Η εικόνα πάνω είναι από την περιοχή Αθερινόλακκου στη άκρα ΝΑ Κρήτη. Κατα περιόδους βροχούλα και χαμηλή νέφωση επικρατούσε στην περιοχή την Πέμπτη 28/4/11. Η επόμενη φωτογραφία είναι εκεί που ακουμπούν αυτά τα χαμηλά νέφη, στα 600 μέτρα υψόμετρο, κοντά στην Αγία Τριάδα Ζίρου (Λεύκης):
Η εικόνα βέβαια δε θυμίζει τέλη Απρίλη αν και δεν είναι και τόσο σπάνιες οι χαμηλές νεφώσεις σε νότιοανατολικά ρεύματα στην περιοχή,με δυτικό ρεύμα πάντως για μένα ήταν τεράστια έκπληξη αφού περίμενα νεφοδιάλυση εκεί! Δυτικός ενισχυμένος φυσούσε στον Ξερόκαμπο, ακόμα ανατολικότερα αλλά ψιχάλιζαν τα νέφη μέσου ύψους που έδειχναν ζωηρή αστάθεια! Πολύ νερό έπεφτε λίγο δυτικότερα και βορειότερα κατά διαστήματα. Και τα μοντέλα έδειχναν πενιχρά πράγματα στην επαρχία Σητείας γενικά...
Μια περιοχή που συνήθως είναι ξερή από τα τέλη του Μάρτη ήταν τώρα καταπράσινη, τουλάχιστον στα σημεία που δε βόσκεται. Αρκετό νερό γράφει και το αεροδρόμιο Σητείας, σε μόνιμη βάση τον τελευταίο καιρό, η EMY μέτρησε 35mm το διήμερο Πέμπτη-Παρασκευή!
Προσωπικά πιστεύω, με θέρμη! ότι η περιοχή είναι πολύ παρεξηγημένη και αδίκως χαρακτηρίζεται ως η ξηρότερη της Κρήτης, ή και της Ελλάδας... Μπορεί οι ημέρες υετού να μην είναι πολλές αλλά υπάρχουν έντονα φαινόμενα στην περιοχή,καθόλου σπάνια. Λείπει πλήρως ένας σταθμός...
Ιδού εικόνες της φετινής άνοιξης στην περιοχή:
Ορχιδέες:
Και ένα κοτσυφάκι, αυτό όμως κάτοικος Κνωσού!!:
Ορχιδέες:
Και ένα κοτσυφάκι, αυτό όμως κάτοικος Κνωσού!!:
Ενας σταθμός στην άκρα ΝΑ Κρήτη βρε παιδιά! Και μόνο για τον άνεμο θα άξιζε πολλά! Αλλά ο άνεμος εκεί αξίζει άλλης ανάρτησης!
11 σχόλια:
Μιχάλη, μπορεί η περιοχή της ΝΑ Κρήτης να έχει όντως έντονα φαινόμενα, αλλά γι' αυτό ίσως είναι και τόσο ξερή! Ο υετός είναι τόσο ξαφνικός και μαζεμένος, με αποτέλεσμα όχι μόνο να μην μπορεί να απορροφηθεί όλος από τη γη, αλλά και να "ξεπλένεται" το έδαφος από ένα σωρό γόνιμα στοιχεία που δυστυχώς καταλήγουν στη θάλασσα. Έτσι μένει μόνο πέτρα και λίγη θαμνώδης και ποώδης βλάστηση. Αυτό άλλωστε είναι το χαρακτηριστικό, νομίζω, όλων των νησιών του Αιγαίου, περισσότερο μάλιστα των Κυκλάδων και γι΄ αυτό το τοπίο της περιοχής της Σητείας, της Ζίρου και της Ζάκρου είναι εντυπωσιακά κυκλαδίτικο και ταυτόχρονα τελείως διαφορετικό από την υπόλοιπη Κρήτη! Αυτή τουλάχιστον είναι η δική μου εντύπωση.
Και κάτι off-topic: σήμερα "χτύπησε" 30,3 ο υδράργυρος στο Δαράτσο!
Κάποιο σχόλιο για τις "ξερές" περιοχές της δυτικής Κρήτης? Εννοώ την περιοχή γύρω από το Ελαφονήσι, μαζί με το δυτικό Σέλινο, τη Γραμβούσα/Σπάθα και (ειδικά) τα παραλιακά Σφακιά, κυρίως από τη Χώρα μέχρι περίπου τα Λιβανιανά. Είναι όλες αρκετά έως πολύ "ξερές" περιοχές, αλλά κατά πόσο έχει να κάνει αυτό με τις βροχοπτώσεις και κατά πόσο με άλλους παράγοντες όπως το έδαφος, η ηλιοφάνεια, η ανθρώπινη παρέμβαση κλπ? Αν πάει κάποιος, ας πούμε, πιο δυτικά από την περιοχή των Σφακίων που ανέφερα (προς Αγία Ρουμέλη) θα βρει πλούσια βλάστηση - είναι οι βροχές εκεί πολύ περισσότερες?
ΥΓ: Η ΝΑ γωνιά της Κρήτης όντως έχει πολύ ενδιαφέρον. Κι εγώ δεν αναμένω εκπλήξεις στα συνολικά ύψη βροχής, αλλά σίγουρα θα έχει ενδιαφέροντα τοπικά φαινόμενα και, αν μη τι άλλο, θεωρείται παραδοσιακά "ακραίο" σημείο από πολλές απόψεις..
Προσωπικά πιστεύω ότι δεν είναι μόνο θέμα διάβρωσης, είναι και θέμα μορφής χρήσεων γης και κυρίως γεωλογικού υποστρώματος. Είναι ασβεστόλιθος και το νερό φεύγει υπόγεια άμεσα. Στα Σφακιά,που σίγουρα δέχονται περισσότερο υετό συμβαίνει το ίδιο όπως και εκεί που μας φαίνεται δασωμένο με πεύκα, απλά τα πεύκα αντέχουν την ξηρασία.Δεν είναι πάντα η εικόνα της βλάστησης ενδεικτική του μέσου όρου βροχόπτωσης. Το πρόβλημα που θέτω είναι το εξής: Είναι λάθος ο προσδιορισμός ξηρού μέρους με βάση τον ετήσιο υετό, πχ κάτω των 500 ή 400 χιλιοστών. Είναι καλύτερο να χρησιμοποιούνται όροι όπως ο μέσος ετήσιος αριθμός ημερών βροχόπτωσης άνω των 3 χιλιοστών. Εκεί σίγουρα η ΝΑ Κρήτη, αλλά πιθανά και άλλες περιοχές, θα έχει λιγότερες ημέρες βροχής. Από την άλλη όντως υπάρχουν μεγάλες ραγδαιότητες σε περιπτώσεις που την ευνοούν με ΝΑ ρευματα...
Η Γραμβούσα Αποστόλη έχει σίγουρα αρκετό υετό, όπως και η Σπάθα. Η μορφή της βλάστησης έχεικυρίως να κάνει με το έδαφος, ασβεστόλιθος και την έντονη βόσκηση με τη χρήση φωτιάς.
Η πρώτη αιτία για τις ξερές περιοχές της Δυτικής Κρήτης νομίζω ότι είναι με απόσταση η απίστευτη και ανεξέλεγκτη υπερβόσκηση. Πάντως για την ξεραΐλα ειδικά στα Σφακιά υπάρχουν δύο έξτρα εξηγήσεις (εκτός της υπερβόσκησης): η μια είναι η υπερβολική υλοτόμηση των πυκνών δασών που υπήρχαν στην περιοχή κατά την περίοδο κυρίως της Βενετοκρατίας, για την κατασκευή καραβιών (ήταν περίφημο τότε το σφακιανό κυπαρίσσι). Η άλλη εξήγηση είναι ορισμένες μεγάλες πυρκαγιές που είχαν ξεσπάσει κατά το παρελθόν και που μνημονεύονται σε διάφορες, επίσης βενετικές, πηγές (θα προσπαθήσω να αναφέρω σχετικά στοιχεία).
Παναγιώτη ποτέ δεν ήταν η Κρήτη πλήρως δασωμένη στα ιστορικά χρόνια,λέγονται πολλές υπερβολές - ουσιαστικές μελέτες δείχνουν οτι σήμερα είναι πολύ πιο δασωμένη από το παρελθόν... βιβλίο Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΤΟΠΙΟΥ
Κύριος Συγγραφέας: ΡΑΚΧΑΜ ΟΛΙΒΕΡ- RACKHAM OLIVER
Εκδοτικός Οίκος: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ
Έτος έκδοσης: 2004
Το έχω υπόψη μου το βιβλίο Μιχάλη, είναι πολύ αξιόλογο. Αναφέρθηκα όμως αποκλειστικά στην περιοχή των Σφακίων η οποία είναι ιστορικά αποδεδειγμένο (βάση πηγών) ότι είχε περισσότερη βλάστηση απ' όση έχει σήμερα. Η τρομερή χρήση σφακιανού ξύλου για ναυπήγηση καραβιών (χωρίς φυσικά καμιά πρόνοια για το περιβάλλον) αποδεικνύει ότι η βλάστηση ήταν πολύ περισσότερη κάποτε στην περιοχή αυτή. Τα πυκνά δάση άλλωστε που υπάρχουν δυτικά και βόρεια του οροπεδίου της Ανώπολης (τα σημεία δηλαδή όπου...δεν έχει πατήσει άνθρωπος!) αποτελούν μια καλή απόδειξη περί της παλαιότερης κατάστασης. Κάπως έτσι θα ήταν όλη η περιοχή των Σφακίων.
Για την υπόλοιπη Κρήτη συμφωνώ 100% ότι όσα λέγονται περί ατέλειωτων δασών κτλ. είναι υπερβολές και αυθαιρεσίες. Ίσως και κάποιες ακόμα περιοχές να ήταν πολύ δασωμένες (π.χ. η νότια Δίκτη), αλλά θα ήταν πολύ λίγες.
Σίγουρα έγιναν πολλές και εκτεταμένες υλοτομίες στο παρελθόν και σίγουρα κυπαρίσσια θα υπήρχαν εκεί που σήμερα επικρατεί το πεύκο (δυτικά Ανώπολης) ή το φρύγανο, αλλά δεν είμαι βέβαιος για το "πυκνό" στα χαμηλά υψόμετρα, ακόμα και εκεί που δεν υπάρχει βόσκηση - Αγία Ρουμέλη, τα δάση είναι αραιά.
Στη Σπάθα/Γραμβούσα και στα Σφακιά παίζει σίγουρα ρόλο και το έδαφος, που είναι σχεδόν αμιγώς ασβεστολιθικό. Στο δυτικό Σέλινο όμως είναι πιο ανάμεικτο. Επίσης, σε Σπάθα/Γραμβούσα πιστεύω κι εγώ ότι οι βροχές είναι νορμάλ (όπως στα πέριξ), αλλά εκεί και η βόσκηση έχει υπάρξει πολύ εντατική: θυμάμαι ακόμα τα κοπάδια που διανυκτερεύαν στην Αγιά το φθινόπωρο κατεβαίνοντας από τη Μαδάρα προς τις χερσονήσους για ξεχειμώνιασμα. Στα Σφακιά, ενδεχομένως η αυξημένη βλάστηση που βρίσκουμε προς την Αγ. Ρουμέλη (σε σχέση με την ξεραϊλα πιο ανατολικά) να σχετίζεται απλά με την σχετική προστασία που προσφέρει ο δρυμός..
Όσον αφορά τη "θεωρία του κατεστραμένου τοπίου": οι Rackham/Moody όντως την θεωρούν μη βάσιμη. Μία σημείωση όμως: λένε ότι τα δάση έχουν αυξηθεί σε σχέση με έναν ή δύο αιώνες πριν, λόγω εγκατάλειψης της εκμετάλλευσης των ορεινών περιοχών και της παραδοσιακής κτηνοτροφίας, τα οποία κάπου στον 19ο αιώνα είχαν φτάσει σε αποκορύφωμα. Σε σχέση όμως με π.χ. την αρχαιότητα, δε νομίζω ότι φτάνουν σε αντίστοιχο συμπέρασμα.
Σε γενικές γραμμές οι Rackham/Moody λένε (σελίδα 188 στην έκδοση που έχω του 2004) "Πιθανολογούμε ότι η δασοκάλυψη στην Κρήτη διακυμάνθηκε στο παρελθόν από τριπλάσια μέχρι μισή της σημερινής".
Η περιοχή δυτικά και βόρεια της Ανώπολης μέχρι και το φαράγγι της Ελυγιάς (ή Λυγιάς) ανατολικά του φαραγγιού της Σαμαριάς έχει ανάμεικτο δάσος πεύκης και κυπαρισσιού. Βόρεια-βορειοδυτικά της Ανώπολης υπάρχει σχεδόν αποκλειστικά κυπαρίσσι. Κατά τους δασολόγους είναι ένα από τα πολύ λίγα σημεία της Κρήτης όπου παρατηρούμε την "αρχαία" (την παλιότερη τέλος πάντων) μορφή που είχαν τα κρητικά δάση. Ο λόγος που έχουν μείνει απείραχτα αυτά τα σημεία είναι η τρομερή δυσβατότητα του εδάφους (όχι η προστασία από το δρυμό) και ως εκ τούτου πλήρης απουσία κάθε είδους οικισμού ή άλλης ανθρώπινης δραστηριότητας. Μιλάμε για μια από τις πιο απάτητες περιοχές της Κρήτης, πιο πολύ κι από τις κορυφές των Λευκών Ορέων. Λόγω αυτής της ιδιομορφίας λοιπόν θεωρώ ότι εκεί παίρνουμε όντως μια αρκετά καλή εικόνα για το πώς πρέπει να ήταν ένα μεγάλο μέρος των Σφακίων. Η έκταση που είχε αυτό το δάσος προφανώς δεν ήταν πολύ μεγάλη, αλλά πιστεύω ότι σίγουρα θα κάλυπτε την περιοχή μέχρι το φαράγγι της Ίμβρου με μεγαλύτερη ή μικρότερη πυκνότητα.
Δημοσίευση σχολίου