Τζερμιάδων ή Βλάστη; διαλέξτε!

Αναστροφικές, και όχι μόνο, συγκρίσεις, Τζερμιάδων ή Βλάστη; διαλέξτε!

Ενας μήνας δεν είναι αρκετός για κλιματικό συμπέρασμα. Αλλά τα στοιχεία είνα πάντα ενδεικτικά.

Η σύγκριση σταθμών δεν είναι πάντα δόκιμη. Αλλά είναι ενδεικτική όταν συγκρίνονται παρόμοιες περιοχές σε συμπεριφορά.

Η σύγκριση αφορά μόνο το μήνα Αύγουστο με την υπόθεση ότι κάποιος θέλει να επιλέξει την πιο δροσερή περιοχή της Ελλάδας το καλοκαίρι για κατοικία.

Δοκίμασα λοιπόν μια σύγκριση εννιά περιοχών με online δεδομένα από σταθμούς του δικτύου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (το οποίο ευχαριστούμε για την ελεύθερη παροχή των στοιχείων) που είναι ορεινές και σχεδόν όλες αναστροφικές.

Συγκρίνονται οι μέσες μηνιαίες θερμοκρασίες, οι μέγιστες και οι ελάχιστες τιμές τον Αύγουστο του 2011 και του 2010.

Σταθμοί που επιλέχθηκαν:

Νευροκόπι, Δράμα, 509μ (υψίπεδο, περιοχή κατοικημένη)

Ποταμιά Βουτύρου, Καρπενήσι, Ευρυτανία, 700μ (κοιλάδα, κατοικημένη)

Τζερμιάδων, Οροπέδιο Λασιθίου, Κρήτη 820μ. (υψίπεδο, κατοικημένη)

Κονισκός Τρικάλων 832μ (υψίπεδο, κατοικημένη)

Λίμνη Πλαστήρα 867μ (πλαγιά κοντά στη λίμνη, αραιοκατοικημένη, στοιχεία μόνο από 2011)

Βλάστη Κοζάνης 1180μ (ορεινό χωριό σε πλαγιά και μικρό οροπέδιο)

Ελάτη Αρκαδίας 1207μ (ορεινό χωριό σε πλαγιά)

Βρύζες Οίτης Φωκίδα 1220μ (υψίπεδο, ορεινό καταφύγιο, στοιχεία μόνο από 2011)

Μέτσοβο Ιωαννίνων, 1240μ (πλαγιά / κοιλάδα, κατοικημένη, στοιχεία μόνο από 2011)

Επειδή δημιουργούνται πολλές φορές ενστάσεις ως προς τη σύγκριση και ερμηνεία των αριθμητικών δεδομένων και καθώς οι συνθήκες τοποθέτησης των σταθμών διαφέρουν είναι προφανές ότι δεν πρέπει να στεκόμαστε στα ακριβή νούμερα και στα δεκαδικά τους. Οι σταθμοί που επιλέχθηκαν όμως είναι αρκετά ενδεικτικοί για τα μέρη που αναφερόμαστε.

Το Νευροκόπι για παράδειγμα επιλέχθηκε ως μια γνωστή σε Πανελλαδική κλίμακα περιοχή για την ψυχρότητα του κλίματος του, το χειμώνα κυρίως παρά το σχετικά χαμηλό υψόμετρο και το Μέτσοβο ως ένας μεγάλος ορεινός οικισμός. Και μπήκαν περιοχές από τα βόρεια ως τα νότια της χώρας, Μακεδονία, Ήπειρο, Θεσσαλία, Στερεά, Πελοπόννησο και Κρήτη.

Φυσικά μόνο η θερμοκρασία δεν είναι αρκετή για να δείξει τη συμπεριφορά του καιρού σε μια δεδομένη περίοδο, θα μπορούσαμε να παίξουμε και με την υγρασία, τους ανέμους, και τις θερμές/ψυχρές ημέρες. Αλλά είναι το κυρίαρχο καιρικό στοιχείο και ασφαλώς πιο εύκολα συγκρίσιμο. Η επιλογή πάντως του που θα πάει κάποιος είναι κυρίως προσωπική υπόθεση! Ιδού τα στοιχεία με bold γραφή οι σημαντικές "επιδόσεις":

Υψόμετρο	509	700	820	832	867	1180	1207	1220	1240
2011	Νευροκόπι	Ποταμιά	Τζερμιάδo	Κονισκός	Πλαστήρα	Βλάστη	Ελάτη	Βρύζες	Μέτσοβο
Μέση μηνιαία	21,7	20,4	18,3	20,5	21,8	18,6	20	17,8	20,2
Μέση μέγιστη	31,1	29,7	25,2	27,8	27,9	25,3	28	25,4	25,6
Μέση ελάχιστη	14	11,2	11,1	13,6	16,8	11,6	14,3	9,9	15,5
Απόλυτα μέγιστη	35,7	34,4	30,1	31,3	31,2	30,1	31,9	30,2	30,1
Απόλυτα ελάχιστη	8,3	6,3	7,6	9,2	12,6	5,5	10,8	4,8	11,3
2010
Μέση μηνιαία	23,6	20,8	21	22,7		20,1	21,9
Μέση μέγιστη	32,3	30,9	28,5	30,1		26	29,6
Μέση ελάχιστη	15,7	11,2	13,2	15		13,6	15,9
Απόλυτα μέγιστη	35,7	34,6	34	34		30,5	33,2
Απόλυτα ελάχιστη	10,9	6,2	9,1	11,2		9,8	12,4

Πρώτο φανερό στοιχείο είναι οτι το 2011 κινείται σε πολύ χαμηλότερες τιμές σε σχέση με το 2010 σε όλες τις περιοχές.

Οπό όσο φαίνεται επίσης το υψόμετρο δεν επηρεάζει αναλογικά, το βλέπουμε στις μέσες μηνιαίες οτι η θερμοκρασία πέφτει από τα 500μ στα 1240μ (Νευροκόπι προς Μέτσοβο) αλλά έχουμε μικρή τιμή στο Τζερμιάδων το 2011 και σχετικά μεγάλες στον Κονισκό και στην Ελάτη και τις δύο χρονιές. Το ίδιο μερίπου συμβαίνει και στις μέσες μέγιστες και μέσες ελάχιστες.

Για τις απόλυτα μέγιστες είναι φανερή η επίδραση στους μεγαλύτερους κάμπους αλλά και στη Ελάτη, Λ. Πλαστήρα. Πιθανόν βέβαια οι απόλυτα μέγιστες να έχουν να κάνουν τοπικά και με φαινόμενα καταβατών ανέμων και δεν είναι τόσο ενδεικτικές.

Τέλος οι απόλυτα ελάχιστες δείχνουν ισχυρή αναστροφική δύναμη στην Ποταμιά και μικρή σε Κονισκό και Νευροκόπι. Η Βλάστη επηρεάζεται και από ψυχρά ρεύματα και από αναστροφές ενώ οι θέσεις τοποθέτησης των σταθμών σε Μέτσοβο, Πλαστήρα και Ελάτη είναι εκ φύσεως μη αναστροφικές. Ενα ιδιαίτερα αναστροφικό σημείο στη χώρα μας είναι ασφαλώς η Βωβούσα Ιωαννίνων στην κοιλάδα του Αώου στα 1024μ. ( http://penteli.meteo.gr/stations/vovoussa/ )

Τελικά αν θα επέλεγε κανείς να ζήσει σε ένα μέρος με δροσερό καλοκαίρι και είχε αυτές τις επιλογές μάλλον δε θα επέλεγε Νευροκόπι, Κονισκό, θα το σκεπτόταν για τη Λίμνη Πλαστήρα και για τη Ελάτη - και μάλλον δε θα επέλεγε την Ποταμιά λόγω κάπως υψηλών μεγίστων. Ακόμα και το Μέτσοβο παρά το μεγάλο υψόμετρο υπολείπεται φανερά. Καθώς οι Βρύζες είναι μη κατοικημένο μόνιμα μέρος τελικά η πιο πιθανή επιλογή θα ήταν Οροπέδιο Λασιθίου (πάνω εικόνα) ή Βλάστη (κάτω εικόνα του Γιώργου Βασιλειάδη)

Το Τζερμιάδων είναι έκπληξη; Ευρισκόμενο στην Κρήτη - πολύ πιο χαμηλά σε γεωγραφικό πλάτος - οι τιμές που παίρνει είναι πολλές φορές μη αναμενόμενες. Η αναστροφική τάση λόγω τοπογραφίας είναι μεν δεδομένη αλλά λόγω των μελτεμιών δεν είναι καθημερινό φαινόμενο. Περισσότερο βλέπουμε ότι κρατάει χαμηλές μέσες τιμές και χαμηλές μέσες μέγιστες και λιγότερο ότι πιάνει ακραίες ελάχιστες (αφού σπάνια υπάρχει ψυχρή λίμνη θερμοκρασιών πάνω από την Κρήτη). Για όσους ξέρουν το οροπέδιο και το κλίμα του δεν είναι έκπληξη. Ακόμα και κει αισθάνεται κανείς ζέστη ορισμένες μέρες του καλοκαιριού με άπνοια το μεσημέρι - λόγω αυξημένης υγρασίας, αλλά οι θερμές ώρες είναι λίγες σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη περιοχή στην Κρήτη από 1000 μέτρα και κάτω. Και οι δροσερές ώρες πολλές!

Αύγουστος 2010: Ναι ήταν ο θερμότερος!

Στοιχεία 47 ετών το σταθμό της ΕΜΥ στο αεροδρόμιο Ηρακλείου δείχνουν οτι ο φετινός Αύγουστος ήταν ο θερμότερος για μισό περίπου αιώνα.
Η μέση θερμοκρασία έφθασε τους 27,6oC (προηγούμενο ρεκόρ 27,2 από το 1966).
Η μέση μέγιστη έφθασε τους 31 (προηγούμενο ρεκόρ 30,8 από το 1966 επίσης).
Η απόλυτη μέγιστη στους 34,2 δεν ήταν ανάλογα υψηλή (ρεκόρ το 44,4 του 2002).
Η μέση ελάχιστη έφθασε τους 23,5 (δεύτερη επίδοση 40ετίας, ρεκόρ το 23,7 από το 1999).
Η απόλυτη ελάχιστη τους 20,8 (ισοφαρίστηκε το ρεκόρ μεγαλύτερης αριθμητικής τιμής για ημερήσια ελάχιστη του 1998).
Σημειώνεται οτι η απόλυτα ελάχιστη θερμοκρασία για το σταθμό τον Αυγουστο για τα χρόνια αυτά είναι 14,4oC από το 1997.

Πέρα από τους αριθμούς αυτούς είναι εντυπωσιακή η αύξηση της θερμοκρασίας του Αυγούστου σε επίπεδο δεκαετιών.
Τα τελευταία 20 χρόνια η μέση θερμοκρασία του μήνα στο σταθμό ΕΜΥ Ηρακλείου ανέβηκε ένα ολόκληρο βαθμό σε σχέση με τα προηγούμενα 3ο χρόνια με παράλληλη άυξηση ελαχίστων και μεγίστων θερμοκραιών:

	Μέση	Μέση μέγιστη	Μέση ελάχιστη
1957-1990	25,2	28,4	21,3
1991-2010	26,2	29,3	22,3

Σε επίπεδο 1οετιών η σύγκριση είναι προφανής, η ψυχρή περίοδος των δεκαετιών 70 και 80 ακολουθήθηκε από μια εκρηκτική άνοδο τις δεκαετίες 90 και κυρίως την τρέχουσα δεκαετία:
Η αυξητική τάση των μέσων θερμοκρασιών σε χρονοσειρά 38 χρόνων δίνεται στο σχήμα στην κορυφή της ανάρτησης. Δεν φαίνονται οι τιμές πριν το 1973 λογω ασυνέχειας δεδομένων.

Τα στοιχεία πάρθηκαν από την ιστοσελίδα:
http://www.tutiempo.net/en/Weather/Heraklion_Airport/LGIR.htm

Αύγουστος2010: ήταν ο θερμότερος ;

Κοινή ομολογία αποτελεί οτι ο μήνας που τελειώνει (επιτέλους!) σήμερα ήταν θερμός, τόσο στην Κρήτη όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Φαίνεται μάλιστα (αν και δεν έσπασαν ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών,) οτι ήταν από τους θερμότερους, αν όχι ο θερμότερος, λόγω της αίσθησης που άφησε.
Η υψηλή αισθητή θερμοκρασία οφειλόταν κυρίως στην επιμονή των σχετικά υψηλών θερμοκρασιών (όχι ακραίων) με πολύ υψηλές υγρασίες και ιδιαίτερα στην απουσία του ευεργετικού μελτεμιού.

Πριν βγουν τα επίσημα στατιστικά του μήνα ας ρίξουμε μια ματιά στο Σταθμό Κνωσού του ΕΑΑ που λειτουργεί εδώ και 5 χρόνια δείχνει ξεκάθαρα οτι ο Αυγουστος 2010 ήταν ο θερμότερος της πενταετίας.

Αν και ο Αυγουστος 2009 θεωρήθηκε ένας φυσιολογικός μήνας (κλιματικά για το Ηράκλειο) είναι σαφές ότι όλοι οι υπόλοιποι 4 είναι θερμότεροι. Και αν το 2006 μας είχε φανεί πολύ θερμό διαπιστώνουμε οτι τον Αύγουστο του 2010 ήταν σαθώς υψηλότερες οι θερμοκρασίες (μέση τιμή μήνα, απόλυτα μέγιστη και ελάχιστη):
Εντυπωσιακό το πλήθος τροπικών ημερών (max άνω των 32c) που έφθασε τις 11 ημέρες αλλά και το πλήθος των ημέρων με μέγιστη άνω των 30, βαθμών. Μόνο 2 ημέρες με ισχυρά μελτέμια άφησαν τον υδράργυρο να ξεπεράσει τους 28 βαθμούς:
Περισσότερα όταν θα έχουμε τα στοιχεία από τους σταθμούς της ΕΜΥ για να διαπιστωθεί πόσο τελικά θερμός ήταν ΚΑΙ αυτός ο μήνας...

Tο πόσο υγρός ήταν αυτός ο Αύγουστος το έδειξαν οι συχνές ομίχλες στο εσωτερικό του νομού Ηρακλείου, ειδικά στην περιοχή της Πεδιάδας Καστέλι-Αρκαλοχώρι-Θραψανό, εδώ η ομίχλη ακτινοβολίας το πρωινό της 30ης Αυγούστου (Φωτο: Μανώλης Μανωλικάκης):