Καύσωνες και ανομβρίες στην Κρήτη

Κανείς δεν θα με κακολογήσει, ελπίζω, αν κάνω άλλη μια αναδρομή στο παρελθόν, συρράπτοντας τα διάφορα στοιχεία που έχω βρει μέχρι τώρα.

Καύσωνες και ανομβρίες είχαμε ανέκαθεν, όχι μόνο τα τελευταία χρόνια. Πολλές φορές ήταν εξακολουθητικά τα φαινόμενα.

Α. Κατ’αρχήν ως προς τους πρώτους, παρόλο που η θερμοκρασιακή αλλαγή δεν έχει άμεση σχέση με τις ακραίες τιμές, είναι χρήσιμο να υπενθυμίσομε ότι η απολύτως μέγιστη καταγεγραμμένη θερμοκρασία της Κρήτης είναι 45,7 C και σημειώθηκε στο Ηράκλειο την 16-6-1914 (Ελ. Πλατάκης «Το Κλίμα της Κρήτης», 1964, σ. 8, Λ. Καραπιπέρης «Η διανομή των απολύτως άκρων θερμοκρασιών εις την Ελληνικήν χερσόνησον», Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών έτους 1954, σ. 415, Oliver Rackham –Jennifer Moody, «Η δημιουργία του Κρητικού Τοπίου», 2004, σ. 51). Πέρυσι το ρεκόρ αυτό πράγματι παραλίγο να καταρριφθεί (45o C στην Παλιόχωρα την 26/6/07 όπως έγραψε ο Δρεττάκης στο σημείωμά του της 3-7-07). Αντίθετα, κατά τον μεγάλο πανελλήνιο καύσωνα του Ιουνίου 1916 που κατέρριψε ρεκόρ σε άλλα μέρη της Ελλάδος, η μέγιστη θερμοκρασία της Κρήτης σημειώθηκε στα Χανιά και ήταν (μόνο) 41,5 C (8 και 19 Ιουνίου).

Αναφορές για ακραίους καύσωνες στην Κρήτη κατά τους προηγούμενους αιώνες έχομε λίγες, ίσως επειδή το φαινόμενο αυτό παλιότερα θεωρείτο άξιο αναφοράς μόνο όταν επέφερε σοβαρές ζημίες και απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, κάτι σπάνιο, επειδή οι θάνατοι από ζέστη πριν από 100-150 χρόνια ήταν πολύ πιο σπάνιοι από σήμερα, για λόγους τρόπου ζωής, περιβαλλοντικούς και πληθυσμιακούς.

Εγγραφες αναφορές λοιπόν έχομε για τις ακόλουθες ημερομηνίες :

Το καλοκαίρι 1565 (μεγάλες ζημίες, Jean M. Grove - Annalisa Conterio «The climate of Crete in the sixteenth and seventeenth centuries», Padova, Italy, 1995, που είχε την ευγένεια να μου βρει ο Δρεττάκης)
Το μεγαλύτερο μέρος του έτους 1566 (Ιbid)
Τον Ιανουάριο 1585 επί 15 ημέρες επικράτησαν θερμοκρασίες Ιουλίου (Ιbid, παρόμοια μαρτυρία υπάρχει και για την Αθήνα το 1835)
Το μεγαλύτερο μέρος του έτους 1596 και ιδίως το καλοκαίρι (Ιbid, πέθαναν ζώα, μετανάστευση)
Τον Ιούνιο 1599
Το καλοκαίρι 1611
Τον Ιούνιο 1620
Τον Ιούλιο 1625 με νότιους ανέμους (!)
Τον Μάιο-Ιούνιο 1630 με νότιους ανέμους
Την άνοιξη 1643 με νότιους ανέμους τον Μάιο και Ιούνιο (λιμός)
Την 30-5-1793 (=12/6ου) ο Olivier («Voyages dans l’Empire Othomane» αναφέρει ότι τα κανόνια ενός γαλλικού πολεμικού πλοίου που ναυλοχούσε στη Σούδα είχαν τόσο ζεσταθεί από αφόρητα ζεστό σφοδρό νότιο άνεμο, ώστε ήταν αδύνατο να τα αγκίξει άνθρωπος».
Την 10(= 23) Ιουλίου 1804, διήρκεσε 5 μέρες και χαρακτηρίστηκε εκείνη την εποχή πρωτοφανής («κάψες υπερβολικές, όπου δεν τις ενθυμείται κανείς άνθρωπος», Γεωργίου Νικολετάκη «Χρονικά», σε έργο του Θεοχ. Δεττοράκη «Νεοκρητικά Μελετήματα, Τ. Α, 2005, σελ. 42, 59)
Την 13(=26) Ιουλίου 1811 (ίδια πηγή)
Την 2 (= 15) Ιουλίου 1864 οπότε αναφέρονται και 4 νεκροί (Παρλαμάς, Κρητικά Χρονικά 1949)
Την 15 (= 28) Ιουνίου 1880 (Ibid)
Την 4 Δεκεμβρίου (= 17) 1864 «έγινεν ένας νότιος άνεμος άξιος να σημειωθεί δια την θερμότητα» (ό.π. σ. 322)
Την 20 Αυγούστου 1887 (ανυπολόγιστες ζημίες στη γεωργία και κτηνοτροφία, ξηρασία, Ibid)
Όπως είπαμε, τον Ιούνιο 1914 (ρεκόρ ζέστης) και 1916.
Την 14 Αυγούστου 1938
Την 20-24 Αυγούστου 1945
Την 22 Αυγούστου 1952 (ζημίες στα αμπέλια)
Την 22-23 Αυγούστου 1956 (με νότιο άνεμο, ζημίες στα αμπέλια)
Τον Αύγουστο 1959 (ζημιές αμπέλια)
Την 3-7-1960
Την 13-6-1969
Την 20-7-1973
Την 10 Ιουλίου 1977 (πέθαναν ζώα, ένας θάνατος στη Σαμαριά)
Την 16-6-1978
Την 25 έως 27 Ιουνίου 1982
Τον Ιούλιο (25-28) και την 8 Αύγουστο 1987 (αναφέρθηκαν λίγοι θάνατοι, ιδίως στη Δυτική Κρήτη)
Την 9 Ιουλίου 1992
Την 27 Ιουνίου και 18 Ιουλίου 1995
Την 3 και 4 Ιουλίου 1998 (λίβας, 44 C στη Σούδα – τέταρτη υψηλότερη τιμή, ζημίες στη γεωργία και κτηνοτροφία)
Την 12, 13 και 19 Αυγούστου 1999 με όμοιες ζημίες
Την 6, 9 και 12 Ιουλίου 2000
Την 11-12 Αυγουστου 2002 (έως 44,4 C στο Ηράκλειο – τρίτη υψηλότερη τιμή, με ασυνήθιστους νότιους ανέμους)
Τέλη (ιδίως 26) Ιουνίου 2007 (45o C στην Παλαιόχωρα – δεύτερη υψηλότερη τιμή, ζημίες, λίγοι θάνατοι)

Ετσι οι πλέον έντονοι καύσωνες με ζημίες ή και θύματα φαίνεται να σημειώθηκαν τα έτη 1565/6, 1596, 1643, 1804, 1864, 1880, 1887, 1914, 1952, 1956, 1959, 1977, 1987, 1998, 1999, 2002 και 2007

Β. Η ξηρασία έχει απασχολήσει περισσότερο τους συγγραφείς, ωστόσο οι πηγές δεν είναι πάντα σαφείς ως προς το παρελθόν. Για την Κρήτη μπορούμε να αναφέρομε τα παρακάτω στοιχεία, τα οποία αποδεικνύουν ότι η ξηρασία ανέκαθεν έπληττε περιοδικά την Κρήτη ακόμη και κατά τους χειμερινούς μήνες :
Την άνοιξη 1550 επικράτησε τρίμηνη ξηρασία στο νησί (Jean M. Grove - Annalisa Conterio ό.π.)
Aπό Νοέμβριο 1554 έως και Απρίλιο 1555 επικράτησε εξάμηνη ξηρασία, έλλειψη νερού, έβρεξε μόνο τον Μάιο (γενικευμένη σε Ελλάδα και Τουρκία, βλ. παραπάνω)
Την άνοιξη 1556, μετανάστευσαν κάτοικοι,
Τον χειμώνα και άνοιξη 1561-2
Τέλη χειμώνα-άνοιξη 1564-5, έλλειψη νερού, καύσωνες το καλοκαίρι (γενικευμένη ξηρασία σε Αιγαίο και Α. Μεσόγειο)
Τον χειμώνα 1565/6 που υπήρξε θερμός και ολόκληρο το έτος 1566 έως τέλη Νοεμβρίου, καύσωνες, έλλειψη νερού
Τον χειμώνα 1570-1 έως Μάρτιο
Την άνοιξη 1573
Τον χειμώνα 1577/8 και 1579/80 (η ξηρασία ήταν γενική σε όλη τη νησιωτική Ελλάδα, στο νησί επλήγη ιδίως η Μεσσαρά, βλ. Peter Schreiner “Die Byzantinischen Kleinchroniken” T. A’ σ. 508 χρον. αρ. 34).
)
Την άνοιξη 1583 με νότιους ανέμους
Τον χειμώνα 1589-90 και την άνοιξη 1590 (επί πέντε μήνες έπνεαν νότιοι άνεμοι, ακολούθησαν καταρρακτώδεις βροχές τον Ιούνιο). Σημειούται πάντως ότι ο χειμώνας 1590/1 και λιγότερο ο επόμενος 1591/2 υπήρξε, σύμφωνα με συγκλίνουσες πηγές, δριμύτατος και προκλήθηκε λιμός στον πληθυσμό του νησιού (Conterio, ό.π., Peter Schreiner ό.π. σ. 509 αρ. 36, χρονικό 65).
Τα έτη 1592 και 1593 (άρθρο Γιώργου Κιούση «Στα χρόνια της μεγάλης ξηρασίας», ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 18-1-2007, σύμφωνα με δενδροχρονολογικές μεθόδους)
Το καλοκαίρι 1594, οπότε συνεχείς νότιοι άνεμοι στο νησί (κοινή αναγραφή από Κιούση και Conterio !). Εβρεξε όμως καταρρακτωδώς τον Αύγουστο !
Την άνοιξη 1595.
Από Νοέμβριο 1595 μέχρι φθινόπωρο 1596 εκτός Μαρτίου, επικράτησαν καύσωνες (very hot streams), πείνα, πέθαναν ζώα, γενικευμένη ξηρασία σε ολόκληρη τη νησιωτική Ελλάδα, ομαδική μετανάστευση από τα νησιά)
Τον χειμώνα 1600-1 από Σεπτέμβριο 1600 έως και Ιανουάριο 1601
Τον χειμώνα 1603/4 και την άνοιξη 1604 (σε ολόκληρο το Αιγαίο)
Την Άνοιξη 1607
Ολο τον χειμώνα 1613-4 και την επόμενη άνοιξη
Τον χειμώνα 1620/1 (σε ολόκληρο το Ελληνικό Αρχιπέλαγος)
Την άνοιξη 1625 που ακολουθήθηκε από καύσωνες με νότιους ανέμους τον Ιούλιο (!)
Τον χειμώνα 1625-6 και την επόμενη άνοιξη (θερμοί νότιοι άνεμοι, έλλειψη νερού - μεταναστεύσεις αγροτών)
Τον χειμώνα-άνοιξη (πλην Μαίου) 1630-1
Την άνοιξη 1643 με καύσωνα και νότιους ανέμους τον Μάιο και Ιούνιο (λιμός στο νησί, γενικευμένη ξηρασία σε ολόκληρο το Ελληνικό Αρχιπέλαγος)
Το ίδιο τον χειμώνα 1643/4
Το 1657 (Ibid)
Το 1690 (Τουρκοκρατία, βλ. παραπάνω Conterio, με βάση αναγραφές του Νικ. Σταυρινίδη)
Το 1695 (Τουρκοκρατία, Conterio ως άνω)
Το 1716 (Κιούσης)
Το 1824 (Κιούσης)
Τον χειμώνα 1835 στην Αθήνα παρουσιάστηκε το φαινόμενο που αναφέρει η Conterio για την Κρήτη τον Ιανουάριο 1585 (επικράτησαν τόσο υψηλές θερμοκρασίες ώστε παρουσιάστηκαν κρούσματα … ηλίασης – βλέπομε ότι τίποτα δεν είναι απίθανο). Επειδή η Ανατολική προσήνεμη χώρα έχει ομοιότητες, οι θερμοκρασίες αυτές των Αθηνών πρέπει να εμφανίστηκαν και στην Κρήτη – ιδίως από τη στιγμή που το φαινόμενο δεν είναι πρωτοφανές, έστω και αν συμβαίνει κάθε 250 χρόνια.
Το 1870 («επικράτησεν ανομβρία και λειψυδρία μεγίστη μέχρι τις 7 Μαρτίου (…)», και στη συνέχεια πάλι μέχρι τέλη Δεκεμβρίου (= μέσα Ιανουαρίου 1871), λιτανείες, στέρεψαν οι πηγές και τα πηγάδια (Παρλαμάς, Κρητ. Χρον. 1949 σ. 324)
Το 1874, από μέσα Απριλίου και μετά, μεγίστη ξηρασία, νότιοι άνεμοι, λιτανείες (Παρλαμάς σ. 325).
Το 1878 «δεν έβρεξεν εις την Κρήτην από τον Απρίλιον μέχρι 13 (= 26) Δεκεμβρίου (…)» (Παρλαμάς σ. 330).
Το 1879 (ομοίως)
Ολο το έτος 1886 μέχρι σχεδόν αρχές Απριλίου 1887, μεγάλες ζημίες, θεωρήθηκε η μεγαλύτερη ξηρασία από αιώνων (Παρλαμάς ό.π. σ. 341).
Την άνοιξη 1898 ξηροί άνεμοι, ζέστη, λιτανείες. Η ξηρασία ήταν γενική, αφού το έτος αυτό παρατηρήθηκε στην Αθήνα η χαμηλότερη τιμή βροχόπτωσης της περιόδου 1861-1940 δηλαδή μόλις 115,7 χιλ (Η. Μαριολόπουλος, Το Κλίμα των Αθηνών, 1956, σ. 19).
Τα έτη 1935/6 και 1936/7 ήταν πολύ ξηρά, επικράτησε η μεγαλύτερη ανομβρία των τελευταίων δεκαετιών
Τον χειμώνα 1941/2 (Κιούσης)
Το 1947
Τον χειμώνα 1950/1 ( « )
Τον χειμώνα 1969/70 ( « )
Τον χειμώνα 1989/1990, που όλοι μας θυμόμαστε. Εγώ προσωπικά θυμάμαι τότε ότι ένας υπόγειος ποταμός στα Χανιά, η πρόσβαση στον οποίο ακόμα υπάρχει στην οδό Αναπαύσεως, σχεδόν σταμάτησε να ρέει, για πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες.
Τον χειμώνα 2000/1
Εν μέρει και κατά τόπους τον περασμένο χειμώνα 2007/8 (ιδίως επειδή ακολούθησε τον επίσης φτωχό του 2006/7).

Ετσι οι πλέον έντονες ξηρασίες φαίνεται να εκδηλώθηκαν τα έτη 1550, 1554/ 1555, 1556, 1564/5 και 1565/6, 1570-1 1577/8 και 1579/80, 1589-90, 1594, 1595/1596, 1600/1, 1603/4, 1613/4, 1620/1, 1625/6, 1630/1, 1643/4, 1690, 1695, 1870, 1874, 1878, 1886/7, 1898, 1935/6 και 1936/7, 1950/1, 1969/70, 1989/1990, 2000/1 και λιγότερο 2006/7 - 2007/8.

Κατά τον Γ. Κιούση «Από το 1860 έως το 2001 εκδηλώθηκαν δεκαπέντε τουλάχιστον πολύ ισχυρές ανομβρίες και ξηρασίες και πολύ περισσότερες μικρότερης έντασης, με αφετηρία έναρξης πάντοτε μεταξύ Οκτωβρίου και Ιανουαρίου».

Αρα, όλα να τα περιμένομε. Δεν θα πρόκειται όμως για πρωτοφανή φαινόμενα, διερωτώμαι μάλιστα αν μπορούμε ακόμα και να τα χαρακτηρίσομε ακραία….

Πολλά φιλιά

ΓΣ

Υγρές ημέρες, ωραία δειλινά

Δεν είμαι καλός φωτογράφος, αλλά δεν αντιστέκομαι στα ηλιοβασιλέματα που προσφέρει ο υγρός Ιούλιος στις Κάτω Γούβες...















Κάποιοι διαμαρτύρονται για την υγρασία που συνοδεύει την άπνοια των τελευταίων ημερών. Πολλοί θα δυσανασχετούν από αύριο για το μελτέμι που θα μας κυριέυσει. Και περισσότεροι τις πρώτες μέρες του Αυγούστου που αναμένονται θερμότατες. Αλλοι τα βλέπουν όλα ωραία και καλοκαιρινά... Προς το παρόν κρατώ το ηλιοβασίλεμα. Θα ήθελα βεβαίως να είχα και πυργοσωρείτη στο φόντο... Σε λίγες μέρες, με το τέλος του Ιούλη, θα πούμε περισσότερα...

Το πρόσφατο "θερμό επεισόδιο" μέσα από τους δορυφόρους της NASA

Το σύντομο (ευτυχώς) κύμα ζέστης που επηρέασε κυρίως τη Δυτική Κρήτη πριν από 2 μέρες καταγράφηκε και από τις δορυφορικές εικόνες της NASA και μάλιστα με τρόπο σπάνια παραστατικό, λόγω της ταυτόχρονης μεταφοράς σκόνης από τις ακτές της Αφρικής προς τα Βαλκάνια. Όπως φαίνεται από τις δύο παρακάτω φωτογραφίες της Τρίτης 15/7, το "θερμό κύμα" και η σκόνη που φέρει μαζί του κινούνται νοτιοδυτικά της Ελλάδας και πλησιάζουν ήδη τη Δυτική Πελοπόννησο, τα Επτάνησα και τη Δυτική Κρήτη. Την ίδια στιγμή στο Καρπάθιο Πέλαγος και στα νότιοανατολικά της Κρήτης φαίνονται τα έντονα βορειοδυτικά ρεύματα που επικρατούν:

Στις επόμενες δύο φωτογραφίες που τραβήχτηκαν πιο αργά το μεσημέρι της Τρίτης το "θερμό κύμα" έχει προχωρήσει πολύ ανατολικότερα:


Στις δύο επόμενες φωτογραφίες της Τετάρτης το κύμα της σκόνης και της ζέστης έχει αρχίσει να φεύγει προς την Ανατολική Μεσόγειο την ίδια στιγμή που οι βόρειες ψυχρότερες αέριες μάζες έχουν εισβάλει στα Βαλκάνια και έχουν δημιουργήσει έντονες νεφικές αναπτύξεις, προσφέροντας σαφώς πιο καθαρή ατμόσφαιρα:


Στη σημερινή φωτογραφία είναι ακόμα πιο ξεκάθαρη η μεταβολή στην ατμόσφαιρα:

Η διεύθυνση της NASA στην οποία προσφέρονται αυτές και πολλές ακόμα φωτογραφίες είναι http://rapidfire.sci.gsfc.nasa.gov/subsets.
Ας ελπίσουμε πάντως ότι δεν θα ασχοληθούμε πολλές φορές ακόμα αυτό το καλοκαίρι με "θερμά επεισόδια" .

Ένα κανονικό καλοκαίρι;

Είναι το φετινό καλοκαίρι στην Κρήτη "κανονικό"; Βέβαια είμαστε ακόμη στη μέση του όμως φαίνεται να μην έχει ξεφύγει θερμοκρασιακά από τα συνήθη επίπεδα. Ίσως το μελτέμι να είναι φέτος ενισχυμένο και κάπως επίμονο. Θα το σχολιάσουμε και στη συνέχεια. Ενα επιπλέον ζητούμενο είναι το αν θα δούμε κάποια φαινόμενα, είτε από θερμική αστάθεια είτε από κάποιο ασθενές μέτωπο ή, όπως συνήθως, θα πρέπει να περιμένουμε το Σεπτέμβρη. Μέχρι τότε εικόνες δροσιάς από τις πηγές του Κουρταλιώτη...

Χανιώτικο καλοκαιρινό μικρόκλιμα: γιατί διαφέρει από την υπόλοιπη Κρήτη;

Κατ' αρχήν χαιρετώ τους απανταχού "καιρόφιλους" της Κρήτης. Είμαι κι εγώ ένας από σας και θέλω να συμβάλω κι εγώ, όσο μπορώ, στην πολύ αξιόλογη προσπάθειά σας.

Επειδή μένω στα Χανιά και παρακολουθώ καθημερινά και ζωντανά τις καιρικές συνθήκες, θέλω να θέσω στο blog το ζήτημα του τοπικού κλίματος (μικροκλίματος) της ευρύτερης περιοχής των Χανίων (της βόρειας ζώνης δηλαδή του νομού). Σε κάποιους ίσως φανεί σχολαστικό να κάνουμε λόγο για ιδιαίτερες κλιματικές συνθήκες σε μια τόσο μικρή περιοχή, αλλά έχω την εντύπωση ότι τα μετεωρολογικά δεδομένα μάς αναγκάζουν να κάνουμε κάτι τέτοιο, πολύ περισσότερο όταν τα συγκρίνουμε με τα δεδομένα της υπόλοιπης βόρειας ακτής της Κρήτης (από την περιοχή του Ρεθύμνου περίπου και ανατολικότερα).

Ας μιλήσω όμως πιο συγκεκριμένα. Όσο καιρό λειτουργούν οι σταθμοί ΕΑΑ (και σε συνδυασμό και με τα δεδομένα των σταθμών της ΕΜΥ) έχει γίνει αρκετά φανερό ότι στην περιοχή των Χανίων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες το κλίμα έχει ένα βασικό χαρακτηριστικό που δεν υπάρχει στις υπόλοιπες βόρειες περιοχές: τις μεγάλες διακυμάνσεις ως προς τη θερμοκρασία και τη σχετική υγρασία. Έτσι ενώ στο Ρέθυμνο, στο Ηράκλειο (στο λιμάνι και στον Πόρο κυρίως, όχι τόσο στην Κνωσό) και στη Σητεία έχουμε μια σχετικά μικρή θερμοκρασιακή "ψαλίδα" της τάξης των 4-5 βαθμών (περίπου 25 - 29 β. Κ.) και μια εξίσου μικρή ψαλίδα στα ποσοστά της υγρασίας ( περίπου από 45-50% έως 65-70%), στα Χανιά η ψαλίδα είναι σχεδόν διπλάσια όσον αφορά και τα δύο στοιχεία: η θερμοκρασία έχει μια διακύμανση της τάξης των 7-8 περίπου β.Κ. και η υγρασία πέφτει την ημέρα περίπου στο 30% ενώ τη νύχτα φτάνει τις περισσότερες φορές το 75-80%. Μια ακόμα σημαντική διαφορά του καλοκαιρινού κλίματος των Χανιών από το κλίμα των υπόλοιπων βόρειων ακτών της Κρήτης είναι η συγκριτικά χαμηλή ένταση των ανέμων και γενικά της θαλάσσιας αύρας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ενώ η μέση ένταση στις υπόλοιπες βόρειες ακτές είναι σταθερά πάνω από τα 15 -20 km/ h, στα Χανιά είναι σαφώς χαμηλότερη.

Αυτές οι ιδιαιτερότητες που προκύπτουν απ' ευθείας από τα δεδομένα νομίζω ότι μας επιτρέπουν να μιλούμε για μια τοπική κλιματική κατάσταση, η οποία δεν έχει μεν ακραίες διαφορές με την υπόλοιπη βόρεια Κρήτη, αλλά ούτε και αμελητέες, αν αναλογιστούμε ότι όλη η βόρεια ακτή της Κρήτης και λόγω προσανατολισμού και λόγω γεωγραφικού πλάτους θεωρείται συνήθως σαν μια ενιαία κλιματική ενότητα.

Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται και για το οποίο περιμένω και τις δικές σας απαντήσεις, είναι για ποιούς λόγους η βόρεια ακτή του Νομού Χανιών παρουσιάζει αυτές τις κλιματικές ιδιαιτερότητες το καλοκαίρι; Έχω κατά νου ορισμένες πιθανές εξηγήσεις που δεν ξέρω όμως αν είναι επιστημονικά ορθές (ερασιτέχνης γαρ) ή αν πρέπει να αναζητήσουμε και άλλες. Ως προς τις ψαλίδες στη θερμοκρασία και στη σχετική υγρασία θεωρώ ότι παίζουν σημαντικό ρόλο οι εξής παράγοντες : α) ο πολύ εκτεταμένος και σχετικά άγονος ορεινός όγκος του Νομού Χανίων ο οποίος βρίσκεται κοντά στη βόρεια ακτή και δημιουργεί μια κλειστή ζώνη από την περιοχή της Σούδας και της Μαλάξας και δυτικότερα, η οποία συσσωρεύει θερμότητα και κατεβάζει τα ποσοστά υγρασίας που φέρνει η θάλασσα, β) η μειωμένη ένταση του μελτεμιού η οποία αφ' ενός την ημέρα βοηθά τον υδράργυρο να ανεβαίνει σε υψηλά επίπεδα αφ' ετέρου το βράδυ, όταν σχεδόν εξασθενεί τελείως, συμβάλλει στην κυριαρχία της απόγειας αύρας, η οποία καθώς έρχεται από την ψυχρότερη ξηρά ρίχνει τη θερμοκρασία και ανεβάζει και τα ποσοστά της υγρασίας πολύ γρήγορα. Για τα υψηλά ποσοστά της υγρασίας κατά τις βραδινές ώρες ίσως να παίζει ρόλο και η σαφώς πιο αυξημένη βλάστηση της βόρειας ακτής του νομού Χανίων σε σχέση με την υπόλοιπη βόρεια ακτή.

Τώρα, για τη μειωμένη ένταση του μελτεμιού έχω την αίσθηση ότι παίζει σημαντικό ρόλο το γεωγραφικό μήκος του Νομού Χανίων, το οποίο είναι σαφώς δυτικότερο από ό,τι των υπόλοιπων βόρειων ακτών. Ο νομός Ρεθύμνου και κυρίως οι δύο ανατολικοί νομοί ( Ηρακλείου - Λασιθίου) είναι σαφώς πιο εκτεθειμένοι στο βορειοανατολικό ρεύμα που κυριαρχεί το καλοκαίρι στο Αιγαίο. Αντίθετα ο νομός Χανίων είναι πολύ πιο επιρρεπής στα σαφώς πιο θερμά και πιο ξηρά δυτικά - νοτιοδυτικά ρεύματα που δημιουργούν τα χαμηλά της Βόρειας Αφρικής.

Με λίγα λόγια, θεωρώ ότι στην ευρύτερη περιοχή των Χανίων υπάρχει ένα μικρόκλιμα το οποίο παρεκκλίνει λίγο από τον τυπικό νησιώτικο-αιγαιοπελαγίτικο καιρό που κυριαρχεί στην υπόλοιπη βόρεια Κρήτη και το οποίο έχει ορισμένα σαφή γνωρίσματα του καλοκαιρινού κλίματος πιο ηπειρωτικών περιοχών.

Θα ήθελα να ακούσω και τη δική σας γνώμη ή ένσταση ή διόρθωση επί όλων των παραπάνω.

Π.Λ.

Μετεωρολογικός σταθμός στη Σαμαριά

Ξεκίνησε την λειτουργία του μετεωρολογικός σταθμός στη θέση Ξυλόσκαλο, στην είσοδο του φαραγγιού Σαμαριάς στα Χανιά, σε συνεργασία με το Αστεροσκοπείο Αθηνών και τη Διεύθυνση Δασών Χανίων.
Ευχαριστούμε ιδιαίτερα τον κ. Μανώλη Λέκκα για την βοήθειά του.
Στοιχεία δίνονται στο:
http://www.meteo.gr/stations/samaria/

Μια καταιγίδα τον Ιούνιο...

... είναι σπάνιο φαινόμενο στην Κρήτη. Πάντως ορισμένες χρονιές μας τιμούν ιδιαίτερα. Οι καταιγίδες τη νύχτα Σαββάτου προς την Κυριακή στα ΝΑ του Ηρακλείου έδωσαν αξιόλογα ηλεκτρικά φαινόμενα όπως αυτά που αποτύπωσε ο Κώστας από την Αμμουδάρα:

Η Λασποκαταιγίδα της 13ης Μάη

Mια όμορφη καταιγίδα που αναπτύχθηκε στο νότιο Ψηλορείτη το βραδάκι πήρε πορεία Α-ΒΑ και πέρασε λίγο νότια του Ηρακλείου καταλήγοντας στα ανοιχτά του Μεραμπέλου. Ο Κώστας από την Αμμουδάρα τράβηξε τις παρακάτω φωτογραφίες από τα εντυπωσιακά ηλεκτρικά φαινόμενα που τη συνόδευαν:




























Αν και τα ποσά υετού ήταν μικρά ως ασήμαντα (εκτός ίσως από κάποιες τοπικές εξάρσεις), το θέαμα άξιζε αυτής της ανάρτησης, ποιος ξέρει πλέον αν θα δούμε άλλη καταιγίδα καθώς το μακρύ κρητικό καλοκαίρι φαίνεται να ξεκινάει.

Αγριος Μάιος στην Κρήτη

Μια και τον Απρίλιο τον κάναμε φύλλο και φτερό με τον Μιχάλη, είπα να ακολουθήσω το ίδιο μονοπάτι και έτσι αναδόμησα ριζικά το «προφίλ» του Μάη, αφού συμπληρώθηκε και ένας χρόνος από την έναρξη αυτής της προσπάθειας, άρα νέα στοιχεία ήρθαν στο φως.
Ετσι έχομε :
1785. «Εις τους 1785, ενθύμησιν μηνί Απρίλιος έκαμε χιόνια και νερά ημέρες δέκα, ήγουν από την πρώτην του μηνός (= 13/4oυ) έβαλε χερικόν. Ετζι έκαμεν και ο Μάιος. Ητον και πείναν μεγάλην» (Γεωργίου Νικολετάκη, «Χρονικά σημειώματα», ανάτυπο από το περιοδικό Κρητολογία τεύχος 5 (Ιούλιος-Δεκέμβριος 1977) σ. 124 αρ. 29, βλ. και σελ. 127 αρ. 37).
«1861, Μαίου 15 (= 28 Μαίου), ημέρα Δευτέρα, άρχισε χειμών με βροχήν ραγδαίαν 24 ώρας, την οποίαν δεν ενθυμούνται οι γέροντες, αν και ο Απρίλιος και προ των 15 του Μαίου εγένοντο επανειλημμένως βροχαί».
«1864, Απριλίου 20 προς την 21 (= 3-4 Μαίου) Τρίτη εσπέρας, άρχισε χειμών διαρκέσας τέσσαρα ημερονύκτια με χιόνας, βροχάς, χαλάζας κλπ. Εβλαψε και τα αμπέλια ολίγον και τα οπωρόδενδρα»
«1866, 20 Μαίου (= 2 Ιουνίου), άρχισε βροχή ως εν ημέρα χειμώνος, μετά ψύχους διαρκέσαντος μέχρι τις 21».
1878. «Αυτό το έτος δεν έβρεξεν εις την Κρήτην από τον Απρίλιον μέχρι 13 10βρίου (…)» (Παρλαμάς, ό.π. σ. 330).
«1879, Απριλίου 25 (= 8 Μαίου), έκαμε ραγδαιοτάτας βροχάς, καθώς και την προτεραίαν. Εβρεξεν αρκετά, άλλως επρομηνύετο σημαντική καταστροφή εφ’απάντων ένεκα της μεγίστης ανομβρίας».
1880, 27 Απριλίου (= 10 Μαίου), βροχή σπουδαία μετά χαλάζης μέχρι δέκα δραμίων και μέχρι του μέσου Μαίου έβρεχε σποραδικώς. Σπανία ευφορία των γεννημάτων»
1881, 21 Απριλίου (= 4 Μαίου) ομίχλη φθοροποιά κατέκαυσε πολλά αμπέλια εις διάφορα μέρη της νήσου γενικώς. Ακρίς φθοροποιά εις διάφορα μέρη και πλήθος άπειρο ποντικών επιβλαβών».
Ιδιο έτος, «6 Μαίου (= 19 Μαίου) βροχή αδιάκοπος και χάλαζα εις μέρη επί τέσσαρας ημέρας εις όλην την Κρήτην, άνευ της επαρχίας Αρκαδίας και τινων νοτίων μερών. Αβλαβής».
1882, «28 Απριλίου, ήρχισε χειμών διαρκής, 29-30 και πρώτη Μαίου (= 11-13 Μαίου) εφ’όλης της νήσου».
«1891. (…) Ο Απρίλιος μετ’αστραπών και βροντών και χιόνος με τινας διακοπάς. Και ο Μάιος έβρεξε δίς, ωφελήσας παρά πολύ την εσοδείαν» (Παρλαμάς ό.π. σ. 342).
«1892, Μαίου πρώτη μέχρι δεκάτης ιδίου (= 13-23/5ου) ήτο αυτόχρημα χειμών. Την εβδόμη μάλιστα έγινε ψύχος δριμύ μετά χιόνων και χαλάζης, αστραπών, βροντών και κεραυνών. Εις το χωρίον Πεζά έρριψε και εφέτος κεραυνόν και κατέστρεψε έν κυπαρίσσι»
Το έτος 1893, οι τρεις μήνες της άνοιξης του οποίου υπήρξαν πολύ άστατοι και μάλιστα ο Μάρτιος εξαιρετικά άσχημος, διατηρήθηκε σχετική κακοκαιρία με τοπικές βροχές, ψύχος και θαλασσοταραχή ολόκληρο το πρώτο δεκαήμερο του Μαίου, ενώ αναφέρεται ότι την 1 ή 2 του μήνα αυτού έπνευσε σφοδρότατος νότιος άνεμος ο οποίος έρριξε το καμπαναριό στο χωριό Κεφαλάς Αποκορώνου (τοπικός τύπος στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης).
Αντίθετα τον Απρίλιο-Μάιο 1898 γίνονταν λιτανείες για να βρέξει.
Την 30 Απριλίου 1904 (= 13-5ου) σημειώθηκαν ραγδαίες βροχές και χαλάζι, ζημίες στη γεωργία.
Από 5 έως 10 Μαίου 1910 (= 18-23 Μαίου) έπεσαν ραγδαίες βροχές σε όλη την Κρήτη, που προκάλεσαν μεγάλες ζημιές στα σιτηρά και αμπέλια. Πλημμύρες σε πολλές περιοχές του νησιού. Στην άκρα Ανατολική Κρήτη οι βροχές ήταν κατακλυσμιαίες, της τάξεως της πεντηκονταετίας τουλάχιστον και προκάλεσαν εκτεταμένα και καταστροφικά πλημμυρικά φαινόμενα π.χ. στη Ζάκρο εξαφάνισαν τελείως πανάρχαιο δάσος, προκάλεσαν μεταβολή στην ακτή και διέκοψαν αρχαιολογικές έρευνες (Oliver Rackham –Jennifer Moody, «Η δημιουργία του Κρητικού Τοπίου», 2004, σ. 30, προηγήθηκαν όμως και ακολούθησαν σφοδροί και κονιορτοφόροι νότιοι άνεμοι.
Την 24-28 Μαίου 1911 (προφανώς η ημερομηνία έχει αναχθεί στο νέο ημερολόγιο) σημειώθηκε το σπουδαιότερο ψυχρό κύμα του Μαίου της περιόδου 1901-1940 (βλ. Λ. Καραπιπέρη, “On the spells of cold weather over Greece during the spring”, 1956, σ. 14), αξιοπρόσεκτο και για την καθυστερημένη ημερομηνία του. Χιόνισε στην Αττική και σε πολλές περιοχές της χώρας, επομένως λογικά ο χειμωνιάτικος καιρός πρέπει να επηρέασε και την Κρήτη, παρά την απουσία ειδήσεων στον τοπικό Τύπο. Αλλά και σε συγχαρητήρια επιστολή του τέως Βασιλέως Γεωργίου Α’ προς τον τότε Λιμενάρχη Χανίων Γ. Κουρκούτη (ημερομ. 25-4-1912) αναφέρεται ότι την 30-5-1911 ένα ιστιοφόρο προσάραξε στο στόμιο του λιμανιού Χανίων λόγω τρικυμίας.
Από 9 έως 13-5-1912 σημειώθηκε ισχυρό ψυχρό κύμα πανελλήνια (Καραπιπέρης ό.π. σ. 14).
Την 23-4-1913 (= 5-5ου) ισχυρή ανεμοθύελλα με ΝΑ άνεμο προκάλεσε πλείστες ζημίες στο νησί, ξερριζώθηκαν πολλά δένδρα κλπ, ενώ σε ναυάγιο στο νησί Σούδα πνίγηκαν 6 άτομα που πήγαιναν στο τοπικό πανηγύρι του Αγίου Νικολάου. Η θύελλα αυτή (σαν άνεμος αλλά και σαν έντονη λασποβροχή) αναφέρεται ότι έπληξε πολλά μέρη της Ελλάδος και των γύρω περιοχών και από διάφορες πηγές.
Ο Μάιος 1917 και 1919 υπήρξε ψυχρός και βροχερός. Μάλιστα από 21 έως 26 Μαίου 1917 σημειώθηκε ένα από τα ισχυρότερα ψυχρά κύματα του μήνα πανελλήνια (Καραπιπέρης ό.π. σ. 14), που υποδηλώνει χιόνια στα βουνά μας.
Την 26-4-1921 (= 9-5ου) σημειώθηκε χαλαζοθύελλα σε περιοχές της ΒΔ Κρήτης με χαλάζι σε μέγεθος αυγού (12 ½ δράμια). Καταστράφηκαν τελείως δένδρα και καλλιέργειες, πανικοβλήθηκαν οι κάτοικοι, στρώμα χαλάζης στο έδαφος για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Την 11 (= 24) Μαίου 1922 έπνευσαν θυελλώδεις Δ-ΝΔ άνεμοι.
Μετά από ένα πρωτοφανώς χειμερινό Απρίλιο με χιόνια μέχρι πολύ χαμηλό υψόμετρο, χαλάζι στα παράλια και σφοδρή θαλασσοταραχή, ο Μάιος του έτους 1926 υπήρξε ανήλιος, ψυχρός και βροχερός μέχρι το τέλος του (ιδίως 27η).
Αντίθετα συνεχείς ισχυροί νότιοι άνεμοι σημειώθηκαν τον Μάη του επόμενου έτους 1927.
Την 8η Μαίου 1928, μεσημέρι, σημειώθηκε η ισχυρότερη ανεμοθύελλα με νότιο/ΝΑ άνεμο, ίσως του αιώνα, σε όλη τη βόρεια ακτή του νησιού, με πολλές ζημίες σε σπίτια ακόμα και στις πόλεις (Χανιά, Ηράκλειο) και καταστροφές σε δένδρα και καλλιέργειες (πεδινή Κυδωνία, Ρέθυμνο, Μάλλια, Λασήθι …), αλλά και στη νότια Πελοπόννησο. Παρασύρθηκε ο μιναρές του (τότε τζαμιού) του Αγίου Φραγκίσκου που τώρα στεγάζει το Μουσείο Χανίων στην οδό Χάληδων και κατέπεσε πολλά μέτρα βορειότερα. Σύμφωνα με τον παρατηρητή του ΜΣ Χανίων «ανεμοθύελλα από 8ης έως 16.30 ώρας, εκκριζούνται δένδρα, ιδίως ελαίαι και ευκάλυπτοι. Θραύονται κλάδοι έως 40 εκ. Μία παλαιά οικία έπεσεν εις Κουμ-Καπί, ετέρας κατέπεσεν ο τοίχος. Ανηρπάγησαν παράθυρα και κέραμοι οικιών». Ο ίδιος την κατέγραψε (με βάση προσωπική παρατήρηση, τότε) σαν ΝΑ 10 Β. Η θύελλα αυτή έμεινε για πολλά χρόνια στη μνήμη των κατοίκων. Τρομερές ζημιές σε Μάλια-Χερσόνησο.
Την 11 έως 13 Μαίου 1931 σημειώθηκαν ραγδαίες βροχές σε όλη την Κρήτη.
Την 12 και 13 Μαίου 1932 σημειώθηκε παράκαιρη κακοκαιρία με βροχές, ψύχος και θαλασσοταραχή, ενώ χιόνια έπεσαν στις κορυφές των ορέων, σύμφωνα με τον τον παρατηρητή του ΜΣ Χανίων αλλά και τον Τύπο.
Την 17 έως 23 Μαίου 1933 σημειώθηκε ισχυρό ψυχρό κύμα πανελλήνια (Καραπιπέρης, ό.π. σ. 14), που σημαίνει χιόνια στα βουνά.
Ραγδαίες βροχές την 7 Μαίου 1937.
Ο Μάιος 1940 χαρακτηρίστηκε από σχεδόν συνεχείς θυελλώδεις ΝΑ ανέμους. Αυτοί σημειώθηκαν την 4, την 11-12 και ιδίως την 15 και 16 Μαίου 1940, οπότε και πάλι σημειώθηκαν ζημίες στη γεωργία του νησιού, έπεσαν δε δένδρα ακόμη και μέσα στην πόλη των Χανίων.
Ιδιαίτερη αναφορά οφείλομε να κάνομε στον Μάιο 1941, για άλλους λόγους : Ο μετεωρολογικός Σταθμός Χανίων λειτούργησε παρά τους βομβαρδισμούς μέχρι την 20ή του μήνα, ημέρα επίθεσης των γερμανικών στρατευμάτων (το επισημαίνει ο ίδιος ο παρατηρητής). Εμεινε κλειστός μέχρι τον Ιανουάριο 1945. Όταν άρχισαν οι βομβαρδισμοί επικρατούσαν ισχυροί ΝΑ άνεμοι στο νησί, που έφερναν τους καπνούς από τη Σούδα στα Χανιά.
Σφοδρότατοι νότιοι άνεμοι την 24-5-1946, καθώς και την 23-5-1948.
Ασυνήθιστα ψυχρός καιρός – χωρίς να αναφέρονται χιόνια – σημειώθηκε την 3-4 Μαίου 1950 (οπότε και έπεσαν 32,2 χιλιοστά στην πόλη των Χανίων, ήταν ο πλέον υγρός για την πόλη με 87,4 χιλ). Επίσης βροχές έπεσαν την 17-5-1951, την 26-5- 1952 (οπότε και κεραυνοί σε διάφορα σημεία), την 31-5-1953, την 17-5-1959 κλπ.
Την 10-5-1951 έπνευσαν θυελλώδεις ΝΑ άνεμοι στο νησί, ζημίες ιδίως Δυτική Κρήτη.
Το ίδιο παρατηρήθηκε και την 17-5-1954 (μεγάλες ζημίες ιδίως στον Αποκόρωνα) και λιγότερο την 1-5-1960 κλπ..
Σφοδροί ΝΑ άνεμοι και την 11-5-1955.
Την 4-5-1958 σημειώθηκε θερμοκρασία 8,9 C στο Ηράκλειο
Την 25-5-1960 καταρρακτώδης βροχή στην περιοχή Αποκορώνου, με χαλάζι μεγέθους αυγού επί δύο ώρες. Εκτακτες ζημίες, αλλά τοπικές.
Επίσης ο Μάιος 1962 έμεινε στη μνήμη των Κρητικών για τις συνεχείς βροχές και το ψύχος, που κατέστρεψαν τις αμπελοκαλλιέργειες στο νησί, ιδίως στην Ανατολική Κρήτη. Πιο βροχερή η 6η οπότε έπεσαν 30-40 χιλιοστά σε όλη τη βόρεια Κρήτη.
Την 2-5-1965 η θερμοκρασία στο Ηράκλειο έπεσε στους 8,9 C ενώ την 14-5-1966 στο Ρέθυμνο έπεσε στους 7 C (ρεκόρ).
Από 4 έως 6 Μαίου 1970 έπεσαν σημαντικές βροχές και επικράτησαν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες σε όλο το νησί με ισχυρούς βόρειους ανέμους : 7,8 C Χανιά (ρεκόρ), 8,8 C Ηράκλειο. Πολύ πιθανά χιόνια σε μεγάλο υψόμετρο στα όρη.
Την 29 και 30 Μαίου 1972 παράταιρος συνδυασμός προκάλεσε πανελλήνια κακοκαιρία, στο δε νησί σημειώθηκαν έντονες τοπικά βροχές, κρύο και ισχυρούς ανέμους.
Τον Μάιο 1973, επί εννέα ημέρες από τις οποίες οι έξη συνεχείς (από 20 έως 25) η θερμοκρασία στη βόρεια Κρήτη ξεπερνούσε τους 30 C με μέγιστη τους 37 C την 21-22.
Την 14-5-1975 ραγδαίες βροχές σημειώθηκαν σε όλη τη βόρεια Κρήτη : 31 χιλ Ηράκλειο. Αντίστροφα από 22 έως 25 οι θερμοκρασίες ήταν πάνω από 30 C (έως 36 C Χανιά την 24), με ισχυρούς λίβες.
Ο Μάιος 1977 είχε επτά (7) ημέρες με θερμοκρασίες πάνω από 30 C στα Χανιά, από τις οποίες οι τέσσερεις συνεχείς (21-24) με μέγιστη τους 34 C την 23η. Περιέργως το Ηράκλειο έμεινε πολύ πιο δροσερό !
Την 2-5-1978 οι νότιοι άνεμοι έφθασαν σχεδόν τα 100 χιλ/ώρα στο Ηράκλειο
Την 15-5-1979, έτος με δροσερό Μάιο, έπεσαν στα Χανιά 41 χιλ. (2η τιμή ρεκόρ μήνα), ενώ συνεχείς και αξιόλογες για την εποχή βροχές σημειώθηκαν και στο Ηράκλειο.
Τα τέλη (28-31) Μαίου 1980 σημειώθηκαν συνεχείς νότιοι άνεμοι που ανέβασαν τη θερμοκρασία σε πολύ υψηλά επίπεδα : την 29 και 30η η θερμοκρασία στο Ηράκλειο ανέβηκε στους 37 και 38 C αντίστοιχα, το ίδιο και στο Ρέθυμνο και Χανιά (37 C την 30).
Την 29-5-1982 αναφέρεται βροχόπτωση 74,5 χιλ στο Ηράκλειο (σπάει κάθε ρεκόρ Μάη), με ευνοική βαρομετρική κατάσταση και ισχυρούς βόρειους ανέμους. Συχνές βροχές σημειώνονταν και στα Χανιά την ίδια περίοδο, αλλά και την 16 (22 χιλ). Ολος ο μήνας ήταν ψυχρός, με μέση μέγιστη θερμοκρασία 23,8 C και βροχερός με 44 χιλ στα Χανιά (αεροδρόμιο) και 82,8 χιλ στο Ηράκλειο.
Ο Μάιος 1984, εκτός του ότι υπήρξε τελείως ξηρός και θερμός, με μέση θερμοκρασία 25,6 C και έξη ημέρες με θερμοκρασίες πάνω από 30 C (μάξιμουμ 36,4 C την 21η στο Ηράκλειο), χαρακτηρίστηκε και από πολύ δυνατούς νότιους ανέμους, οι οποίοι στο Ηράκλειο έφθασαν ή ξεπέρασαν τα 100 χιλ/ώρα σε 5 ημέρες, ειδικά την 10-11, οπότε σημειώθηκαν και λασποβροχές σε όλη την Κρήτη. Η ένταση των ανέμων στα Χανιά ήταν μικρότερη, όπως και η ζέστη (34,6 C μέγιστη τιμή, επίσης την 21η).
Την 6-5-1985 θυελλώδεις ΝΑ άνεμοι, ζημίες κατά τόπους, λασποβροχή. Εξάλλου την 27-5-1985 ραγδαίες βροχές, με βόρειους ανέμους : 31 χιλ. Ηράκλειο.
Την 2-5-1986 αξιόλογες βροχές σε όλο το νησί (20 χιλ. Ηράκλειο, 34 χιλ Χανιά). Ψυχρός επίσης, με 23 C μέση μέγιστη μήνα.

Ο Μάιος 1987 υπήρξε ακόμα πιο ψυχρός (22,1 C μέση μέγιστη μήνα.Χανιά) ενώ την 11η στο Ηράκλειο η θερμοκρασία έπεσε στους 8,8 C. Ηταν όμως ξηρός μήνας.

Ο Μάιος 1988 υπήρξε ο μήνας των άκρων : μετά από μια πολύ ψυχρή αρχή, με μονοψήφιες θερμοκρασίες στη βόρεια ακτή που άγγιξαν τα ρεκόρ ψύχους (8 C Χανιά στις 3, 8,6 C Ηράκλειο στις 4), ο υπόλοιπος μήνας υπήρξε πολύ θερμός, με μέση μέγιστη Ηρακλείου 25,4 C και 5 μέρες με θερμοκρασίες πάνω από 30 C (την 13 έφθασε τους 38 C, ενώ στα Χανιά τους 36 C). Η θερμοκρασία όμως κατά τόπους λέγεται ότι έφθασε τους 41 C (σύμφωνα με τον Τύπο). Ισχυροί νότιοι άνεμοι.

Ο Μάιος 1989 ήταν επίσης ψυχρός, με 22,6 C και μέτρια υγρός (25,15 χιλ Χανιά).

Το ίδιο ψυχρός και ο Μάιος 1991 με 22, 2 C μέση μέγιστη μήνα στα Χανιά, όπως και ο επόμενος του 1992.
Ο Μάιος 1993 ήταν πολύ υγρός σχετικά : Ιδίως την 8 και 9 σημειώθηκαν ισχυρές βροχές και καταιγίδες σε όλο το νησί (26 χιλ Ηράκλειο, 53,09 χιλ στα Χανιά με σύνολο μηνός 70,11 χιλ).
Την 26-5-1994 σημειώθηκαν 37 C στα Χανιά.
Την 3-4 Μαίου 1998 σφοδροί ΝΑ άνεμοι σε όλο το νησί, ιδίως όμως στους νομούς Χανίων και Ρεθύμνης, όπου και ζημίες σε δένδρα κλπ, ενώ σημειώθηκε λασποβροχή σε όλο το νησί., θερμοκρασίες πάνω από 30 C.
Και ο Μάιος 1999 υπήρξε θερμός, με μέση μέγιστη Ηρακλείου 25,2 C και 5 μέρες πάνω από 30 C. Ηταν επίσης και σχεδόν ξηρός παντού.
Την 5-5-2001 σφοδροί ΝΑ σε όλο το νησί, θερμοί, τις επόμενες ημέρες σφοδροί δυτικοί, ενώ την 20 σημειώθηκαν 35 C στα Χανιά.

Την 29-5-2003 καταρρακτώδεις βροχές, ιδίως στην ΝΑ Κρήτη όπως π.χ. περιοχή Ιεράπετρας όπου έπεσαν 113 χιλ. σε 12 ώρες, ένας νεκρός από πνιγμό, ζημίες σε δρόμους και θερμοκήπια, ζημίες και στην περιοχή Γρα-Λυγιάς κλπ, Καστέλλι Πεδιάδος, Οροπέδιο Λασηθίου (ζημίες στη γεωργία) κλπ, λιγότερο στη Δυτική Κρήτη. Επικράτησαν ισχυροί ψυχροί ΒΑ άνεμοι.
Ο Μάιος 2004 υπήρξε ψυχρός (π.χ. μέση μέγιστη στα Χανιά 23,6 C), βροχερός, με θαλάσσιους σίφωνες τουλάχιστον σε Ηράκλειο και Ακρωτήρι την 19, οπότε και ιδίως έπεσαν αρκετές βροχές σε όλο το νησί. Συχνοί Β/ΒΔ άνεμοι.
Την περίοδο από 25 έως 28-5-2005 έπεσαν σημαντικές βροχές και σημειώθηκαν και στο νησί, ιδίως στην Ανατολική Κρήτη. Καταιγίδα στο Ηράκλειο (19 χιλ) είχε σαν αποτέλεσμα να σημειωθούν ζημίες στη γεωργία, πλημμύρες και να πνιγεί ένα άτομο στην περιοχή Κνωσσού, ενώ χαλάζι σαν μικρό καρύδι έπεσε στην περιοχή Μεσσαράς και στο εσωτερικό Νομού Ηρακλείου, ζημίες έως και σε αυτοκίνητα. Αντίθετα στα Χανιά 0 χιλ.
Ο περυσινός Μάιος 2007 υπήρξε ιδιαίτερα βροχερός μεταξύ της 16 και της 26ης, αλλά οι βροχές είχαν μεγάλη τοπικότητα : Σημειώθηκαν μεγάλα ύψη βροχής π.χ. 84 χιλ. στο Γάζι και σε αρκετά άλλα σημεία στο εσωτερικό του νησιού, μικρότερα στους παράλιους σταθμούς (π.χ. μεταξύ 5 και 10 χιλ. στο Ηράκλειο, όμως την 19 στο αεροδρόμιο Χανίων έπεσαν 37,59 χιλ). Ζημίες στη γεωργία, ιδίως αμπέλια. Σημειώθηκε και πτώση χαλάζης, τοπικά. Δροσερός μήνας, με μέση μέγιστη Χανίων 24,3 C.
Τέλος ο φετεινός Μάιος μέχρι τώρα υπήρξε αρκετά ψυχρός – χιόνισε στις κορυφές του Ψηλορείτη παρόλο που οι θερμοκρασίες στη Βόρεια Κρήτη δεν κατέβηκαν σε μονοψήφιες τιμές, σε αντίθεση με τον ίδιο μήνα άλλων ετών – και «αξιοπρεπώς» υγρός στη Δυτική Κρήτη.
Γενικότερα, οι βροχές τον μήνα αυτό στην Κρήτη είναι σχετικά λίγες. Το ύψος βροχής ανά μήνα ανέρχεται, σύμφωνα με ένα πρόχειρο ΜΟ (περίοδος 1960-1973, των Μάρκου-Ιακωβάκη Κλιμογράμματα και δείκτης ξηρότητος εις τον Ελληνικόν χώρον», 1975, σ. 18-21), δε 14,3 για Ηράκλειο και 14,7 για Χανιά. Σύμφωνα με τους δικούς μας υπολογισμούς ο ΜΟ της περιόδου 1914-1974 ανέρχεται σε κάπως μικρότερη τιμή δηλαδή σε 13,22 χιλ.
Ωστόσο Μάης χωρίς καθόλου βροχή δεν είναι τόσο συχνό φαινόμενο. Τελείως ξηρός Μάης στα Χανιά παρατηρήθηκε το 1924, 1945, 1947, 1949, 1968 και 1969 (αεροδρ), 1973, 1976-8, 1999, 2002 και 2005, ενώ στο Ηράκλειο (από τα τέλη 1960) τα έτη 1968, 1973, 1974, 1977, 1984, 1990, 2002, 2006.
Αντίστροφα, ο πλέον πολύομβρος Μάιος φαίνεται να ήταν στα μεν Χανιά (ΜΣ Δεξαμενής, περίοδος 1914-1978 και στη συνέχεια Αεροδρόμιο) ο Μάιος του έτους 1950 (87,4 χιλ. στις αρχές του μήνα) και ακολουθεί ο ίδιος μήνας του έτους 1993 (70,11 χιλ), στο δε Ηράκλειο ο Μάιος 1982 (82,8 χιλ). Οσο για το ρεκόρ 24ωρης βροχόπτωσης του μήνα, στα Χανιά φαίνεται να ήταν η τιμή των 53,09 χιλ που έπεσε την 9-5-1993, στο Ηράκλειο η εξεπέραστη τιμή των 74,5 χιλ που έπεσε την 29-5-1982 (πρβλ. τις μπόρες στα δυτικά της πόλης της 26ης Μαίου 2007. Σίγουρα όμως το ρεκόρ κατέχει η περιοχή Ιεράπετρας με τις βροχές της 29-5-2003 (113 χιλ.) και βέβαια να μην ξεχνάμε το ιστορικό πλημμυρικό γεγονός του παράξενου Μαίου 1910.
Από πλευράς σφοδρών νοτίων ανέμων και ενίοτε λασποβροχής σημειώνομε την 11-5-1984, την 6-5-1985, την 12 και 13-5-1988 (τότε σημειώθηκαν και oi θερμοκρασίες καύσωνα με έως και 41 ο C) και την 4/5-5-1998 (με γενικευμένη λασποβροχή).
Τέλος, θερμοκρασίες πάνω από 30 C είναι αρκετά συχνές αλλά δεν παρατηρούνται κάθε χρόνο (στο Ηράκλειο τέτοιες τιμές σημειώθηκαν στα 27 από τα 46 χρόνια που υπάρχουν στοιχεία, ενώ σε 9 περιπτώσεις παρατηρήθηκαν επί πολλές ημέρες, συνεχείς ή όχι). Καύσωνες (με τη μετεωρολογική έννοια των 37 C) παρατηρούνται αλλά πιο σπάνια, ωστόσο τα ρεκόρ είναι 38,6 C στα Χανιά την 26-5-1974 (η τιμή στο http://www.tutiempo.net αναφέρεται σαν 39 C), 38 C στο Ηράκλειο την 30-5-1980 και 13-5-1988, ενώ στο Ρέθυμνο το ρεκόρ (37,5 C) σημειώθηκε επίσης την 30-5-1980.
Αντίθετα η πιο χαμηλή θερμοκρασία ήταν η τιμή των 7,8 C που παρατηρήθηκε στα Χανιά την 5 και 6 Μαίου 1970.
Πολλά φιλιά
Γιώργος Στυλιανάκης

Όψιμο Χιόνι

Αν και δεν είναι το πλέον όψιμο χιόνι για τις κορυφές των βουνών της Κρήτης δεν παύει να είναι σπάνιο να χιονίζει μήνα Μάη, έστω και πάνω από τα 2000 μέτρα υψόμετρο.
Η εικόνα, 9/5/2008 και ώρα 07:30, δείχνει το πασπάλισμα των κορυφών του Ψηλορείτη που έγινε το διήμερο 7 και 8 Μάη. Φυσικά αυτό το φρέσκο χιόνι δεν θα αντέξει καθόλου ενώ οι λιγοστές χιονούρες που απέμειναν (ως περίπου τα 1800μ, με κάποιες μικρές ακόμα χαμηλότερα) δύσκολα θα κρατήσουν ως τα τέλη του μήνα.









Οι καταγραφές με όψιμα χιόνια είναι αρκετές, αλλά δεν γνωρίζω προσωπικά πότε έπεσε το οψιμότερο χιόνι στην Κρήτη, αντιγράφω όμως από την ανάρτηση για τους Μάηδες του Γιώργου Στυλιανάκη:
"Την 12 και 13 Μαίου 1932 σημειώθηκε παράκαιρη κακοκαιρία με βροχές, ψύχος και θαλασσοταραχή, ενώ κατά τον τοπικό τύπο έπεσαν χιόνια στις κορυφές των ορέων !."

Μιχ. Δρετάκης