23 ΜΑΡΤΙΟΥ Παγκόσμια Hμέρα αφιερωμένη στη Μετεωρολογία

Δημοσιεύθηκε στις: 23-03-2011

Γράφει ο ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΛΕΚΚΑΣ*

Στις 23 Μαρτίου 1950 συγκροτήθηκε -ουσιαστικά- ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (World Meteorological Organization – WMO), ο οποίος σήμερα αριθμεί 189 κράτη - μέλη, μεταξύ αυτών και της Ελλάδας.
Ενα χρόνο αργότερα, το 1951, εντάχθηκε υπό τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών ως ειδική Υπηρεσία, η οποία θα είχε την ευθύνη για την Μετεωρολογία τον καιρό και το κλίμα, με κύριο έργο την οργάνωση και τον συντονισμού διακίνησης μετεωρολογικών πληροφοριών μεταξύ όλων των Μετεωρολογικών - Υδρολογικών Υπηρεσιών σε παγκόσμιο επίπεδο. 
Από το 1961 η 23η Μαρτίου καθιερώθηκε ως ημέρα τιμής όχι μόνο ως ανάμνηση της ημερομηνίας ίδρυσης του WMO αλλά, παράλληλα, για να τιμήσει τη μετεωρολογική οικογένεια για την προσφορά της στην κοινωνία, στον απλό πολίτη.
Ο καιρός δεν αναγνωρίζει σύνορα, φυλές, θρησκείες, προκαταλήψεις, περιβαλλοντικούς νόμους. Βασική προϋπόθεση για την κατανόηση μιας τρέχουσας καιρικής κατάστασης είναι η πλήρης καταγραφή μιας σειράς μετεωρολογικών παραμέτρων (θερμοκρασίας, πίεσης, υγρασίας, ύψους βροχής, κ.ά.), ενώ η επιστημονική μελέτη μεταβολής των μετεωρολογικών αυτών παραμέτρων στον χώρο και τον χρόνο έδωσε τη δυνατότητα, με τη βοήθεια των αριθμητικών μοντέλων και των σύγχρονων ηλεκτρονικών υπολογιστών, στους μετεωρολόγους να επιχειρούν να κάνουν πρόγνωση των καιρικών συνθηκών σε μία περιοχή για μικρό ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Σήμερα η γνώση των μαθηματικών είναι τεράστια διευρύνοντας τους ορίζοντες ανάπτυξης όλο και καλύτερων αριθμητικών μοντέλων, τα οποία μπορούν να προσομοιάζουν τις ατμοσφαιρικές διεργασίες με πολύ μεγάλη ακρίβεια. Την ίδια στιγμή η ταχύτατη ανάπτυξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών μπόρεσε να ανταποκριθεί στον μεγάλο όγκο επεξεργασίας, που απαιτούν τα αριθμητικά μοντέλα και με ιδιαίτερα μεγάλες ταχύτητες να προλαμβάνουν την εξέλιξη του καιρού και αυτό να μεθερμηνεύεται στη συνέχεια από τους μετεωρολόγους ως «πρόγνωση καιρού».
Η όποια καιρική κατάσταση εκδηλώνεται σε οποιαδήποτε περιοχή του πλανήτη είναι αποτέλεσμα μιας γενικότερης κυκλοφορίας και δυναμικής της ατμόσφαιρας σε παγκόσμια κλίμακα. Τίποτε δεν εκδηλώνεται και κατ’ επέκταση δεν εξελίσσεται χωρίς δυναμική σε μικρή ή σε μεγαλύτερη περιοχική κλίμακα. Οι κινήσεις των αερίων μαζών μέσα στην ατμόσφαιρα, που ευθύνονται και για την μεταβολή των μετεωρολογικών παραμέτρων πάνω από κάθε περιοχή, διέπονται από μία συνέχεια και μία φυσική αρμονία. Κύρια αιτία πρόκλησης των κινήσεων των αερίων μαζών μέσα στην ατμόσφαιρα είναι η διαφοροποίηση των ποσοστών ηλιακής ακτινοβολίας, που προσπίπτουν στον Ισημερινό και τους Πόλους της Γης. Αποτέλεσμα αυτής της διαφοροποίησης της ηλιακής ενέργειας είναι η διαφορετική θέρμανση των περιοχών αυτών καθώς και των αερίων μαζών, που βρίσκονται υπεράνω αυτών. Η αέναη προσπάθεια της ατμόσφαιρας του πλανήτη να έλθει σε θερμική ισορροπία προκαλεί την  κίνηση θερμών αερίων μαζών από τον Ισημερινό προς τους Πόλους καθώς και ψυχρών αερίων μαζών από τους Πόλους προς τον Ισημερινό. Οι κινήσεις καθώς και οι μετωπικές συγκρούσεις των αερίων μαζών προκαλούν μεταβολές στις καιρικές καταστάσεις της κάθε περιοχής. Οι αλλαγές του καιρού ευνοούν την ανάπτυξη και τη διατήρηση κάθε μορφής ζωής πάνω στον πλανήτη.
Στις γιγάντιες αυτές διεργασίες, που λαμβάνουν χώρα μέσα στην ατμόσφαιρα με τεράστιες δυναμικές δεν είναι δυνατό να παρέμβει ο άνθρωπος με όποια τεχνολογία και αν διαθέτει. Με τη μέχρι τώρα διαθέσιμη τεχνολογία μπορεί να παρέμβει και να προκαλέσει τροποποίηση των καιρικών συνθηκών σε περιορισμένη περιοχική κλίμακα. Οι τροποποιήσεις αυτές του καιρού είναι πολύ μικρής κλίμακας, ουσιαστικά ελεγχόμενες και θεωρητικά δεν επηρεάζουν τη συνέχεια και φυσική αρμονία των κινήσεων της ατμόσφαιρας. Στα θέματα αυτά εκφράζονται πολλές επιστημονικές ανησυχίες αλλά η επίκληση ότι οι περιορισμένης μορφής τροποποιήσεις του καιρού γίνονται επ’ ωφελεία ή και για την προστασία ενός κοινωνικού συνόλου περιορίζουν τις όποιες αντιδράσεις. Πιο έντονο φυσικά είναι το θέμα διαχείρισης των κλιματικών αλλαγών, αφού αφορά τον πλανήτη στο σύνολό του. Οι κλιματικές αλλαγές είναι βέβαιο ότι σε βάθος χρόνου θα δημιουργήσουν διαφορετικές συνθήκες επιβίωσης πάνω στον πλανήτη για κάθε μορφή ζωής. Είναι παντελώς αδικαιολόγητη η προσπάθεια κάποιων να θέλουν να πείσουν ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να σταματήσει με την αλλαγή της συμπεριφοράς μας απέναντι στο περιβάλλον. Ο σεβασμός στο περιβάλλον είναι θέμα Παιδείας και απαιτεί αλλαγή του ίδιου του τρόπου ζωής μας. Η κλιματική αλλαγή, όμως, θα επιβάλει επιτακτικά νέους κανόνες επιβίωσης για κάθε μορφή ζωής σε ολόκληρο τον πλανήτη, όποτε και αν αυτή έλθει.
Η συγκέντρωση και διακίνηση μετεωρολογικών πληροφοριών  μεταξύ των χωρών - μελών του  WMO, η έρευνα που διεξάγει και πολλές φορές χρηματοδοτεί ή απαγορεύει για την τροποποίηση του καιρού, η επιστημονική τεκμηρίωση περί των κλιματικών αλλαγών είναι μερικοί από τους βασικούς στόχους του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO). Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια αναπτύσσει δράσεις προκειμένου να απαλύνει τον ανθρώπινο πόνο σε φτωχές χώρες, που υποφέρουν πέραν των άλλων και από ακραίες εκδηλώσεις του καιρού.
Ο ρόλος του WMO υπό την αιγίδα του ΟΗΕ είναι ιδιαίτερα σημαντικός και προσδίδει ακόμη μεγαλύτερη αξία στο έργο του. Oι δράσεις, που αναπτύσσει σήμερα ο WMO στον τομέα του κλίματος, στοχεύουν στην εξασφάλιση της ασφάλειας και της ευημερίας του ανθρώπου και την οικονομική ανάπτυξη των Εθνών. Και οι δύο Οργανισμοί κινούνται παράλληλα και συνεργατικά στην επίτευξη των στόχων ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, ιδιαίτερα στην κατεύθυνση της απαλοιφής, μέχρι το 2015, της ακραίας φτώχειας και πείνας και της εξασφάλισης  βιώσιμης ανάπτυξης για τον πλανήτη μας. Ας ευχηθούμε τα καλύτερα.

*μετεωρολόγος, mSc  
– διευθυντής ΕΜΥ

Αναδημοσίευση από τα σημερινά «Χανιώτικα Νέα»

Υ.Γ- Πρόταση προς τους καιρόφιλους:

Αν πρέπει, που πρέπει, να βρισκόμαστε όλοι μαζί, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο, ας κάνουμε «έθιμο», να βρισκόμαστε κάθε χρόνο, αυτή τη μέρα. Με γιορτή, για γιορτή. Κάθε χρονιά και αλλού, μα πάντα όλοι μαζί. Και με τους δικούς μας ανθρώπους φυσικά!

Χεράκια να βλέπω…..