Τρίτη 7 Αυγούστου 2007

Αυτός ο υπέροχος Αύγουστος

Αυτός ο υπέροχος Αύγουστος


Τα φαινόμενα στην Κρήτη κατά τον μήνα αυτό δεν είναι σπάνια, μερικές φορές μάλιστα είναι έντονα. Καμιά σύγκριση βέβαια με την ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά έχομε και εδώ τις συγκινήσεις μας που, τουλάχιστον ποσοτικά, είναι περισσότερες από τον Ιούλιο. Ανά τα έτη, οι βροχές εναλλάσσονται με καύσωνες, καμμιά φορά μάλιστα με διαφορά λίγων ημερών (1945, 2002).


Ετσι κατά χρονολογική σειρά σταχυολογούμε :


1877, «Πέμπτη Αυγούστου 18 και 20 (31-8ου και 2-9ου). Εγιναν τόσαι πλημμύραι εις τας επαρχίας, οπού γέροντες δεν ενθυμούνται τοιαύτας. Παρέσυραν ζώα διάφορα οι ποταμοί, ένα άνθρωπον εις το χωρίον Ασίτες, δένδρα, αμπέλια κατεπλακώθησαν, τέλος επέφερεν σπουδαίας άλλας ζημίας» (Στ. Νικολαίδου «Ιστορικά και Βιογραφικά Σημειώματα» Κρ. Χρον. 1949 σ. 328)


1880, «τη 8η Αυγούστου (21-8ου) έγινε ραγδαιοτάτη βροχή εις τινα χωρία μαλεβυζίου και Πεδιάδος. Επέφερε μεγάλας ζημίας. Εσυραν οι ποταμοί και παρέσυραν ζώα και παν το προστυχόν» (ίδιο, σ. 332)


1887 «(….) Αυγούστου 7 (= 20-8ου) επηκολούθησε επί δύο ημέρας αφόρητος καύσων εκ των σπανιωτάτων, επιφέρων ζημίας ανυπολογίστους εις αμπέλους και ελαιόδενδρα. Επιπροσθέτως εις την γενικήν ξηρασίαν, ένακα της ανομβρίας και λειψυδρίας της φετεινής, σπανία έλλειψις ύδατος και εις τους ανθρώπους και εις τα ζώα. Προ αιώνων ίσως δεν έγινε τοιαύτη ανομβρία εν Κρήτη» (ίδιο, σ. 341)


Κατά τον 20ό αιώνα βροχές τον Αύγουστο σε ύψη ως επί το πλείστον μικρά (κάτω των 10 χιλ) παρατηρήθηκαν στον ένα ή στον άλλο από τους δύο μεγάλους παραλιακούς σταθμούς της βόρειας Κρήτης και ιδίως στη Δυτική Κρήτη κατά τα έτη 1915, 1916, 1920, 1933, 1940, 1947, 1951, 1955, 1965, 1966, 1968, 1970, 1976, 1977, 1979 (2 ημ βρ Ηράκλειο), 1983, 1991, 2001 και 2003.


Μεγαλύτερα ύψη βροχής παρατηρήθηκαν κατά τον Αύγουστο των ετών 1924 (19 χιλ. στα Χανιά), 1945 (62,8 χιλ. στα Χανιά, που αποτελεί και το απόλυτο ημερήσιο και μηνιαίο ρεκόρ της πόλης για Αύγουστο), 1972 (16 χιλ στα Χανιά), 1980 (8,2 χιλ στην πόλη των Χανίων και 20,8 χιλ. στο αεροδρόμιο με 2 ημέρες βροχής, ενώ σχεδόν μηδενικό ύψος σημειώθηκε στο Ηράκλειο), 1982 (17 χιλιοστά στο Ηράκλειο που μάλλον είναι το ρεκόρ της πόλης για τον Αύγουστο, μικρότερα ύψη στα Χανιά με 2 ημέρες βροχής), 1990 (13,4 χιλ. αεροδρόμιο και πόλη Χανίων σε 2 ημέρες βροχής) και, βέβαια, το 2002 (βλ. παρακάτω). Αντίθετα διατηρώ τις επιφυλάξεις μου για την ακρίβεια μιας τιμής 31 χιλ. βροχής που αναφέρονται για το αεροδρόμιο των Χανίων την 2-8-1993 με σύστημα ισχυρού ετησία, καθώς ουδεμία άλλη πηγή πλην της ιστοσελίδας www.tutiempo.net αναφέρει σημαντική βροχόπτωση για την Κρήτη τότε.


Γενικά σε σχέση με αξιοσημείωτα φαινόμενα τον Αύγουστο παρατηρούμε τα παρακάτω :


-Τέλη Αυγούστου 1936 σημειώθηκε ισχυρή θαλ/χή λόγω σπανίας έντασης ετησίων


-Την 14 Αυγούστου 1938 σε ολόκληρο το νησί έπνευσε ισχυρός καυτός λίβας, μικρής διάρκειας όμως, που ωστόσο προκάλεσε ζημίες στη γεωργία, κατά τόπους.


-Την 26 έως 29 Αυγούστου 1940 σπάνια κακοκαιρία με ραγδαίες βροχές, ψύχος, ισχυρό βόρειο άνεμο και ισχυρή θαλασσοταραχή σημειώθηκε στη βόρεια Κρήτη. Τα κύματα σάρωναν το παλιό λιμάνι των Χανίων που σκεπάστηκε από φύκια, ένα πλοίο κατέφυγε στη Σούδα, τα παράλια σε όλο το νησί ερήμωσαν. Στα Χανιά πάντως το ύψος βροχής που σημειώθηκε δεν ήταν σημαντικό (1,4 χιλ)


-Την 20-24 Αυγούστου 1945 επικράτησε ισχυρός καύσων. Την 27 όμως ακολούθησε μακρά ραγδαιοτάτη βροχή που προκάλεσε πλήμμυρες και μικροζημίες στην πόλη Χανίων. Τότε σημειώθηκε και το ρεκόρ βροχής για την πόλη, δηλαδή η εντυπωσιακή τιμή των 62,8 χιλιοστών. Οι βροχές στην υπόλοιπη Κρήτη δεν ήταν της ίδιας έντασης.


-Την 22 Αυγούστου 1952 σημειώθηκε καύσων, οπότε και σημειώθηκαν σοβαρές ζημίες στα αμπέλια


-Την 9-8-1956 λόγω εκρήξεως του ηφαιστείου της Σαντορίνης παρατηρήθηκε παλιρροιακό κύμα ύψους τοπικά έως 4 μ Κατά τον Τύπο η θάλασσα στο λιμάνι των Χανίων κάθε 6 λεπτά έπεφτε κατά 40 εκ. κάτω από το σύνηθες ύψος με αποτέλεσμα να αποκαλύπτεται μερικά ο πυθμένας και στη συνέχεια ανέβαινε κατά 30 εκ πάνω από το ίδιο ύψος Σημειώθηκαν πλήμμυρες από την παλίρροια στις χαμηλές περιοχές, όπως στην Κάτω Σούδα, στις εκβολές των ποταμών κλπ. Επίσης σημειώθηκαν ζημίες σε παραλιακές περιοχές, περισσότερο στην Ανατολική Κρήτη.


-Την 22-23 Αυγούστου 1956 παρατηρήθηκαν θερμοκρασίες 40 έως 41 βαθμών στα Χανιά και Ηράκλειο, με καυτό νότιο άνεμο, ζημίες έως 20 % στα αμπέλια, το ίδιο τον Αύγουστο 1959.


-Ολο τον Αύγουστο 1961 σημειώθηκαν συνεχείς ισχυρές ετησίες

Την 26-8-1972 βροχές με απότομη πτώση θερμοκρασίας, ζημίες ιδίως στα αμπέλια του Ηρακλείου και των ανατολικών περιοχών του νομού Χανίων.

-Την 8 Αυγούστου 1987 σημειώθηκε καύσωνας, αναφέρθηκαν μάλιστα και θάνατοι οφειλόμενοι σ’αυτόν


-Την 23-24 Αυγούστου 1990 σημειώθηκαν γενικευμένες βροχοπτώσεις, έντονες στη Δυτική Κρήτη, σχετικό ψύχος και θαλ/χή


-Την 12 και 19 Αυγούστου 1999 σημειώθηκε πάλι καύσων με ζημίες στην αγροτική παραγωγή – αν και στη Βόρεια Κρήτη οι θερμοκρασίες δεν ξεπέρασαν τους 40 β, εκτός από την 13 Αυγούστου οπότε σημειώθηκαν 40 β. στα Χανιά


-Τέλος ο Αύγουστος 2002, όπως όλοι θυμόμαστε, ήταν ενδιαφέρων από πολλές πλευρές : Την 11 και 12 Αυγούστου σημειώθηκαν θερμοκρασίες ρεκόρ, ήτοι 41 και 42 β. στα Χανιά αντίστοιχα και 42 και 44,4 β στο Ηράκλειο, με θερμούς ΝΝΑ ανέμους. Στη συνέχεια την 19 έως 21-8-02 καθώς και την 30 και 31 Αυγούστου σπάνιας διάρκειας και έντασης αστάθεια έδωσε καταιγίδες και βροχές σε όλη την Κρήτη, με μεγάλες ζημίες στη σταφίδα, ιδίως στην Α. Κρήτη. Στα Χανιά σημειώθηκαν συνολικά 21,34 χιλ. με τρεις ημέρες βροχής, ενώ στο Ηράκλειο 24,13 χιλ. με 4 ημέρες βροχής.


Παρατηρούμε επομένως ότι κατά την περίοδο 1915 έως και 2006 (91 χρόνια) παρατηρήθηκε μικρή ή μεγαλύτερη βροχόπτωση σε τουλάχιστον 26 έτη, ήτοι περισσότερο από μια φορά στις τέσσερεις. Αν λάβομε υπόψη μας ότι οι περιπτώσεις αυτές αφορούν την παραλιακή βόρεια Κρήτη όπου οι βροχές είναι σαφώς λιγότερες, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι, όπως συμβαίνει και τον Ιούλιο, στο εσωτερικό του νησιού ο Αύγουστος βρέχει σε μεγαλύτερη συχνότητα, ίσως μια χρονιά στις δύο. Επίσης, αν λάβομε υπόψη μας σαν μέτρο σύγκρισης τα ύψη βροχής του Αυγούστου που παρατηρήθηκαν στους παράλιους σταθμούς, με τα σαφώς μικρότερα ύψη βροχής του Ιουλίου στους ίδιους σταθμούς, μπορούμε να υποθέσομε βάσιμα ότι νεροποντές εντονώτερες από εκείνες που αναφέρει ο Δρεττάκης για μερικές χρονιές τον μήνα Ιούλιο (βλ. προηγούμενο άρθρο) πρέπει να έχουν σημειωθεί στο εσωτερικό του νησιού σε όχι λίγες περιπτώσεις.


Αντίθετα πάντως από αυτό που γενικά πιστεύεται, φαίνεται ότι σε γενικές γραμμές, εκτός από το ύψος της βροχής αυτό καθ’εαυτό, που είναι γενικά μεγαλύτερο τον Αύγουστο, ο αριθμός των ετών που σημειώθηκε βροχή τον Αύγουστο στην Κρήτη φαίνεται να μην διαφέρει σημαντικά από αυτόν που αφορά τον Ιούλιο !


Ισως η παροιμία «έπιασεν ο Αύγουστος η άκρα του χειμώνα» να οφείλεται πιο πολύ στην εντύπωση που δημιουργεί στον κόσμο η δροσιά που συνοδεύει τα φαινόμενα τον μήνα αυτό ή τους ετησίες που συχνά πνέουν (και) στην Κρήτη (όχι πάντα όμως, αφού σε πολλές περιπτώσεις τον Ιούλιο παρατηρούνται περισσότερες ημέρες με ετησίες από τον Αύγουστο).


Κάθε βοήθεια δεκτή.


Πολλά φιλά


Γιώργος Στυλιανάκης