Σάββατο 9 Μαΐου 2009

29-2-1968

Θα μου επιτρέψετε να επανέλθω στο προσφιλές μου θέμα της θεομηνίας της 29-2-1968, διότι μόλις χθες ο φίλος Μανώλης Λέκκας μου έδωσε τα Metar της 115 ΠΜ εκείνης της ημερομηνίας, που προκάλεσε τόσες ζημιές στη Βόρεια Κρήτη.
Από τα στοιχεία της 28 και 29-2-1968 επιτέλους αποδεικνύεται ότι είχαμε και εμείς τη "βόμβα" μας : Η πίεση στα Χανιά από 1011 hΡa που ήταν την 11.45 της 28ης έπεσε στα 987 hΡa την 09.45 της 29ης, δηλαδή σημειώθηκε πτώση 24 hΡa σε 22 ώρες ! Αν θεωρήσομε σαν "μετεωρολογική βόμβα" ένα βαρομετρικό χαμηλό που βαθαίνει τουλάχιστον ένα hPa την ώρα για 24 συνεχόμενες ώρες, στην περίπτωση αυτή επρόκειτο πράγματι για κάτι τέτοιο και μάλιστα με το παραπάνω. Επίσης, πρόκειται για τη χαμηλότερη πίεση που έχω υπόψη μου για τα Χανιά, εκτός από εκείνη της 22-1-2004, οπότε όμως το χαμηλό δεν πέρασε πάνω από την Κρήτη και η "βόμβα" χτύπησε αλλού. Στο φόρτε του συστήματος το 1968 οι άνεμοι που καταγράφτηκαν στην 115 ΠΜ ήταν από 010 μοίρες έως 340 μοίρες και για ένα εξάωρο περίπου είχαν δύναμη από 45 έως 55 κόμβους, ενώ κατά τη διάρκεια μιας παρατήρησης ο μέσος άνεμος που καταγράφτηκε ήταν 60 κόμβοι ! Η απόλύτως μέγιστη ριπή δεν είναι γνωστή, πρέπει όμως να ήταν γύρω στους 70 κόμβους. Και βέβαια, τα φαινόμενα ήταν συνεχή και έντονα, με καταστροφές, θύματα κλπ. (βλ. σχετικά άρθρα Ελληνικών εφημερίδων ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ και ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ εις http://www.nlg.gr/digitalnewspapers/ns/pdfwin.asp?c=124&dc=1&db=3&da=1968, http://www.nlg.gr/digitalnewspapers/ns/pdfwin.asp?c=106&dc=1&db=3&da=1968, ενώ επιφυλάσσομαι να σκανάρω άρθρα τοπικών εφημερίδων αργότερα).
Πιστεύω πως ήταν το κορυφαίο μετεωρολογικό γεγονός για το νησί τον 20ό αιώνα ως προς τον συνδυασμό ορισμένων παραμέτρων. Λίγες αναφορές για παρόμοια φαινόμενα έχομε στο παρελθόν, πιθανότατα όμοια περίπτωση φαίνεται να ήταν η έκτακτη παλίρροια με σφοδρή θαλασσοταραχή Α-ΒΑ συνιστώσας της 15-12-1833 και ακόμα περισσότερο η γενικευμένη σε όλη τη Βόρεια Κρήτη (Χανιά, Σούδα, Σπιναλόγκα, μέχρι και Σητεία) σφοδρή βροχοθύελλα της 26 και 27-1-1645 η οποία κατέστρεψε πλήθος κτιρίων, ιδίως παραλιακών (J: Grove, Αnn. Conterio : Τhe Climate of Crete in the Sixteenth and Seventeenht Ceturies; σελ. 242). Λιγότερη ομοιότητα παρουσιάζουν οι ισχυροί συνδυασμοί με επίσης ΒΑ συνιστώσα που οδήγησαν σε ζημιογόνες βροχοπτώσεις την 3-4/2/1949 (βασικά Δυτική Κρήτη) και 9-11/1/1981 (όλη Κρήτη), οι δύο τελευταίες συνοδεύτηκαν μεν από χαμηλες πιέσεις αλλά όχι από ασυνήθιστα έντονο άνεμο.
ΓΣ
(συγνώμη για το ξεκρέμαστο του μηνύματος, αλλά μια και διασταύρωσα τώρα κάτι που έψαχνα χρόνια και το θεωρώ πολύ σημαντικό, νομίζω ότι με σας θάπρεπε να το μοιραστώ)

7 σχόλια:

Manolis είπε...

γεια και χαρά σου Γιώργο
--------------------------
εννοείται οτι δε ζητάς συγνώμη γι΄αυτά που γράφεις,και καλά κάνεις και γράφεις,και μακάρι να βρεις κι΄άλλα να γράψεις.Αυτά είναι για μάς όλους εδώ ,θησαυρός ανεκτίμητος.Οτι ιστορικό καιρικό γεγονός βρίσκεται και γράφεται στο μπλόγκ μας για τον τόπο μας από όλους,προσωπικά πιστεύω οτι μας αρέσει.Σκεφτείτε πόσα γεγονότα δεν έχουν καταγραφεί ποτέ εκείνα τα χρόνια,και που ίσως είχαν μεγάλη καιρική σημασία,αλλά δεν θα τα μάθουμε ποτέ.Να σαι καλά και πάντα να γράφεις τέτοια.

Apostolis είπε...

Πολύ ενδιαφέρον! Μόλις μίλησα με τον πατέρα μου, που κατάγεται από την Αγιά, και μου είπε οτί θυμάται το θείο μου να του λέει το 1968 ότι έσπασε το φράγμα της Αγιάς (ο ίδιος σπούδαζε τότε στα Γιάννενα) και ότι κινδύνευε σοβαρά οδηγόντας αμάξι. Επίσης μόλις θυμήθηκα ότι έξω από το δωμάτιο μου στο πατρικό μου βρίσκεται μία κορνιζομένη φωτογραφία με το λιμάνι κατεστραμένο από τα κύματα. Τη φώτο την είχε τραβήξει ο κ. Τάσος Πρωτοψάλτης, παλιός φωτογράφος των Χανίων και οικογενειακός φίλος. Ο πατέρας μου μου είπε ότι πάρθηκε το 1968...

Stylianakis είπε...

Απόστολε, καλημέρα.
Ευχαριστώ για το σχόλιό σου και την ... χαρμόσυνη είδηση ότι υπάρχει φωτογραφία από το λιμάνι μας μετά από εκείνη τη θαλασσοταραχή. Θα σου ήμουν ευγνώμων αν κάποια στιγμή μπορέσω να έχω ένα αντίγραφο.
Ευχαριστώ
ΓΣ

Apostolis είπε...

Καλησπέρα!

Όπως έγραψα σε e-mail και στο Λέανδρο, δυστυχώς είναι λίγο δύσκολο επί του παρόντος. Μένω στην Αμερική και το σκάνερ στο πατρικό έχει χαλάσει οποότε δεν είναι εύκολο να το κάνει κ κάποιος άλλος στο σπίτι. Όταν ξαναπάω Χανιά πάντως σίγουρα!

George Papacostopoulos είπε...

Πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση αυτή και όντως πρέπει να είναι από τα πιο οργανωμένα συστήματα που επηρρέασαν την Κρήτη τον 20ο αιώνα.
Δεν είμαστε σίγουροι ωστόσο αν επρόκειτο περί μετεωρολογικής βόμβας, μιας και για να χαρακτηριστεί ένα χαμηλώ ως "βόμβα" στα δικά μας γεωγραφικά πλάτη, θα πρέπει η πίεση στο κέντρο του να πέφτει με ρυθμό ΔP>18mb/h και όχι η πίεση σε έναν σταθμό επηρρεαζόμενο από το χαμηλό να πέφτει με αυτό τον ρυθμό (πχ θα μπορούσε ένα βαθύ χαμηλό 970mb να κινηθεί ταχύτατα προς το Κρητικό, χωρίς να βαθυθεί περαιτέρω).
Τέλος, ας ρίξουμε μια ματιά στον αρχείο του wetterzentrale για την ημέρα εκείνη: http://www.wetterzentrale.de/pics/archive/ra/1968/Rrea00119680229.gif

Stylianakis είπε...

Σαν μη ειδικός το μόνο που μπορώ να παρατηρήσω είναι ότι (και) στην Μετεωρολογία τελικά 2 και 2 δεν κάνουν 4. Τον ορισμό της "μετεωρολογικής βόμβας" τον δανείστηκα αυτολεξεί από τον Κ. Λαγουβάρδο στο σχόλιό του στο θέμα του μήνα Ιανουαρίου 2004 (meteo.gr). Αν ο τύπος που αναφέρει ο φίλος Weatherstorm σημαίνει ότι το χαμηλό πρέπει να βαθύνει 24 Ηρ επιτόπου, τότε θα πρόκειται για απίθανη περίπτωση (εγώ τουλάχιστον δεν ξέρω να υπήρξε ποτέ τέτοια περίπτωση, ακόμα και τα τυπικά χαμηλά-«βόμβες» της Γαλλίας του Δεκεμβρίου 1999 κινήθηκαν γρήγορα, βαθυνόμενα). Αλλωστε αν αυτό ισχύει τότε ούτε το χαμηλό του Α. Αιγαίου της 22/23-1-2004 ήταν «βόμβα» αφού, με βάση μάλιστα τους ίδιους χάρτες του www.wetterzentrale.de/pics/archive/ra/ 1968/ Rrea00119680229.gif, την 21-1-2004 το χαμηλό φαίνεται να είχε κέντρο στα Κύθηρα με πίεση 990 Ηρ και την επομένη κέντρο στον Εύξεινο Πόντο με πίεση 985 Ηρ, άρα τυπικά ούτε εδώ επρόκειτο για τέτοια περίπτωση, κάτι που θα έρχεται σε αντίθεση με όλα όσα λέμε τόσα χρόνια. Στην περίπτωση της 29-2-1968 οι χάρτες δείχνουν το χαμηλό την μεν την 28η σαν 1010 στη ΒΑ Λιβύη-νότια της Κρήτης, την 00 ώρα της 29ης σαν 995 επίσης νότια της Κρήτης και την 12η ώρα της 29ης σαν 990 πάνω στην Κρήτη (βλ. http://www.wetterzentrale.de/topkarten/ani/ AniReaPanelFrame.htm).
Πάντως οι χάρτες της παραπάνω ιστοσελίδας (όπως και οι χάρτες του NCEP στο meteociel.com) είναι απλά ενδεικτικοί διότι «στρογγυλεύουν» τις πιέσεις τις οποίες δεν καταγράφουν στις πραγματικές τους τιμές, αφού και στη μια περίπτωση και στην άλλη οι πιέσεις υπήρξαν στην πραγματικότητα πολύ χαμηλότερες από αυτές που καταγράφτηκαν στα Metar.
Δυστυχώς στοιχεία από τους παράκτιους σταθμούς της Λιβύης εκείνη την εποχή δεν υπάρχουν, ώστε να φανεί αν το χαμηλό ήταν βαθύ ήδη στη Βόρεια Αφρική πριν έλθει στην Κρήτη, οι περιγραφές όμως του Τύπου δεν δείχνουν κάτι τέτοιο. Η ενίσχυση αντίθετα φαίνεται ότι έγινε πάνω από το νησί, το οποίο πάντως επηρεάζεται ιδιαίτερα με κάθε χαμηλό που κινείται με παρόμοια τροχιά. Ευτυχώς ακριβώς ίδια πορεία χαμηλού (από τα νότια-ΝΝΔ της Κρήτης προς τα ΒΒΑ) είναι πολύ σπάνια και ακόμα πιο σπάνιο είναι να πρόκειται για βαθύ ή βαθυνόμενο χαμηλό. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που οι ζημιές από άνεμο και κύματα στην περίπτωση που επισήμανα ήταν τελείως ασυνήθιστες, σε σημείο που ακόμα υπάρχουν ίχνη τους, 40 χρόνια μετά.
ΓΣ

Apostolis είπε...

Έτυχε να δω στην εφημερίδα ότι ο φωτογράφος που είχε τραβήξει τη φώτο που ανέφερα παραπάνω (η οποία πρέπει να είναι από το 1968) έχει έκθεση αυτόν τον καιρό στα Χανιά:

http://www.haniotika-nea.gr/index.php?art_id=34624

Ίσως έχει και κάτι σχετικό με την κακοκαιρία, ή κάποια άλλα κακοκαιρία, ποιός ξέρει..