νότιοι άνεμοι.
Ο Απρίλιος 1969 υπήρξε ψυχρός : Η μέση μέγιστη στα Χανιά ήταν μόλις 16,6 C στα Χανιά, 17,5 C στο Ηράκλειο. Στο Ρέθυμνο την 11η σημειώθηκε θερμοκρασία 5 C (θεωρείται η χαμηλότερη για την πόλη), η οποία στο Ηράκλειο σημειώθηκε την επομένη ημέρα. Την 18η έπνευσαν σφοδροί Ν-ΝΔ άνεμοι, ζημιές στην ύπαιθρο.
Αντίθετα ο Απρίλιος 1970 υπήρξε θερμός : Την 12η σημειώθηκαν ύψη της τάξεως των 32,2 C στα Χανιά, 33 C Ρέθυμνο και 35 C στο Ηράκλειο. Επίσης τις τρεις τελευταίες ημέρες του μήνα επικράτησαν θερμοκρασίες γύρω στους 30 C στο νησί (32,2 Ηράκλειο).
Την 29-4-1972 ασυνήθιστη για την εποχή βαρομετρική κατάσταση (995 Ηp στην περιοχή Ρόδου) προκάλεσαν ισχυρούς βορείους ανέμους, έντονο ψύχος και - ιδίως - καταρρακτώσεις βροχές στη Δυτική Κρήτη, όπου πλημμύρισαν όλοι οι ποταμοί, ιδίως ο Κλαδισσός. ισχυρή θαλασσοταραχή στο Ανατολικό Κρητικό.
Την 6-4-1973 ραγδαίες βροχές στο νησί (50 χιλ στο Ηράκλειο, λιγότερες Χανιά). Την 30ή του ίδιου μήνα νότιοι άνεμοι έως 100 χιλ/ώρα στο Ηράκλειο. Αντίθετα στα Χανιά σφοδροί άνεμοι έπνευσαν την 11 και την 25 του μήνα (92 και 83 χιλ/ώρα μέση δύναμη παρατήρησης αντίστοιχα, άρα περ. 120 και 100 χιλ./ώρα με ΝΑ και ΔΒΔ ανέμους αντίστοιχα).
Την 5-4-1974 σημειώθηκαν χαμηλές θερμοκρασίες, οπότε και 5 C στα Χανιά (θεωρείται ρεκόρ για την πόλη), 7 C στο Ηράκλειο. Αντίστροφα στις δύο τελευταίες ημέρες του μήνα σημειώθηκαν πολύ υψηλές θερμοκρασίες, όπως 32 και 34 C στο Ηράκλειο - στα Χανιά (αεροδρόμιο) σημειώθηκαν 32 C μόνο την 30ή, σύμφωνα όμως με τον παρατηρητή του ΜΣ Χανίων την ημέρα αυτή στην πόλη παρατηρήθηκε θερμοκρασία 35,8 C, η οποία και αποτελεί το απόλυτο ρεκόρ πόλης. Την ημέρα εκείνη έπνευσε σφοδρότατος καυστικός ΝΑ άνεμος που προξένησε και αρκετές ζημίες στην ύπαιθρο της Δυτικής κυρίως Κρήτης. Ο μήνας αυτός παρουσίασε μηδενικά ύψη βροχής.
Επίσης την 1-4-1975 σημειώθηκαν 30 C στις δύο κύριες πόλεις.
Την 15-4-1976 σημειώθηκαν ραγδαίες βροχές στο νησί (50 χιλ Ηράκλειο, λιγότερο Χανιά), μετά από άφθονη λασποβροχή.
Την 12 έως 15-4-1977 βροχές και χαλάζι, ενώ την 12η στα ΒΔ των Χανίων παρατηρήθηκε σίφων. Την 21 και 22 του μήνα πάλι βροχές, ψύχος, θαλασσοταραχή. 4
Την 3 και 4/4/1978 σφοδροί κονιορτοφόροι άνεμοι. Την 26 το πρωί σημειώθηκε ισχυρή καταιγίδα ανά το νησί για 45’ περίπου με αιφνίδιους ισχυρούς βόρειους ανέμους και μικροζημίες στην βόρεια παραλιακή περιοχή.
Την 11-4-1982 σημειώθηκαν 31,4 C στα Χανιά
Την 12-4-1983 σημειώθηκαν 30 C στα Χανιά, ενώ την 29η 32 C στο Ηράκλειο.
Ο Απρίλιος 1984 υπήρξε ψυχρός, με 17,9 C μέση μέγιστη μήνα στα Χανιά, 18,5 C Ηράκλειο, όπου ισχυροί νότιοι άνεμοι την 3η του μήνα.
Την 10-11 Απριλίου 1985 θερμοί άνεμοι, σημειώθηκαν θερμοκρασίες 32 και 34,2 C αντίστοιχα στα Χανιά, 31 και 34,2 αντίστοιχα στο Ηράκλειο, όπου όμως η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 30 C και την 27η και 29η με 31 και 31,4 C αντίστοιχα. Σφοδροί Ν άνεμοι την 16η και 27η.
Ο Απρίλης 1986 παρουσίασε μηδενικά ύψη βροχής στο νησί, ακόμη και στα ορεινά (π.χ. Ασκύφου). Την 12η στο Ηράκλειο ο νότιος – ΝΑ άνεμος έφθασε τα 124 χιλ/ώρα (67 Knots).
Την 29 (εν μέρει και τη νύκτα προς 30) Απριλίου 1987 σημειώθηκε η πιο όψιμη κακοκαιρία και θαλασσοταραχή των τελευταίων δεκαετιών για αυτό τον μήνα, ιδίως στη Δυτική Κρήτη. Σημειώθηκαν ζημίες στο λιμάνι και στις παραλιακές περιοχές ολόκληρης της βόρειας Κρήτης, ιδιαίτερα όμως της δυτικής, παρά το ότι οι άνεμοι δεν ξεπέρασαν τα 75 χιλ/ώρα, ήταν όμως συνεχείς και αξιοσημείωτα σταθεροί (ήταν και η μοναδική περίπτωση που η ΕΜΥ ανήγγειλε ΒΑ 10 Β στο Αιγαίο κατά Απρίλιο μήνα και μάλιστα τόσο αργά). Επεσαν επίσης αρκετές βροχές (π.χ. 35 χιλ στο Ηράκλειο) και χιόνια στα ορεινότερα τμήματα. «Κάηκαν» όλα τα δένδρα που είχαν βλαστήσει σε μεγάλη ζώνη από τη θάλασσα. Οι θερμοκρασίες στη βόρεια Κρήτη τις δύο αυτές ημέρες κυμάνθηκαν μεταξύ 8 και 10 C, που είναι πολύ χαμηλές για τέλος Απρίλη. Γενικά αρκετά βροχερός ο Απρίλιος αυτός.
Ο Απρίλιος 1989 πέρασε τελείως ξηρός, ακόμη και στα ορεινά (0 χιλ. Ηράκλειο, 2,5 Χανιά), με θερμοκρασίες που την 5 και 6 έφθασαν τους 30,4 και 30,1 C αντίστοιχα στο Ηράκλειο (ελάχιστη θερμοκρασία την 6η 24 C) και τους 32 και 30 C στα Χανιά αντίστοιχα, με ισχυρούς νότιους ανέμους.
Την 26-4-1990 στο Ηράκλειο 33,2 C
Την 18/19-4-1991 σημειώθηκαν σφοδρότατοι ΝΑ άνεμοι με ζημίες σε ολόκληρη την Κρήτη (έως 70 κ). Παρατηρήθηκε νέφος κονιορτού σε όλο το νησί. Ζημίες στην ύπαιθρο, μικροζημίες όμως ακόμα και στις πόλεις (100 χιλ/ώρα στο Ηράκλειο, λιγότερο στα Χανιά.
Ο Απρίλιος 1992 χαρακτηρίστηκε από επανειλημμένους θυελλώδεις ανέμους εκ Ν-ΝΑ την 1-2, 7, 10 και 18, που προκάλεσαν επαναλαμβανόμενες ζημίες. Ετσι την 1-2 παρατηρήθηκαν μικροζημίες πλην Χανίων. Την 7η άνεμοι 50-60 κ. (ΝΑ-ΝΔ) προκάλεσαν ζημίες στη γεωργία σε όλο το νησί, ιδίως σπάσιμο δένδρων, ακόμα και μέσα στις πόλεις (στα Χανιά και Ηράκλειο ο άνεμος έφθασε σχεδόν τα 100 χιλ/ώρα), οι δε ζημίες κατά τόπους όπως ανατολικά της Γεωργιούπολης-Καβρό κλπ και ανατολικά του Ρεθύμνου ήταν εκτεταμένες και επεκτάθηκαν σε ηλιακούς θερμοσίφωνες, στέγες, θερμοκήπια κλπ. Την 10η και την 18/19η πάλι θερμοί και ισχυροί ΝΑ άνεμοι με λασποβροχή σε όλο το νησί (έως 115 χιλ/ώρα Χανιά στη δεύτερη περίπτωση).
Μετά από ένα πολύ ψυχρό ξεκίνημα (5 έως 6 C στα βόρεια παράλια), την 12 έως 15 Απριλίου 1993 συνεχείς πάλι νότιοι άνεμοι κύμα ζέστης στη διάρκεια του οποίου καταγράφηκαν θερμοκρασίες-ρεκόρ για τον μήνα αυτό : 36 β.κ. σε όλο το νησί (35,6 και 34,4 C Ηράκλειο την 13 και 15 αντίστοιχα, η πρώτη φέρεται σαν ρεκόρ πόλης, ενώ στα Χανιά την 13, 14 και 15 σημειώθηκαν 33, 34 και 35,6 C στο αεροδρόμιο αντίστοιχα, η τελευταία ελάχιστα μικρότερη από το ρεκόρ πόλης της 30-4-1974, στη Σητεία 36 C κλπ).
Την 5-4-1994 ασυνήθιστα πυκνό νέφος κονιορτού ιδίως όμως στην Ανατολική Κρήτη – Ηράκλειο, με μείωση ορατότητας σημαντικότερη του συνήθους. Επανειλημμένες λασποβροχές σε όλο το νησί.
Την 1-4-1995 αντίθετα παρατηρήθηκε έντονη επανειλημμένη χαλαζόπτωση, ψύχος και βροχές. Μάλιστα την 2-4ου σημειώθηκε θερμοκρασία 4,8 C στο Ηράκλειο, 5 C Χανιά, που αποτελεί και το δεύτερο ρεκόρ χαμηλής θερμοκρασίας για τον μήνα για τις δύο πόλεις.
Το πρώτο 10ήμερο του Απριλίου 1997 παρατηρήθηκε επίσης ασυνήθιστα ψυχρός καιρός με βροχές και παροδικά χιόνια στα ορεινότερα, ιδίως την 8-9, οπότε κανονική χιονόπτωση και δριμύ ψύχος. Την 11η του μήνα η θερμοκρασία έπεσε σε επίπεδα ρεκόρ μήνα στο Ηράκλειο : 4 C, με μέση μέγιστη μήνα μόλις 17,2 C και μέση ελάχιστη 9,2 C ενώ στα Χανιά η θερμοκρασία την ίδια περίοδο κυμάνθηκε από 5,2 έως 6 C με μέση μέγιστη μήνα 17,1 C και μέση ελάχιστη επίσης 9,2 C. Αντίθετα τη νύκτα της 19/20 του μήνα επικράτησαν θερμοί ΝΑ άνεμοι 50-60 κόμβων που προκάλεσαν ζημίες στο νησί.
Την 9 έως 12 Απριλίου 1998 σημειώθηκαν θερμοκρασίες 30-32 β.κ. στις πόλεις της βόρειας ακτής με συνεχείς νότιους ανέμους.
Επίσης την 17-4-1999 θερμοκρασία 32,4 C στα Χανιά, 30,4 C στο Ηράκλειο (με ελάχιστη 24ώρου 22,8 C)
Τη νύκτα της 10/11 Απριλίου 2000 σημειώθηκαν σφοδρότατοι νότιοι άνεμοι στη βόρεια Κρήτη, εκτός της περιοχής της πόλης των Χανίων όπου η ένταση ήταν μικρότερη. Ασυνήθιστες ζημίες σημειώθηκαν στο Ηράκλειο (και στο αεροδρόμιο, ο πύργος ελέγχου του οποίου για λίγο εγκαταλείφθηκε, ενώ στην πόλη έσπασαν τζάμια και επιγραφές), Ρέθυμνο (έσπασαν τζαμαρίες και σημειώθηκαν άλλες ζημίες) και Γεωργιούπολη (έως 120 χιλ/ώρα, ζημίες στους γνωστούς ευκαλύπτους της κωμόπολης και σε σπίτια), πολλά δένδρα έπεσαν, δίκτυα κλπ. Την 20-21 του ίδιου μήνα σημειώθηκαν κατακλυσμιαίες βροχές τουλάχιστον 50ετίας στη ΝΔ Κρήτη και ιδιαίτερα στο δυτικό και ΝΔ Σέλινο, ενώ οι βροχές στη λοιπή Κρήτη ήταν σποραδικές. Μεγάλες ζημίες σημειώθηκαν στα χωράφια, τους δρόμους που καταστράφηκαν και ανασκάφηκαν σε σημείο πρωτοφανές, στις παραποτάμιες περιοχές κλπ, ευτυχώς χωρίς θύματα. Επεσαν 6 γέφυρες, σημειώθηκαν ζημίες σε άλλες, διακόπηκαν οι συγκοινωνίες για μέρες. Οι βροχές στην περιοχή Παλαιόχωρας-Κουντούρας ανήλθαν σε 230-250 χιλ σε έξη (6) ώρες μόνο (!), δηλαδή ήταν από τις πιο έντονες σε ποσότητα και ραγδαιότητα που έχουν παρατηρηθεί στον Ελληνικό χώρο και πάντως στην Κρήτη τα τελευταία 150 χρόνια τουλάχιστον.
Την 13, 17 και 21 Απριλίου 2001 έπνευσαν ισχυροί, θερμοί και κονιορτοφόροι ΝΑ άνεμοι, με λασποβροχές. Ισχυρότεροι ήταν οι άνεμοι την 21η, οπότε σημειώθηκαν και ζημίες στη γεωργία (ελιές, αμπέλια κλπ, ενώ στους Αρμένους Αποκορώνου ξερριζώθηκε ο ιστορικός πλάτανος του χωριού ηλικίας 300 ετών). Ανεμοι έως 59 Knots στο Ηράκλειο, λιγότεροι στα Χανιά.
Ο Απρίλιος 2003 υπήρξε, μετά τον γνωστό Μάρτιο του έτους εκείνου, επίσης ψυχρός (μέση μέγιστη Ηρακλείου : 18,1 C, Χανίων 17,4 C) και αρκετά βροχερός, με φαινόμενα γενικευμένα την 2 και ιδίως την 17 (π.χ. 82 χιλ στα Χανιά). Χαλάζι έπεσε την 20ή.
Την 20-21 Απριλίου 2004 σημειώθηκαν έντονες βροχές στο νησί.
Στις αρχές Απριλίου 2005 σημειώθηκε κύμα σχετικού ψύχους με βροχές, ισχυρούς βορείους ανέμους σε όλο το νησί και αρκετά χιόνια στα βουνά, ενώ οι θερμοκρασίες τη νύκτα ήταν αρκετά κάτω από 10 β.κ. Αντίθετα την 17η ανεμοθύελλα εκ ΝΑ ιδίως στα Χανιά (102 χιλ/ώρα) όπου και μικροζημίες, πυκνό σύννεφο κονιορτού παντού με ορατότητα κάτω των 50 μ, εντονότερο από ποτέ όπως λέγεται. Ακυρώθηκαν όλες οι πτήσεις από τα δύο αεροδρόμια του νησιού. Ο μήνας υπήρξε κατά τα λοιπά φτωχός σε βροχές.
Την 7 Απριλίου 2006 σφοδροί νότιοι άνεμοι σε όλο το νησί, μικροζημίες στην περιοχή Ηρακλείου (έως 110 χιλ/ώρα), πάλι νέφος κονιορτού. Αντίθετα την 14-15 του μήνα σημειώθηκε κύμα βροχών και καταιγίδων σε όλο επίσης το νησί, ιδίως όμως στην ανατολική Κρήτη (42 χιλ. Ηράκλειο συνολικά), με ΒΔ ισχυρούς και ψυχρούς ανέμους, ιδίως στη Δυτική Κρήτη, που ακολούθησαν αμέσως μετά από μια θερμή περίοδο (π.χ. την 12η σημειώθηκαν 31,2 C στα Χανιά με σφοδρούς ΝΑ ανέμους, ενώ την επομένη μόλις 18 C).
Ο Απρίλιος 2011 ήταν επίμονα ψυχρός και βροχερός και μάλιστα γύρω στις 20, με ελάχιστες θερμοκρασίες που στο εσωτερικό του νησιού και στα ορεινότερα πλησίασαν τον 1 β. C, ενώ έπεσαν αρκετά χιόνια σε μεγαλύτερο υψόμετρο.
Τελείως ή σχεδόν ξηρός Απρίλιος είναι σύνηθες φαινόμενο. Τέτοιες περιπτώσεις παρουσιάστηκαν τα έτη 1924, 1935, 1951, 1952, 1956, 1958, 1961, 1962, 1968, 1974, 1986, 1989, 2007 κ.ά.
Πολλά φιλιά
Γιώργος Στυλιανάκης
Ο Απρίλης μπήκε με καταιγίδες και χιόνια!
Οι ποτιστικές βροχές χθες Τετάρτη 2 Απρίλη και οι καταιγίδες ως τη νύχτα που πέρασε ήταν κάτι περισσότερο από πολύτιμες για την Κρήτη. Εντυπωσιακό γεγονός το φρέσκο χιόνι στα βουνά από υψόμετρα από 1550 περίπου και πάνω. Στην εικόνα (συγνώμη για τα σύρματα...) διακρίνονται τα άφθονα νέα χιόνια στο Κουδούνι του Ψηλορείτη που έπεσαν μάλλον όλα στη διάρκεια της χθεσινοβραδυνής καταιγίδας:
Σε σταθμούς του Εθνικού Αστεροσκοπείου και της ΕΜΥ καταγράφηκαν ως τώρα οι ακόλουθες ποσότητες υετού (χιλιοστά-mm):
Παλιόχωρα ΕΑΑ 30,2
Τζερμιάδων ΕΑΑ 29,2
Ιεράπετρα ΕΑΑ 27
Ιεράπετρα ΕMY 27
Σητεία ΕΜΥ 22
Καστέλι Πεδιάδος ΕΜΥ 20,4
Ηράκλειο αεροδρόμιο ΕΜΥ 20,3
Τυμπάκι ΕΜΥ 19,5
Ρέθυμνο ΕΜΥ 18,8
Σπήλι ΕΑΑ 17,4
Ηράκλειο - Κνωσός ΕΑΑ 15,6
Ελος (ΙΥΕΧ) 15
Λιμάνι Ηρακλείου ΕΑΑ 14,6
Βρύσες ΕΑΑ 13,8
Ρέθυμνο ΕΑΑ 11
Χανιά αεροδρόμιο ΕΜΥ 8,5
Χανιά πολυτεχνείο ΕΑΑ 7,4
Το αναλογικό βροχόμετρο μου στα ΝΔ της πόλης του Ηρακλείου κατέγραψε 25,7mm από τα οποία πάνω από τα 20 ως αποτέλεσμα της καταιγίδας. Σαφείς οι διαφορές με τον άξονα του Ηρακλείου (Λιμάνι-Κνωσός).
Μιχ. Δρετάκης
Σε σταθμούς του Εθνικού Αστεροσκοπείου και της ΕΜΥ καταγράφηκαν ως τώρα οι ακόλουθες ποσότητες υετού (χιλιοστά-mm):
Παλιόχωρα ΕΑΑ 30,2
Τζερμιάδων ΕΑΑ 29,2
Ιεράπετρα ΕΑΑ 27
Ιεράπετρα ΕMY 27
Σητεία ΕΜΥ 22
Καστέλι Πεδιάδος ΕΜΥ 20,4
Ηράκλειο αεροδρόμιο ΕΜΥ 20,3
Τυμπάκι ΕΜΥ 19,5
Ρέθυμνο ΕΜΥ 18,8
Σπήλι ΕΑΑ 17,4
Ηράκλειο - Κνωσός ΕΑΑ 15,6
Ελος (ΙΥΕΧ) 15
Λιμάνι Ηρακλείου ΕΑΑ 14,6
Βρύσες ΕΑΑ 13,8
Ρέθυμνο ΕΑΑ 11
Χανιά αεροδρόμιο ΕΜΥ 8,5
Χανιά πολυτεχνείο ΕΑΑ 7,4
Το αναλογικό βροχόμετρο μου στα ΝΔ της πόλης του Ηρακλείου κατέγραψε 25,7mm από τα οποία πάνω από τα 20 ως αποτέλεσμα της καταιγίδας. Σαφείς οι διαφορές με τον άξονα του Ηρακλείου (Λιμάνι-Κνωσός).
Μιχ. Δρετάκης
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)